Phát hiện sớm là chìa khóa tăng tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân ung thư, và có rất nhiều cách mà các nhà khoa học đang nghiên cứu để thay đổi. Các xét nghiệm nước tiểu thu nhận dấu ấn sinh học của bệnh là khả quan và nhóm nghiên cứu tại MIT đã chứng minh một ví dụ đặc biệt hứa hẹn có thể giúp nỗ lực chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn đầu.

Công nghệ này được phát triển bởi các nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu ung thư tích hợp MIT, trước đây đã phát triển các cảm biến có thể phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư buồng trứng và ruột kết. Nhóm nghiên cứu hiện đang chuyển sự chú ý sang ung thư phổi, thường được chẩn đoán bằng cách sử dụng chụp cắt lớp vi tính cho thấy khối u trong phổi nhưng cũng trả lại rất nhiều kết quả dương tính giả, nhầm lẫn sự tăng trưởng lành tính đối với bệnh ác tính.

Sangeeta Bhatia dẫn đầu nhóm nghiên cứu trong việc phát triển các hạt nano liên kết với các enzyme được gọi là protease. Những enzyme này là chìa khóa cho sự sống sót và lan rộng của các tế bào ung thư, cho phép chúng vượt ra khỏi vị trí ban đầu bằng cách cắt xuyên qua ma trận ngoại bào - mạng lưới các phân tử, như collagen và các protein cấu trúc khác, bao quanh các tế bào. Bằng cách phủ các hạt nano này trong một số peptide được nhắm mục tiêu tự nhiên bởi các protease, chúng có thể được tiêm và được kéo về phía vị trí khối u. Tại đây, họ tập hợp và các protease cắt các peptide ra, một quá trình giải phóng các dấu ấn sinh học có thể phát hiện được trong mẫu nước tiểu và có thể tiết lộ sự hiện diện của các khối u nhỏ trong phổi.

Những hạt nano này đã được đưa vào thử nghiệm trên các mô hình chuột đã được thiết kế để phát triển khối u phổi. Các hạt nano được tiêm trực tiếp vào đường thở của động vật, sau đó nhóm nghiên cứu tiến hành xét nghiệm chẩn đoán để tìm kiếm các dấu ấn sinh học có liên quan ở những giai đoạn: 5 tuần, 7,5 tuần và 10,5 tuần sau khi các khối u bắt đầu phát triển.

Thử nghiệm cho thấy sự hiện diện của các khối u sớm nhất là 5 tuần trong một chủng chuột. Trong một nghiên cứu khác, nó đã phát hiện chính xác các khối u nhỏ trung bình 2,8mm, sau 7,5 tuần. Theo nhóm nghiên cứu, độ chính xác này tương đương hoặc tốt hơn so với chụp CT được thực hiện tại cùng thời điểm. Nhóm nghiên cứu hình dung công nghệ này bổ sung cho các phương pháp chẩn đoán hiện có thay vì thay thế hoàn toàn chúng. Những người trải qua chụp CT, thường có thể nhầm viêm trong phổi với ung thư giai đoạn đầu và nhận được kết quả dương tính sau đó thường phải sinh thiết để điều tra thêm.

Bhatia cho biết, chụp CT là một công cụ tốt có thể nhìn thấy rất nhiều thứ. Vấn đề với nó là 95% những gì nó tìm thấy không phải là ung thư và ngay bây giờ phải sinh thiết quá nhiều thì bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính. Vì vậy, xét nghiệm nước tiểu hạt nano có thể được sử dụng sau kết quả sàng lọc CT dương tính, đưa ra phương pháp thay thế không xâm lấn để sinh thiết như một cách sàng lọc ung thư. Nhóm nghiên cứu cho biết các hạt nano này có thể được hít vào cũng như được tiêm, và hiện đang nghiên cứu phiên bản bột khô để đạt được hiệu quả đó.

Theo ông Bhatia, nếu chúng ta nhìn vào lĩnh vực chẩn đoán và điều trị ung thư, thì có một nhận thức mới về tầm quan trọng của việc phát hiện và phòng ngừa ung thư sớm. Chúng tôi thực sự cần những công nghệ mới sẽ cho chúng tôi khả năng nhìn thấy ung thư khi chúng tôi có thể ngăn chặn và can thiệp sớm.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Translational Medicine.

Đ.T.V (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/mits-urine-test-lung-cancer/, 1/4/2020