Trong bối cảnh việc gọi vốn đầu tư trở nên khó khăn hơn, nhiều startup đang buộc phải tối ưu hóa mô hình kinh doanh để tự duy trì và phát triển.

Thử thách gia tăng, huy động vốn khó khăn

Việt Nam được đánh giá cao trong hệ sinh thái khởi nghiệp khu vực Đông Nam Á. Theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, năm 2024 Việt Nam tăng hai bậc trong chỉ số Đổi mới Sáng tạo Toàn cầu, xếp thứ 44/133 quốc gia. Hiện cả nước có khoảng 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó hai doanh nghiệp được xác định là "kỳ lân" và 11 doanh nghiệp đạt giá trị trên 100 triệu USD.

Tuy nhiên, trong năm 2025, bối cảnh kinh tế và đầu tư được dự báo sẽ khó khăn hơn. Tình trạng biến động của thị trường, bất ổn chính trị và sự cầm chủa của các quỹ đầu tư mạo hiểm đang tác động mạnh. Báo cáo của VinVentures cho thấy ba yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư gồm: công nghệ nông nghiệp (Agritech), công nghệ thực phẩm (Foodtech) và tài chính (Fintech).

Bà Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch Mạng lưới Đầu tư Thiên thần Đông Nam Á, nhận định các startup công nghệ đang chuyển hướng sang phát triển các nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp tự quản trị và phát triển khách hàng. Thay vì phụ thuộc vào Shopee, Lazada hay TikTok, doanh nghiệp đang tìm cách tự kiểm soát dữ liệu và khách hàng. Sự thay đổi này hứa hẹn làm biến đổi hành vi kinh doanh từ mô hình B2B2C sang B2C, giúm doanh nghiệp tiếp cận khách hàng trực tiếp.

Tư duy khởi nghiệp thay đổi

Anh Đặng Dương Minh Hoàng, Chủ nhiệm Mạng lưới Lương Định Của toàn quốc, nhận định xu hướng giữ tiền mặt thay vì đầu tư sẽ tiếp diễn. Tuy nhiên, lĩnh vực nông nghiệp vẫn có nhiều dư địa nhờ lợi thế nguồn nguyên liệu phông phú, chi phí sản xuất thấp và nhân công lành nghề.

Các doanh nghiệp khởi nghiệp năm 2025 cần xác định tự lực là yếu tố then chót, do huy động vốn bên ngoài gắp nhiều khó khăn. Anh Hoàng dẫn chứng với trường hợp ba dự án thuộc Mạng lưới Lương Định Của toàn quốc được USAID tài trợ hai tỷ đồng nhưng đang bị hoãn vô thời hạn.

Một nhà đầu tư vào khởi nghiệp xanh cũng cho biết, các tuyên bố của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc rút khỏi Thoả thuận Khí hậu Paris đang tác động lên kinh tế xanh. Các startup xanh phải cải tiến công nghệ để giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh thay vì chỉ dựa vào yếu tố "xanh".

Mặc dù nhiều thách thức, lĩnh vực dịch vụ ẩm thực (F&B) vẫn thu hút đầu tư. Ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc FnB Director, nhấn mạnh việc tận dụng marketing trên mạng xã hội là chìa khóa giúp các mô hình F&B thu hút khách hàng và mở rộng kinh doanh.

Đ.T.V (tổng hợp)