Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã quan tâm đến việc xử lý protein STAT5, mục tiêu trong cuộc chiến chống ung thư. Dù các nhà khoa học đã nỗ lực lớn, nhưng vẫn không thể tấn công mục tiêu này. Nhưng giờ đây, nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư Rogel thuộc Đại học Michigan, Hoa Kỳ đã gặt hái được thành công nhờ có một phương pháp mới. Cụ thể, các tác giả đã loại bỏ STAT5 khỏi các tế bào nuôi cấy và chuột bằng cách sử dụng chức năng “xử lý rác” của tế bào, đặt nền tảng cho tiềm năng điều trị ung thư. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Nature Chemical Biology.

STAT5 đóng vai trò quan trọng tác động đến cách một số bệnh ung thư máu xuất hiện và tiến triển. Tuy nhiên, những nỗ lực tìm ra chất ức chế phân tử nhỏ để ngăn chặn STAT5 đã bị cản trở. Các nghiên cứu trước đây gặp khó khăn trong việc thiết kế một loại thuốc liên kết với STAT5 với ái lực cao, thước đo mức độ phù hợp của chúng. Ngay cả khi một hợp chất được phát hiện có khả năng liên kết với protein, nhưng nó lại không xâm nhập được vào tế bào và mô. Ngoài ra, cũng rất khó để tìm ra một hợp chất chỉ ức chế STAT5 mà không ảnh hưởng đến bất kỳ protein STAT nào khác.

Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đưa ra một phương pháp phát triển thuốc nhằm tiêu diệt protein STAT5. Loại bỏ protein là chức năng tự nhiên xuất hiện bên trong các tế bào để loại bỏ protein không cần thiết. Có thể coi đây như một quá trình xử lý rác: Khi một loại protein không còn cần thiết để giữ cho cơ thể khỏe mạnh, thì cơ chế này sẽ loại bỏ protein dư thừa hoặc bị hỏng khỏi tế bào.

Nhờ có phương pháp mới, các nhà khoa học đã xác định được AK-2292, chất phân hủy protein nhằm mục tiêu loại bỏ protein STAT5. Hợp chất này chỉ phát huy hiệu quả với STAT5 mà không ảnh hưởng đến các protein STAT khác. Hợp chất đã được cả dòng tế bào và mô hình chuột sử dụng theo cách hiệu quả và đã ngăn chặn sự phát triển của tế bào trong các dòng tế bào của bệnh bạch cầu dòng tủy mãn tính ở người (CML) và gây ra sự thoái triển khối u trong các mô hình CML của chuột.

Chất phân hủy protein hoạt động bằng cách loại bỏ protein STAT5 khỏi tế bào và mô khối u, không giống như chất ức chế phân tử nhỏ thường được thiết kế để liên kết với protein và can thiệp vào chức năng.

Các tác giả đã nghiên cứu các chất loại bỏ protein STAT5 trong vài năm qua và một số chất trong các nghiên cứu phát triển tiền lâm sàng được hy vọng sẽ mở ra các thử nghiệm lâm sàng để điều trị ung thư ở người.

N.P.D (NASATI), theo https://scitechdaily.com/new-approach-allows-researchers-to-hit-undruggable-cancer-target/, 3/4/2023