Viện Khoa học Thần kinh, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, báo cáo rằng các nơron dopaminergic vùng não giữa dạng A10 có nguồn gốc từ tế bào gốc người tích hợp vào các mạch mesocorticolimbic của chuột và khi được kích hoạt, chúng ức chế các tình trạng lo âu và trầm cảm.

Các nơron dopaminergic ở não giữa điều chỉnh các chuyển động tự nguyện, phần thưởng, động lực, nhận thức và cảm xúc. Các nơron vùng mái giữa A10 kết nối với nhân cầu nhạt (nucleus accumbens), hạch hạnh nhân (amygdala), củ khứu giác (olfactory tubercle) và vỏ não trước trán giữa (medial prefrontal cortex). Rối loạn chức năng của hệ thống A10 có liên quan đến nghiện ma túy, tâm thần phân liệt và trầm cảm.

Tế bào gốc vạn năng của người cho phép sản xuất các nơron liên quan đến rối loạn, với thành công trước đây trong việc làm giàu các nơron A9 để điều trị bệnh Parkinson. Tuy nhiên, việc biệt hóa hiệu quả các nơron dopaminergic A10 của người vẫn còn khó khăn.

Trầm cảm là rối loạn tâm thần phổ biến nhất và được dự đoán sẽ là nguyên nhân hàng đầu thứ ba gây gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2030.

Trong nghiên cứu có tiêu đề "Các nơron dopaminergic A10 có nguồn gốc từ tế bào gốc người tích hợp đặc hiệu vào mạch của chuột và cải thiện các hành vi giống trầm cảm," được công bố trên tạp chí Cell Stem Cell, các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp biệt hóa để tạo ra các nơron dopaminergic vùng não giữa dạng A10 từ tế bào gốc vạn năng của người nhằm tái tạo các con đường mesocorticolimbic và làm giảm các hành vi giống trầm cảm ở chuột.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng tế bào gốc người để nuôi cấy các nơron dopamin giai đoạn đầu và sau đó cấy các tiền chất đó vào các vùng não của chuột liên quan đến phần thưởng và tâm trạng, bao gồm nhân cầu nhạt và vùng mái giữa.

Một số tế bào được cấy ghép mang các "công tắc" phản ứng với ánh sáng hoặc thuốc để các nhà khoa học có thể điều chỉnh hoạt động của chúng. Sau đó, họ tiến hành các bài kiểm tra hành vi để tìm dấu hiệu lo âu và trầm cảm, đồng thời lấy mẫu hóa học não trong nhân cầu nhạt để theo dõi dopamine.

Phương pháp điều trị bằng hỗn hợp ba phân tử đã tạo ra tỷ lệ nơron dopamin dạng A10 lớn nhất, đạt 69,93% ± 2,34% tổng số tế bào TH+ và 30,39% ± 1,66% tổng số tế bào. Giải trình tự RNA đơn bào xác định rằng phương pháp A10 tạo ra 62% nơron dạng A10 và 16% nơron dạng A9.

Các nơron dạng A10 được cấy ghép cho thấy điện trở màng cao hơn và điện dung thấp hơn so với các nơron dạng A9, phản ứng sag nhỏ hơn và độ trễ bật lại dài hơn, và tần số phóng điện nhanh hơn trong các bước dòng điện.

Các sợi trục từ các nơron dạng A10 được cấy ghép vươn tới hạch hạnh nhân và vùng dưới đồi bên (lateral hypothalamus), và các mô ghép vùng vân bụng lạc chỗ cũng gửi sợi đến vỏ não trước trán giữa và hạch hạnh nhân.

Các tác giả kết luận rằng các nơron dopaminergic vùng não giữa dạng A10 được cấy ghép đã tái tạo các mạch cụ thể và khôi phục chức năng của các con đường mesocorticolimbic bị suy yếu, mang lại tác dụng giống thuốc chống trầm cảm và giải lo âu sau khi được kích hoạt.

Những phát hiện này cho thấy tiềm năng của liệu pháp dựa trên nơron A10-mDA để điều trị trầm cảm nặng và củng cố cơ sở cho việc sử dụng các phân nhóm nơron có nguồn gốc từ tế bào gốc vạn năng của người trong một loạt các rối loạn tâm thần kinh.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/, 2025