Các yếu tố chính của hệ sinh thái là khả năng tiếp cận tài chính, chính sách của chính phủ, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, vườn ươm và máy gia tốc. Những yếu tố này thường hoạt động tốt ở Thái Lan và hỗ trợ các công ty khởi nghiệp. Bài này giới thiệu các chính sách và quy định của chính phủ Thái Lan đã hỗ trợ cũng như gây cản trở sự phát triển của các startup công nghệ.

Kể từ năm 2016, chính phủ Thái Lan đã hỗ trợ tích cực để thúc đẩy một hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ. Ủy ban Khởi nghiệp Quốc gia (NSC) được thành lập với sự tham gia của đại diện chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân với nhiệm vụ hoạch định chương trình phát triển khởi nghiệp. Các nhóm công tác được thành lập về nhận thức và truyền thông, cơ sở hạ tầng, ươm tạo và khuyến nghị chính sách. Ngoài ra, NSC đã soạn thảo và tổ chức các cuộc thảo luận về Đạo luật Khởi nghiệp, đạo luật này sẽ cung cấp khung pháp lý cho các bên liên quan trong hệ sinh thái. Đạo luật này có thể thay đổi bộ mặt nghiên cứu và đổi mới sáng tạo ở Thái Lan vì nó sẽ giúp các nhà nghiên cứu thương mại hóa những đổi mới sáng tạo của họ.

Các quy định khác, chẳng hạn như thị thực SMART dành cho tài năng công nghệ nước ngoài, miễn thuế thu nhập trong 5 năm và ưu đãi thuế cho các nhà đầu tư thiên thần, có hiệu lực vào năm 2018. Ngân hàng Thái Lan cũng đã đưa ra một sandbox quy định cho ngành fintech để thử nghiệm quy định mới.

Chương trình Startup Thailand của chính phủ là sự kiện quan trọng nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ kết nối mạng lưới trong xã hội Thái Lan. Nhiều cơ quan chính phủ đã khởi xướng các chương trình ươm tạo và tăng tốc, chẳng hạn như Chương trình tăng tốc của Cơ quan Xúc tiến Kinh tế Kỹ thuật số (DEPA) và Liên đoàn Khởi nghiệp Thái Lan. Chính phủ cũng đã phân bổ kinh phí để hỗ trợ không gian làm việc chung tại các trường đại học công lập và trên các tài sản khác của chính phủ. Ngoài ra, các khoản tài trợ nghiên cứu và giải thưởng cạnh tranh có sẵn như một nguồn vốn cho giai đoạn tiền hạt giống.

Một số quy định trước đó là không thực tế. Ví dụ: ưu đãi thuế dành cho các nhà đầu tư thiên thần, kể từ khi ngừng hoạt động, đã cung cấp khoản khấu trừ thuế thu nhập cá nhân cho các khoản đầu tư vào các công ty khởi nghiệp lên tới 100.000 Bath. Tuy nhiên, kế hoạch này không hấp dẫn lắm vì trần thấp. Hơn nữa, lợi ích của các quy định thuế hiện hành khác có thể bị hạn chế. Ví dụ, các công ty khởi nghiệp được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu hoạt động, nhưng hầu hết các công ty khởi nghiệp không tạo ra lợi nhuận trong những năm này. Hơn nữa, một số luật và quy định hạn chế và một số khác không khuyến khích các công ty khởi nghiệp hoặc nhà đầu tư nước ngoài đến Thái Lan.

Đầu tiên, các công ty khởi nghiệp không được phép phát hành các khoản vay chuyển đổi. Thứ hai, không có quy định nào về việc trao quyền cổ phiếu, điều này sẽ cho phép những người sáng lập phân phối cổ phiếu của họ theo thời gian. Thứ ba, các quy định không cho phép các công ty thiết lập các chương trình lựa chọn cổ phiếu cho nhân viên để có thể hỗ trợ các công ty khởi nghiệp tuyển dụng và giữ chân nguồn nhân lực tài năng. Thứ tư, các công ty khởi nghiệp đăng ký tại Thái Lan phải nộp thuế đầu tư khi nhận được khoản đầu tư. Cuối cùng, tất cả các tài liệu pháp lý ở Thái Lan được viết bằng tiếng Thái, phải được dịch sang tiếng Anh cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Trong lĩnh vực công nghệ sạch, Bộ Năng lượng đã đưa ra hai kế hoạch lớn: Quy hoạch phát triển điện lực 2016–2036 đưa ra các chính sách đầu tư ưu tiên các công nghệ tiết kiệm năng lượng và các nguồn tái tạo như sinh khối, khí sinh học, năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Ngoài ra, Kế hoạch Phát triển Năng lượng Thay thế 2016-2036 khuyến khích các sản phẩm thay thế cho sản xuất điện từ khí đốt tự nhiên, tập trung vào các lựa chọn thay thế này. Các kế hoạch có thể tạo cơ hội cho các công ty khởi nghiệp công nghệ sạch, mặc dù họ không được hưởng lợi nhiều từ chính sách này trong những năm đầu.

Cơ quan Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NSTDA) hỗ trợ các công ty khởi nghiệp công nghệ sạch bằng cách cung cấp các khoản tài trợ cho R&D cũng như hỗ trợ các nhà nghiên cứu với các công ty khởi nghiệp để giải quyết các vấn đề công nghệ cụ thể. NSTDA cũng là đối tác trong Chương trình Công nghệ sạch dành cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Quỹ Môi trường Toàn cầu và Tổ chức Phát triển Công nghiệp của Liên hợp quốc. Chương trình này thúc đẩy các đổi mới công nghệ sạch để hỗ trợ sử dụng năng lượng và nước hiệu quả, xử lý rác thải, năng lượng tái tạo, công trình xanh và giao thông xanh. Chương trình cung cấp hỗ trợ ươm tạo và cố vấn từ các chuyên gia trong các lĩnh vực năng lượng sạch và tổ chức một cuộc thi thuyết trình. Bộ Năng lượng đã hợp tác với Đại học Kasetsart và Đại học Burapha để tiến hành nghiên cứu về nhiên liệu sinh học từ tảo.

Các công ty khởi nghiệp được Cơ quan Đổi mới Quốc gia (NIA) liệt kê là các công ty đổi mới sáng tạo được hưởng lợi từ việc mua sắm của chính phủ. Các công ty khởi nghiệp cũng thường xuyên được kêu gọi cung cấp dịch vụ cho các yêu cầu về môi trường mà các công ty khác phải đáp ứng. Ví dụ, nước thải phải được xử lý trước khi thải ra ngoài và chính phủ cung cấp danh sách các công ty được phép cung cấp dịch vụ xử lý nước. Các công ty khởi nghiệp trong danh sách này được hưởng lợi từ nhu cầu về dịch vụ của họ.

Trong edtech, các công ty khởi nghiệp không gặp phải các rào cản pháp lý cụ thể, mặc dù họ phải đàm phán về các hệ thống mua sắm và phê duyệt của chính phủ để cung cấp cho các trường công lập. Mối quan tâm lớn hơn là nhận thức rằng edtech cung cấp các dịch vụ “tốt để dùng” chứ không phải “phải dùng” và chính phủ không có nhu cầu mạnh mẽ đối với các giải pháp mới. Theo đó, có rất ít hỗ trợ chính sách cụ thể cho edtech.

Bộ Giáo dục đã đầu tư vào edtech bằng cách khởi xướng dự án “Một máy tính bảng cho mỗi trẻ em vào năm 2012”. Học sinh tiểu học được cung cấp một máy tính bảng chứa nội dung giáo dục, đặc biệt hữu ích cho những học sinh ở vùng sâu vùng xa không có kết nối internet. Mặc dù dự án có mục tiêu có giá trị, nhưng phương pháp giảng dạy một chiều đã được sử dụng để truyền tải nội dung và việc học tập nhanh chóng trở nên lỗi thời và bị ngừng lại.

Trong agritech, Nông nghiệp 4.0, là một phần trong chiến lược Thái Lan 4.0 của chính phủ, tập trung vào phát triển công nghệ để cải thiện sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là với nông nghiệp chính xác, robot và công nghệ sinh học. Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã hỗ trợ ngành và có sự hợp tác chéo về nông nghiệp thông minh giữa bộ này với Bộ Kinh tế và Xã hội Kỹ thuật số (MDES), Bộ Giáo dục và Truyền thông Tiếp cận Toàn diện (DTAC), một tập đoàn tư nhân .

Từ năm 2015, các trung tâm công cộng và cơ sở nghiên cứu công nghệ nông nghiệp mới đã được thành lập. NIA đã thành lập Trung tâm Sáng tạo Kinh doanh Nông nghiệp để khơi dậy sự đổi mới trong lĩnh vực này và NSTDA đã thành lập Viện Quản lý Đổi mới và Công nghệ Nông nghiệp để đẩy nhanh chuyển giao công nghệ cho nông dân, hỗ trợ nông dân học tập và khuyến khích đổi mới. Với mối liên kết giữa công nghệ nông nghiệp và công nghệ thực phẩm, Food Innopolis, một trung tâm nghiên cứu và phát triển thực phẩm và trung tâm đổi mới đã tổ chức các hoạt động cho các công ty khởi nghiệp công nghệ thực phẩm, bao gồm trại huấn luyện, ngày giới thiệu và hackathons. Trung tâm này cũng cung cấp không gian làm việc chung và kết nối nhân viên nghiên cứu với các doanh nghiệp thực phẩm.

Một vấn đề lớn đối với các công ty khởi nghiệp là tính mới của sản phẩm và dịch vụ, có nghĩa là chúng không được liệt kê theo luật và quy định hiện hành. Đặc biệt, quy trình đăng ký sản phẩm và tiêu chuẩn không thể xử lý các giải pháp agritech mới do không có danh mục sản phẩm. Kết quả là một số công ty khởi nghiệp không thể đưa sản phẩm mới ra thị trường trên quy mô lớn. Ví dụ, một công ty khởi nghiệp đã phát triển vắc-xin thực vật, tuy nhiên, sản phẩm này không được liệt kê trong các quy định hiện hành, vì vậy, các quan chức chính phủ gặp nhiều khó khăn trong việc phê duyệt sản phẩm để bán công khai.

Trong công nghệ y tế, các công ty khởi nghiệp có thể nhận được tài trợ nghiên cứu và hưởng lợi từ các hợp đồng của chính phủ nếu họ đưa ra những đổi mới cần thiết. NIA đã thành lập Khu Y tế Yothi như một nền tảng cho R&D và hợp tác giữa các bên liên quan trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Thị trường công nghệ y tế phụ thuộc một phần vào việc liệu sản phẩm hoặc dịch vụ mới có được bao trả bởi các chương trình bồi hoàn (bảo hiểm) chăm sóc sức khỏe hay không, chẳng hạn như chương trình thẻ vàng mà hầu hết người Thái đều có. Một thị trường rộng lớn cho các sản phẩm được bảo hiểm và chính phủ sẽ quyết định sản phẩm nào được bảo hiểm.

Các giải pháp Healthtech liên quan đến thiết bị y tế và dược phẩm vẫn gặp khó khăn trong việc thử nghiệm và đáp ứng các tiêu chuẩn sản phẩm do thiếu chuyên môn trong lĩnh vực này và tính mới của các giải pháp. Ngoài ra, một số quy định có thể được xem xét. Ví dụ, các bác sĩ không thể chẩn đoán thông qua hội nghị truyền hình hoặc các nền tảng kỹ thuật số khác mà chỉ có tư vấn và đề xuất.

N.M.P (NASATI), theo Thailand’s Evolving Ecosystem Support for Technology Startups, ADB, 2024