Giải pháp “Mắt kính thông minh” do Đào Anh Hào (sinh 2001, chủ nhiệm), Trịnh Quốc Huy (2002, đồng chủ nhiệm), Phạm Mai Mẫn Nhi (2003, đồng chủ nhiệm) vừa đoạt giải Ba Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 17 do Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Quỹ hỗ trợ Sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) tổ chức.

Theo thống kê, hiện nay Việt Nam có khoảng 2 triệu người mù và thị lực kém, 1/3 trong số đó là những người không có điều kiện kinh tế. Với mong muốn giúp người khiếm thị giảm bớt những khó khăn trong cuộc sống, nhóm nghiên cứu trẻ (là các tác giả của bài báo) đã nghiên cứu sản xuất thành công kính thông minh dành cho người khiếm thị, với nhiều tính năng hữu ích như: nhận dạng tiền mặt, mô tả không gian, hỗ trợ tra cứu thông tin...

Mắt kính thông minh gồm các thiết bị: Bộ điều khiển cầm tay và mắt kính được kết nối qua dây. Cụ thể, bộ điều khiển cầm tay gồm: pin, nút nhấn, công tắc nguồn, máy tính Raspberry Pi Zero, và mạch sim. Mắt kính gồm: cảm biến khoảng cách, camera, micro, mạch âm thanh kèm loa hoặc tai nghe, và động cơ rung. Bộ điều khiển cầm tay là vỏ được in 3D bằng nhựa để người sử dụng cầm tay hoặc đeo vào túi. Trong bộ điều khiển cầm tay có máy tính Raspberry Pi Zero chạy hệ điều hành được lập trình các thuật toán xử lý. Trên các nút nhấn có các chấm nổi theo dạng chữ Braille, người khiếm thị dễ dàng sử dụng

Sản phẩm kính thông minh do nhóm nghiên cứu chế tạo được thiết kế gọn nhẹ, dễ mang theo và sử dụng, có hỗ trợ tiếng Việt và đặc biệt là chi phí thấp, phù hợp với điều kiện kinh tế của đại đa số người khiếm thị với các chức năng chính như sau:

Xác định khoảng cách: Khi người khiếm thị gần vật cản, cảm biến đo khoảng cách từ mắt kính tới vật cản sẽ phát ra các tín hiệu xúc giác từ bộ rung động, cảnh báo vật cản ở xa hay gần để người khiếm thị nhận biết và di chuyển phù hợp.

Đọc văn bản: Khi người khiếm thị nhìn vào bất cứ vật thể nào có văn bản, thiết bị sẽ xử lý và đọc văn bản qua tai nghe, hỗ trợ người khiếm thị nắm bắt thông tin.

Mô tả không gian: Mô tả chính xác môi trường xung quanh, ví dụ: “trước mặt bạn là một người đang ngồi làm việc bằng laptop”.

Nhận dạng tiền mặt: Thiết bị có thể nhận dạng tất cả các tờ tiền Việt Nam đồng (với điều kiện tờ tiền không được gấp lại), giúp người khiếm thị giao dịch mua/bán với độ chính xác cao.

Trợ lý ảo: Hỗ trợ người khiếm thị tra cứu thông tin thời tiết, thông tin trên internet, biết về giờ giấc, thực hiện các phép tính, bật/tắt các thiết bị điện trong gia đình... Yếu tố quyết định hiệu quả của mắt kính thông minh là thuật toán xử lý hình ảnh ứng dụng AI, giúp tăng độ chính xác khi đọc văn bản từ dữ liệu của camera. Không chỉ đọc sách, khi người mù sử dụng kính và hướng đến khu vực có chữ trong không gian xung quanh, camera sẽ chụp ảnh, nhận dạng văn bản và chuyển thành giọng nói, giúp họ có thể hình dung một phần không gian xung quanh mình.

Sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích (số đơn 2-2021-00119); được các thành viên của Hội Người mù tỉnh Lâm Đồng và Hội Người mù TP Hồ Chí Minh dùng thử nghiệm và đánh giá cao.

Tuy nhiên, sản phẩm kính thông minh này vẫn còn hạn chế nhất định như mắt kính khi hoạt động do phải truyền dữ liệu liên tục nên pin nhanh hao, khiến kính không sử dụng được liên tục trong thời gian dài. Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục cải thiện khắc phục trong các phiên bản tiếp theo....

Để sản xuất kính với số lượng lớn phục vụ người khiếm thị, giúp họ nâng cao chất lượng cuộc sống và công việc, từ đó thêm tự tin hòa nhập tốt hơn với xã hội, nhóm nghiên cứu mong muốn sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ các quỹ đầu tư, tổ chức từ thiện.

P.T.T (tổng hợp)