Trí tuệ nhân tạo vẫn cần tới sự hỗ trợ của con người

Trong kỷ nguyên số hóa và tự động hóa đang phát triển mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) được ca ngợi như một công cụ cách mạng, có khả năng thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. Từ viết lách, nghệ thuật đến lập trình, AI như ChatGPT hay các công cụ tạo sinh (GenAI) hứa hẹn mang lại hiệu quả cao với chi phí thấp. Tuy nhiên, đằng sau những lời quảng cáo rùm beng, AI vẫn lộ rõ những hạn chế, dẫn đến nhu cầu ngày càng tăng về sự can thiệp của con người. Nhiều freelancer đang tìm thấy cơ hội việc làm mới nhờ sửa chữa những sai sót mà AI mắc phải. Bài viết này sẽ mở rộng phân tích hiện tượng này, dựa trên các ví dụ thực tế và dữ liệu từ các nguồn nghiên cứu uy tín, để chứng minh rằng AI không phải là kẻ thay thế mà là đối tác cần sự hỗ trợ từ con người.

Sự phát triển của AI đã tạo ra một nghịch lý thú vị trên thị trường lao động. Thay vì loại bỏ việc làm, AI đang sinh ra các loại hình công việc mới, đặc biệt dành cho những người làm việc tự do. Chẳng hạn, nhà thiết kế đồ họa Lisa Carstens, sống tại Tây Ban Nha, từng suýt phá sản vì sự cạnh tranh từ AI. Thế nhưng, giờ đây, cô lại bận rộn hơn bao giờ hết khi các startup và khách hàng cá nhân tìm đến để sửa chữa logo do AI tạo ra. Những hình ảnh này thường đầy lỗi: đường nét rối rắm, văn bản vô nghĩa, và dễ vỡ vụn khi phóng to. Carstens đôi khi chỉ cần chỉnh sửa nhẹ, nhưng cũng có lúc phải vẽ lại từ đầu, mất thời gian hơn so với thiết kế truyền thống. Tương tự, nhà văn tự do Kiesha Richardson tại Georgia, Mỹ, cho biết một nửa công việc của cô hiện nay là chỉnh sửa hoặc viết lại bài viết từ AI như ChatGPT. Những nội dung này thường thiếu chiều sâu, ngữ cảnh và sự tinh tế, buộc phải có bàn tay con người can thiệp.

Hiện tượng này không phải là cá biệt mà đang lan rộng trong nhiều lĩnh vực sáng tạo. Theo các báo cáo gần đây, AI vẫn "bất lực" ở những khía cạnh đòi hỏi sự sáng tạo thực sự và hiểu biết con người. Trong lĩnh vực viết lách, AI có thể tạo ra văn bản nhanh chóng, nhưng thường mắc lỗi về tính chính xác, tính mạch lạc và cảm xúc. Một bài báo trên BBC năm 2025 kể về các doanh nghiệp vội vã sử dụng AI để viết nội dung hoặc code, nhưng sau đó phải thuê con người sửa chữa. Ví dụ, các lập trình viên freelance được trả tiền để fix bug trong ứng dụng do AI mã hóa, vì AI thiếu khả năng xử lý ngữ cảnh phức tạp hoặc tích hợp hệ thống thực tế. Trong nghệ thuật, AI như Midjourney hay DALL-E tạo hình ảnh ấn tượng, nhưng thường sản sinh "slop" – những sản phẩm kém chất lượng với chi tiết méo mó, thiếu tính thẩm mỹ. NBC News năm 2025 đưa tin rằng họa sĩ đang được thuê để "vá víu" những hình ảnh AI lỗi, biến chúng thành sản phẩm chuyên nghiệp. Những công việc này, dù lương thấp hơn so với dự án truyền thống, lại giúp freelancer trang trải chi phí và duy trì kỹ năng.

Báo cáo từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cung cấp dữ liệu khoa học để hỗ trợ quan điểm này. Trong nghiên cứu "The GenAI Divide: State of AI in Business 2025" của MIT Media Lab, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng AI đã thay thế nhân viên thuê ngoài nhiều hơn nhân viên chính thức, nhưng 95% các dự án thí điểm GenAI không mang lại lợi nhuận đầu tư (ROI) đo lường được. Lý do chính không nằm ở cơ sở hạ tầng hay quy định, mà là ở quá trình học hỏi: hầu hết hệ thống AI không lưu giữ phản hồi, không thích ứng với bối cảnh cụ thể và không cải thiện theo thời gian. Điều này dẫn đến tình trạng "failure rate" cao, nơi doanh nghiệp đầu tư hàng triệu đô la nhưng nhận về sản phẩm kém chất lượng. Báo cáo nhấn mạnh rằng AI chỉ hiệu quả khi kết hợp với con người, đặc biệt trong các lĩnh vực sáng tạo nơi cần sự sáng tạo, curiosity và compassion – những yếu tố mà AI chưa thể mô phỏng.

Lý do sâu xa khiến AI vẫn cần con người nằm ở bản chất của sáng tạo. AI hoạt động dựa trên dữ liệu lịch sử và thuật toán, thiếu khả năng tạo ra ý tưởng mới mẻ hoặc hiểu biết cảm xúc. Một bài viết trên Harvard Business Review năm 2023 (và vẫn liên quan đến 2025) giải thích rằng GenAI có thể hỗ trợ con người bằng cách gợi ý ý tưởng, nhưng không thể thay thế sự sáng tạo thực sự. Trong nghệ thuật, AI thiếu "emotional connection" – sự kết nối cảm xúc mà con người dùng để biểu đạt trải nghiệm cá nhân. Trong lập trình, AI có thể viết code cơ bản, nhưng thường bỏ qua các vấn đề bảo mật hoặc tích hợp thực tế, dẫn đến lỗi nghiêm trọng. Forbes năm 2025 cảnh báo rằng 95% pilot AI thất bại chính vì thiếu "creative human touch". Hơn nữa, AI dễ bị bias từ dữ liệu huấn luyện, tạo ra nội dung thiên vị hoặc không phù hợp văn hóa, đòi hỏi con người kiểm tra và chỉnh sửa.

Xu hướng này đang định hình lại thị trường lao động. Thay vì sợ hãi, nhiều freelancer chọn thích nghi bằng cách học sử dụng AI như công cụ hỗ trợ. Richardson khuyên rằng "tất cả những gì chúng ta có thể làm là học hỏi và thích nghi", trong khi một số đồng nghiệp kiên quyết từ chối làm việc với AI. Theo ScienceDirect, AI có thể làm thay đổi nhu cầu freelancer: ở một số job, nó thay thế lao động đơn giản, nhưng ở job sáng tạo, nó tạo cơ hội bổ sung. Ví dụ, video trên YouTube năm 2025 cho thấy các consultant xây dựng business quanh việc sửa AI, biến "mess" thành "goldmine". Điều này chứng tỏ AI không phải kẻ thù mà là chất xúc tác cho sự phát triển nghề nghiệp.

Tóm lại, dù AI đang tiến bộ vượt bậc, nó vẫn cần sự hỗ trợ của con người để đạt chất lượng cao, đặc biệt trong viết lách, nghệ thuật và lập trình. Các ví dụ từ freelancer như Carstens và Richardson, cùng dữ liệu từ MIT, chứng minh rằng AI tạo ra công việc mới thay vì loại bỏ chúng. Tương lai thuộc về sự hợp tác giữa con người và AI, nơi con người cung cấp sáng tạo, cảm xúc và khả năng thích ứng. Để tận dụng lợi thế này, chúng ta cần đào tạo kỹ năng, thích nghi với công nghệ mới, và tránh lạm dụng AI mà không có kiểm soát. Chỉ khi đó, AI mới thực sự phục vụ nhân loại, thay vì trở thành gánh nặng.

P.A.T (NASTIS), theo Fortune, 18/08/2025

Tài liệu tham khảo

1. MIT Media Lab. "The GenAI Divide: State of AI in Business 2025". (Fortune, 18/08/2025).
2. "Why 95% Of AI Pilots Fail, And What Business Leaders Should Do Instead" (Forbes, 21/08/2025).
3. "Extending human creativity with AI" (ScienceDirect, 2024).