Những tác động ngắn hạn của việc uống nhiều rượu đã được biết rõ, nhưng cho đến nay, vẫn chưa chắc chắn rằng rượu có đẩy nhanh quá trình lão hóa hay không. Việc điều tra gặp nhiều thách thức do thiếu các phương pháp đáng tin cậy để đo sự lão hóa sinh học. Nghiên cứu mới được công bố từ Bộ Y tế Dân số Oxford cho thấy phân tích dựa trên gen cho kết quả rượu trực tiếp làm tăng tốc độ lão hóa bằng cách làm hỏng DNA trong các telomere. Phát hiện được công bố trên tạp chí Molecular Psychiatry.

Telomere là các chuỗi DNA lặp đi lặp lại bao bọc phần cuối của nhiễm sắc thể, bảo vệ chúng khỏi bị hư hại. Chiều dài telomere được coi là chỉ số của quá trình lão hóa sinh học, vì 50-100 gốc DNA bị mất mỗi khi tế bào nhân lên. Một khi các telomere trở nên quá ngắn, tế bào không thể phân chia được nữa và thậm chí có thể chết. Các nghiên cứu trước đây đã liên kết độ dài telomere ngắn hơn với một số bệnh liên quan đến lão hóa bao gồm bệnh Alzheimer; ung thư và bệnh mạch vành.

Trong phân tích này, các nhà nghiên cứu đã điều tra mối liên hệ giữa lượng cồn và độ dài của telomere ở hơn 245.000 người tham gia tại Ngân hàng Sinh học Vương quốc Anh. Họ đã sử dụng phương pháp di truyền được gọi là Mendelian Randomisation (MR), lần đầu tiên phương pháp này được áp dụng để điều tra tác động của rượu đối với sự lão hóa. Phương pháp này sử dụng 'proxy di truyền' để dự đoán mức độ phơi nhiễm của từng người tham gia.

Nhóm tác giả đã sử dụng các biến thể di truyền trước đây có liên quan đến việc uống rượu và rối loạn sử dụng rượu trong nghiên cứu quy mô lớn về mối liên hệ giữa bộ gen. Để bổ sung cho phân tích MR, họ thực hiện đánh giá quan sát, dựa trên lượng rượu tự báo cáo hàng tuần của những người tham gia. Trong phân tích, có mối liên hệ đáng kể giữa việc uống nhiều rượu và chiều dài telomere ngắn hơn. So với việc uống ít hơn 6 đơn vị rượu mỗi tuần (khoảng hai ly rượu lớn 250ml), uống hơn 29 đơn vị mỗi tuần (khoảng 10 ly 250ml có 14% độ cồn theo thể tích) có liên quan đến sự thay đổi liên quan đến tuổi về độ dài của telomere.

Những người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn do sử dụng rượu có độ dài telomere ngắn hơn đáng kể so với nhóm kiểm soát, tương đương với sự thay đổi liên quan đến tuổi từ 3 đến 6 tuổi. Tương tự, trong phân tích MR, mức tiêu thụ rượu được dự đoán về mặt di truyền cao hơn có liên quan đến chiều dài telomere ngắn hơn. Sự gia tăng từ 10 đơn vị lên 32 đơn vị mỗi tuần có liên quan đến sự lão hóa tương đương với 3 năm. Tuy nhiên, mối liên quan giữa mức tiêu thụ rượu được dự đoán về mặt di truyền và độ dài của telomere chỉ có ý nghĩa đối với những người uống nhiều hơn 17 đơn vị mỗi tuần. Điều này cho thấy rằng có thể phải uống một lượng rượu tối thiểu để làm hỏng các telomere.

Phương pháp MR cũng cho thấy mối liên hệ đáng kể giữa rối loạn sử dụng rượu được dự đoán về mặt di truyền và độ dài của telomere, tương đương với khoảng 3 năm lão hóa. Hầu hết những người tham gia là những người hiện tại uống rượu, chỉ có 3% là chưa bao giờ uống rượu và 4% là những người đã từng uống rượu. 51% là nam giới, 49% là phụ nữ và độ tuổi trung bình là 57 tuổi.

Trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Anya Topiwala đến từ Bộ Y tế Dân số Oxford cho biết: “Những phát hiện này cho thấy uống quá nhiều rượu, ảnh hưởng trực tiếp đến độ dài của telomere. Các telomere ngắn được biết là yếu tố nguy cơ có thể gây ra một số bệnh nghiêm trọng liên quan đến tuổi tác, chẳng hạn như bệnh Alzheimer”.

Đối với cả phân tích quan sát và phân tích MR, độ dài của telomere được đo bằng cách sử dụng bạch cầu (tế bào của hệ miễn dịch) từ các mẫu DNA của những người tham gia được thu thập vào Ngân hàng Sinh học Vương quốc Anh. Trong phân tích MR, lượng rượu được ước tính bằng cách sàng lọc các mẫu DNA cho 93 biến thể di truyền trước đây có liên quan đến việc uống rượu hàng tuần, bên cạnh 24 biến thể trước đây có liên quan đến chẩn đoán rối loạn sử dụng rượu. Bởi vì những biến thể di truyền này được phân bổ ngẫu nhiên và cố định trước khi sinh, kết quả cho thấy rằng rượu ảnh hưởng trực tiếp đến độ dài của telomere, chứ không phải do một yếu tố khác chịu trách nhiệm.

Mặc dù những kết quả này không chứng minh một cách chắc chắn rằng rượu ảnh hưởng trực tiếp đến độ dài của telomere, nhưng hai phát hiện từ nghiên cứu đã chứng minh cho trường hợp này. 1) Hiệu ứng chỉ được tìm thấy ở những người uống rượu hiện tại, chứ không phải những người trước đây hoặc chưa bao giờ uống rượu; 2) Biến thể di truyền có ảnh hưởng nhất trong phân tích MR là AD1HB, một gen chuyển hóa rượu.

Theo nhóm nghiên cứu, cơ chế sinh học tiềm năng để giải thích ảnh hưởng của rượu đối với độ dài của telomere là tăng căng thẳng stress oxy hóa và viêm. Quá trình phá vỡ etanol trong cơ thể có thể tạo ra các chất phản ứng oxy hóa làm hỏng DNA và làm giảm mức độ các hợp chất chống oxy hóa bảo vệ chống lại stress oxy hóa.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2022-07-genetic-evidence-alcohol-biological-aging.html, 26/7/2022