Trí tuệ nhân tạo (AI) đang bước vào giai đoạn phát triển nhanh và sâu rộng chưa từng thấy. Tháng 4/2025 chứng kiến hàng loạt sự kiện và thành tựu lớn từ những tập đoàn công nghệ hàng đầu như Google, Microsoft, OpenAI cho đến các trung tâm nghiên cứu và chính phủ các quốc gia. AI không còn là câu chuyện trong phòng lab hay tương lai xa vời, mà đã trở thành phần không thể thiếu trong đời sống, công việc, và tư duy chiến lược của nhiều tổ chức. Sự đa dạng trong ứng dụng – từ viết báo khoa học, tạo video, trợ lý cá nhân cho đến giao tiếp với cá thể khác loài – đang mở ra kỷ nguyên mới, nơi AI đóng vai trò như một “đồng nghiệp” thực sự của con người.

Google: Đưa AI trở thành phần lõi trong sản phẩm và trải nghiệm

Google nổi bật trong tháng 4 với hàng loạt công bố tại hội nghị Google I/O 2025. Gemini 2.5 Pro và Gemini Flash là hai mô hình AI được nâng cấp đáng kể với khả năng xử lý ngữ cảnh lên đến 1 triệu token. Điều này cho phép AI hiểu sâu hơn các đoạn hội thoại dài, đa tầng và thực hiện các nhiệm vụ như viết mã, soạn thảo văn bản hoặc hỗ trợ sáng tạo với độ chính xác cao. Với sự cải tiến này, Gemini có thể đảm nhiệm các tác vụ phức tạp mà trước đây chỉ con người mới có thể làm tốt.

Bên cạnh đó, Project Astra – trợ lý AI thời gian thực – được xem là bước tiến chiến lược của Google. Astra không chỉ phản hồi bằng văn bản mà còn nhận diện giọng nói, hình ảnh, và tương tác đa giác quan với môi trường xung quanh. Người dùng có thể hỏi Astra về những gì họ đang nhìn thấy qua camera, hoặc nhờ nó phân tích một đoạn hội thoại vừa diễn ra. Cùng với Veo 3 và Flow – công cụ tạo video AI có tích hợp âm thanh – Google đang dần biến việc tạo nội dung đa phương tiện trở thành điều ai cũng có thể làm chỉ bằng lời nói. Ngoài ra, kính thông minh Android XR Glasses, nền tảng hội nghị 3D Google Beam và chế độ tìm kiếm AI Mode cho thấy Google không chỉ nâng cấp sản phẩm mà còn tái định nghĩa cách con người truy cập và chia sẻ tri thức.

OpenAI: Tăng tốc khả năng suy luận và tự động hóa nghiên cứu

OpenAI tiếp tục là một trong những trung tâm đổi mới dẫn đầu. GPT-4.5 được giới thiệu như một bước cải tiến giữa GPT-4 và thế hệ tiếp theo, giúp giảm chi phí huấn luyện mà vẫn giữ được sức mạnh về lập luận, ngôn ngữ và khả năng hỗ trợ sáng tạo. Mô hình này giúp tăng tốc độ xử lý thông tin, hỗ trợ từ lập kế hoạch, phân tích dữ liệu đến viết nội dung sáng tạo ở cấp độ cao. Không chỉ có hiệu suất vượt trội, GPT-4.5 còn giúp mở rộng khả năng tiếp cận AI mạnh mẽ hơn cho các doanh nghiệp và cá nhân.

Ngoài ra, hai mô hình nhỏ hơn là o3 và o4-mini cũng được phát triển để phục vụ cho những tình huống yêu cầu suy luận nhanh, phản hồi gọn nhẹ nhưng chính xác. Sản phẩm đáng chú ý khác là Deep Research – một trợ lý nghiên cứu AI có khả năng tổng hợp thông tin, lọc tài liệu và đưa ra gợi ý thông minh. Deep Research đang được các học giả, sinh viên và nhà báo sử dụng để tiết kiệm thời gian tìm kiếm và phân tích thông tin. Không dừng lại ở đó, OpenAI còn cho ra mắt Operator – trợ lý AI có thể thay người dùng đặt hàng, tìm vé máy bay, thanh toán... với mức độ kiểm soát cao từ người dùng. Những bước đi này cho thấy OpenAI đang mở rộng phạm vi sử dụng AI từ học thuật sang tiêu dùng hàng ngày.

Microsoft: AI hoá toàn bộ hệ sinh thái sản phẩm và cộng tác

Tại hội nghị Microsoft Build 2025, tập đoàn này thể hiện tham vọng tích hợp AI vào mọi nền tảng của mình. Copilot AI đã được mở rộng trên Windows 11 và Microsoft 365. Người dùng giờ đây có thể viết email, soạn tài liệu, phân tích bảng tính hoặc lên lịch cuộc họp chỉ bằng các gợi ý đơn giản. AI không chỉ hỗ trợ mà còn “hiểu” được ngữ cảnh công việc và cá nhân hoá phản hồi theo thói quen từng người.

Bên cạnh đó, Microsoft giới thiệu AI Foundry và AI Discovery – hai công cụ hướng tới nhà phát triển và nhà nghiên cứu. Chúng giúp tạo mô hình AI tùy chỉnh, huấn luyện nhanh, đánh giá kết quả và triển khai trong môi trường thực tế. Ngoài ra, việc hợp tác chặt chẽ với OpenAI và Nvidia cho thấy Microsoft đang xây dựng một hệ sinh thái AI mạnh mẽ, vừa có sức mạnh phần mềm, vừa có năng lực phần cứng tối ưu. AI đã không còn nằm ngoài Word, Excel hay PowerPoint, mà trở thành phần cốt lõi giúp người dùng làm việc hiệu quả hơn.

Đột phá trong nghiên cứu: Từ khoa học đến thế giới tự nhiên

AI không chỉ mạnh trong ứng dụng văn phòng hay tiêu dùng, mà còn dấn sâu vào nghiên cứu khoa học. Dự án AI Scientist-v2 là một ví dụ rõ ràng: đây là hệ thống AI đầu tiên tự viết một bài báo khoa học được bình duyệt và chấp nhận đăng tải. Điều này đặt nền móng cho giai đoạn AI không chỉ trợ giúp mà còn trực tiếp sản xuất tri thức mới. Nó làm thay đổi cách giới học thuật tiếp cận với nghiên cứu và sáng tạo học thuật.

Google DeepMind cũng góp mặt với AlphaEvolve – một agent AI có khả năng tự thiết kế thuật toán để giải quyết các bài toán chưa từng được học. Đây là bước đột phá trong khái niệm “AI biết học cách học”. Trong khi đó, dự án DolphinGemma lại đi theo hướng khác: giải mã ngôn ngữ cá heo để phục vụ nghiên cứu giao tiếp liên loài. Dù mới ở giai đoạn đầu, dự án này đặt ra những câu hỏi rất thú vị về ranh giới giữa con người và thế giới sinh vật. Cùng lúc đó, Manus AI – một AI đa nhiệm cho nhiều lĩnh vực như y tế, tài chính, sản xuất – đang được thử nghiệm để thay thế con người trong các tác vụ kỹ thuật phức tạp.

Cơ sở hạ tầng và chính sách: Đặt nền móng cho tương lai AI

Song song với sản phẩm, tháng 4/2025 cũng chứng kiến sự chuyển động ở cấp độ chính sách và hạ tầng. Tại Bỉ, phòng thí nghiệm Imec giới thiệu kiến trúc chip AI có thể lập trình lại. Điều này cho phép các mô hình AI linh hoạt hơn khi ứng dụng trong môi trường thực tế, giảm chi phí thay thế phần cứng mỗi khi nâng cấp phần mềm. Đây là giải pháp quan trọng giúp các doanh nghiệp và quốc gia triển khai AI quy mô lớn mà không bị giới hạn bởi hạ tầng cứng nhắc.

Ấn Độ cũng có bước đi chiến lược khi chọn Sarvam AI để phát triển mô hình ngôn ngữ lớn quốc gia, hỗ trợ đa ngôn ngữ và ứng dụng trong các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, nông nghiệp và an ninh mạng. Ngoài ra, báo cáo AI Index Report 2025 cho thấy tỷ lệ tổ chức áp dụng AI tăng từ 55% lên 78% chỉ trong một năm. Điều này khẳng định rằng AI đang ngày càng trở thành tiêu chuẩn thay vì lựa chọn.

Từ công cụ đến cộng sự – AI định hình lại tương lai công nghệ và xã hội

Những sự kiện và thành tựu trong tháng 4/2025 không chỉ phản ánh tốc độ phát triển của trí tuệ nhân tạo, mà còn cho thấy mức độ gắn kết của AI với cuộc sống hàng ngày. Google, OpenAI, Microsoft và nhiều tổ chức khác đang tạo nên hệ sinh thái AI rộng lớn, từ sản phẩm tiêu dùng, ứng dụng chuyên sâu, nghiên cứu đến chiến lược hạ tầng và chính sách. AI giờ đây không chỉ là một công cụ mạnh mẽ, mà đang từng bước trở thành “cộng sự” có trí tuệ, trực giác và khả năng thích nghi – điều mà trước đây chỉ con người sở hữu.

Chúng ta đang sống trong thời điểm mà câu hỏi không còn là “AI sẽ thay thế ai?”, mà là “Ai sẽ biết cách hợp tác tốt nhất với AI?”. Đây là lúc các cá nhân, doanh nghiệp và quốc gia cần chủ động nắm bắt, học hỏi và áp dụng AI vào thực tiễn – không phải để chạy đua với máy móc, mà để làm chủ tương lai.

P.A.T (tổng hợp)