Trong suốt 20 năm qua, việc sử dụng cannabidiol (CBD) để điều trị chứng động kinh đã đạt được sức hút lớn, đặc biệt là khi thuốc chống động kinh gặp thất bại. Đặc tính chống co giật của CBD rất nổi tiếng; tuy nhiên, nghiên cứu mới đây đã nêu bật cách CBD làm giảm các cơn động kinh mà trước đây chưa biết đến, đặc biệt là ở những người mắc chứng động kinh kháng trị.

Theo thuật ngữ sinh lý rất cơ bản, các xung điện di chuyển dọc theo con đường thần kinh cho đến khi chúng chạm tới một khoảng trống hoặc khớp thần kinh. Tại đó, các chất dẫn truyền thần kinh được giải phóng và đi qua khoảng trống, kích thích hoặc ức chế tế bào tiếp theo trong hàng.

Để hoạt động bình thường, các mạch thần kinh cần phối hợp kích thích và ức chế khớp thần kinh. Rối loạn tỷ lệ ức chế-kích thích (E:I) có thể dẫn đến co giật. Mặc dù người ta biết rằng thụ thể kết hợp G-protein 55 (GPR55), hiện diện trên bề mặt tế bào thần kinh, điều chỉnh tỷ lệ E:I, nhưng cơ chế chính xác mà nó làm như vậy vẫn chưa được hiểu rõ.

Tương tự như vậy, cách CBD, thành phần không gây hưng phấn của cannabis, ngăn chặn hoạt động co giật ở cấp độ phân tử vẫn chưa được hiểu rõ. Người ta cho rằng CBD hoạt động như một chất đối kháng, ngăn chặn tác dụng của lipid lysophosphatidylinositol (LPI), một chất chủ vận GPR55 xuất hiện tự nhiên.

Các thử nghiệm lâm sàng mù đôi giai đoạn III, kiểm soát giả dược trước đây được thực hiện ở Hoa Kỳ đã chứng minh rằng CBD làm giảm các cơn động kinh tái phát tự phát và điều chỉnh tỷ lệ E:I trong các cơn động kinh cấp tính. Hiệu quả của những thử nghiệm này đã khiến FDA chấp thuận CBD dạng tinh khiết, có nguồn gốc từ thực vật để điều trị rối loạn co giật.

Một nghiên cứu do các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Y khoa NYU Grossman dẫn đầu đã thử nghiệm trên loài gặm nhấm để kiểm tra mối quan hệ giữa LPI và GPR55 như một bộ điều biến tiềm năng của tỷ lệ E:I và tác động của CBD đối với cả hai.

Các nhà nghiên cứu đã xác nhận một phát hiện trước đó rằng CBD ngăn chặn khả năng LPI khuếch đại tín hiệu thần kinh ở vùng hải mã, vùng não liên quan đến chứng động kinh. Nhưng họ cũng phát hiện ra một điều chưa biết trước đây là: khi LPI tương tác với GPR55, nó sẽ làm suy yếu các tín hiệu ngăn chặn các cơn động kinh. Điều này có nghĩa là lộ trình LPI-GPR55 có thể tạo ra một vòng phản hồi tích cực, theo đó các cơn động kinh làm tăng tín hiệu LPI-GPR55, tạo ra nhiều cơn động kinh hơn và tăng mức LPI-GPR55. Quá trình này tiếp tục trong một vòng luẩn quẩn, cung cấp một lời giải thích cho hoạt động co giật kéo dài.

Các phát hiện cho thấy CBD rút ngắn mạch vòng phản hồi này một cách hiệu quả, khôi phục tỷ lệ E:I, do đó làm tăng thêm giá trị của CBD như một phương pháp điều trị chống co giật.

Richard Tsien, chủ tịch Khoa Sinh lý học và Khoa học Thần kinh tại NYU Langone Health và là tác giả tương ứng của nghiên cứu cho biết: “Kết quả của chúng tôi giúp hiểu sâu hơn về cơ chế gây co giật chính trong lĩnh vực này, với nhiều ý nghĩa đối với việc theo đuổi các phương pháp điều trị mới.

Nghiên cứu mới đã được công bố trên tạp chí Neuron.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/study-understanding-cbd-reduces-epileptic-seizures/, 15/2/2023