Hiện nay, ngày càng có nhiều loại vi khuẩn có khả năng kháng kháng sinh và một trong mối lo ngại và đáng báo động nhất đến từ một loài siêu vi khuẩn kháng kháng sinh đang lan rộng có tên gọi là Klebsiella pneumoniae. Đây là chủng vi khuẩn có khả năng sống hoàn toàn tự nhiên trong ruột mà không gây ra vấn đề gì về sức khỏe cho người khỏe mạnh. Ngoài môi trường bệnh viện thì các dạng vi khuẩn gây chết người và kháng thuốc ngày càng có xu hướng lan rộng hoặc truyền kháng thuốc cho các loài vi khuẩn khác ở khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, mới đây, các nhà khoa học đã phát minh ra một loại vắc-xin mới có khả năng tiêu diệt loài siêu vi khuẩn này thông qua thử nghiệm trên chuột.

Trong nhiều năm, K. pneumoniae được coi là một loại dịch hại trong môi trường bệnh viện, có khả năng gây nhiễm trùng vì những lý do khác. Nó cũng là nguyên nhân gây ra một số loại bệnh viêm phổi cũng như gây nhiễm trùng máu và gan. Ngoài ra, tình trạng K.pneumoniae phát triển khả năng đề kháng với nhiều loại kháng sinh đang gia tăng một cách đáng báo động, bao gồm cả những loại được coi là tuyến phòng thủ cuối cùng. Cho đến nay, chủng này chỉ thực sự gây nguy hiểm đối với những người bị suy giảm miễn dịch hoặc có hệ miễn dịch yếu như người già, trẻ sơ sinh.

David Rosen, đồng tác giả của nghiên cứu mới cho biết: “Trong một thời gian dài, Klebsiella chủ yếu lây lan trong môi trường bệnh viện - nơi tập trung số lượng lớn bệnh nhân và dễ bị nhiễm khuẩn”. Vì vậy, mặc dù kháng thuốc đang là một vấn đề thực sự nghiêm trọng trong điều trị các bệnh nhiễm trùng, nhưng tác động đến sự phát triển và lan rộng của tình trạng kháng thuốc vẫn còn bị hạn chế. Tuy nhiên, hiện nay đã có những trường hợp người khỏe mạnh tử vong hoặc bị nhiễm trùng nghiêm trọng do nhiễm chủng Klebsiella. Trong vòng năm năm qua, loài siêu vi khuẩn kháng thuốc thực sự và loài vi khuẩn nguy hiểm thực sự đã bắt đầu kết hợp với nhau, từ đây, bắt đầu xuất hiện những chủng gây dị ứng và kháng thuốc. Điều này thực sự rất nguy hiểm.

Vì thời gian để thuốc tiêu diệt vi khuẩn không phải là ngắn, nên mục tiêu của các nhà khoa học là ngăn chặn vi khuẩn ngay từ thời điểm ban đầu. Vì vậy, các nhà nghiên cứu từ trường Đại học Washington ở St. Louis (Hoa Kỳ) đã tạo ra một loại vắc-xin có tác dụng ngăn chặn chủng K. pneumoniae. Mục tiêu của nhóm là nhắm đến hai chủng vi khuẩn đặc biệt chiếm khoảng 70% trong số tất cả các chủng K. pneumoniae, gọi là K1 và K2.

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm ba liều vắc-xin mới trên một nhóm gồm 20 cá thể chuột, đồng thời sử dụng giả dược cho một nhóm chuột khác, thời gian giữa các thử nghiệm cách nhau hai tuần. Tiếp theo, họ đưa vào cơ thể chuột một lượng nhỏ vi khuẩn K1 hoặc K2.

Mục tiêu của vắc-xin là kích thích hệ miễn dịch của cơ thể nhận biết, làm quen với các tác nhân và ngay lập tức sản sinh các kháng thể để chống lại tác nhân đó và bảo vệ cơ thể. Để làm như vậy, nhóm nghiên cứu đã tạo ra vắc-xin từ loại đường bao phủ vi khuẩn. Các phân tử đường liên kết với một loại protein nhất định giúp vắc-xin hoạt động hiệu quả hơn, sử dụng enzyme vi khuẩn như một loại keo. Để làm tăng tốc độ của quá trình tổng hợp hóa học, các nhà nghiên cứu đã biến đổi gen một chủng E. coli sản xuất protein và đường.

Kết quả là các nhà khoa học phát hiện ra rằng trong nhóm được áp dụng giả dược, chỉ có 20% số chuột bị nhiễm chủng K1 sống sót và con số này đối với nhóm nhiễm K2 là 70%. Tình trạng của những cá thể chuột được tiêm phòng tốt hơn, tỷ lệ sống lên đến 80% đối với nhóm nhiễm chủng K1 và 100% đối với nhóm nhiễm chủng K2.

Mario Feldman, tác giả đầu tiên của nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi rất hài lòng với hiệu quả của loại vắc-xin này. Hiện nay, chúng tôi đang có kế hoạch tăng quy mô sản xuất và tối ưu hóa giao thức để có thể sẵn sàng đưa vắc-xin vào thử nghiệm lâm sang trong thời gian sớm nhất”.

Nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ thử nghiệm thành công loại vắc-xin này trên người trước khi vi khuẩn K. pneumonia trở thành nguyên nhân gây bùng phát đại dịch.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí PNAS.

P.K.L (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/new-vaccine-klebsiella-pneumoniae-superbug/, 9/2019