Một nghiên cứu mới cho thấy loại hình biến thể gen liên quan đến nguy cơ mắc bệnh Alzheimer trong cuộc sống sau này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nhận thức ở trẻ em. Những người mang gen điểm thấp hơn một chút trong các bài kiểm tra IQ ở thời thơ ấu, có thể sẽ suy giảm nhận thức là rõ ràng. Biến thể gen liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer khởi phát muộn được gọi là APOE4. Chiếm15% dân số, những người mang bản sao APOE4 có khả năng mắc bệnh Alzheimer cao gấp ba lần so với những người không có gen.

Chính xác thì tại sao APOE4 làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer là nguồn gốc của nhiều nghiên cứu hiện nay và quan điểm phổ biến là mã gen cho một loại protein nào đó làm tăng khả năng tích lũy các protein độc hại khác trong não. Chính cơ chế tiến bộ này cuối cùng dẫn đến sự thoái hóa thần kinh liên quan đến bệnh Alzheimer.

Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết về biến thể gen APOE4 có thể liên quan đến sự khác biệt về cấu trúc não có thể được phát hiện ở giai đoạn sớm. Hàm ý là biến thể di truyền cụ thể này có thể được liên kết với khả năng nhận thức thấp hơn ở thời thơ ấu, cuối cùng làm giảm sự ghi nhớ nhận thức, điều này được biết là làm giảm tác động của bệnh lý Alzheimer.

Để điều tra liên kết này, một nhóm các nhà khoa học hợp tác từ UC Riverside và Đại học Colorado, Boulder, đã so sánh điểm kiểm tra IQ từ trẻ em với các kiểu gen APOE khác nhau. Dữ liệu được phân tích từ hơn 1.300 đối tượng trong độ tuổi từ 6 đến 18. Trung bình, điểm số IQ được tìm thấy là thấp hơn hai điểm đối với mỗi bản sao gen APOE4. Hiệu ứng này rõ rệt hơn nhiều ở nữ so với nam giới, với phụ nữ trung bình ít hơn ba điểm IQ cho mỗi bản sao APOE4. Mặc dù không rõ lý do tại sao hiệu ứng này dường như nổi bật hơn ở phụ nữ so với nam giới, nhưng quan sát thú vị này xây dựng mối quan tâm ngày càng tăng trong việc tìm hiểu lý do tại sao phụ nữ mắc bệnh Alzheimer với tỷ lệ cao hơn nam giới.

Tác giả nghiên cứu Chandra Reynold, thừa nhận hiệu quả cuối cùng đối với IQ có thể nhỏ nhưng không thể phủ nhận có ý nghĩa thống kê. Một nghiên cứu gần đây điều tra mối liên hệ giữa giáo dục và chứng mất trí cho thấy lưu trữ nhận thức của một người càng lớn, họ càng có thể duy trì chức năng nhận thức trong cuộc sống sau này. Điều hấp dẫn ở nghiên cứu mới này là những ảnh hưởng của biến thể gen APOE4 đối với nhận thức có thể xuất hiện ở độ tuổi sớm hơn nhiều so với suy nghĩ ban đầu. Thay vì chỉ đóng vai trò trong sự tiến triển của sự suy giảm nhận thức ở tuổi trưởng thành, gen này có thể có ảnh hưởng đến cấu trúc não cơ bản và trí thông minh chung, điều này làm tăng khả năng nhận thức của con người đối với sự suy giảm nhận thức sau này trong cuộc sống. Bước tiếp theo cho các nhà khoa học sẽ là mở rộng phạm vi nghiên cứu, xem xét IQ và dữ liệu khả năng nhận thức từ các đối tượng kéo dài từ 28 đến 46 tuổi. Dữ liệu này sẽ giúp làm sáng tỏ thêm bất kỳ mối liên hệ nào giữa gen APOE4.

Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Neurobiology of Aging.

N.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/alzheimers-gene-iq-study-childhood-cognition/60661/, 19/6/2019