Trong vòng hơn một thế kỷ qua, chúng ta đều nhận thức được rằng việc tiếp xúc với một số tác nhân môi trường nhất định có thể dẫn đến sai hỏng ADN, tạo nên các đột biến ở các gen và cuối cùng gây ra bệnh ung thư. Tuy nhiên, việc xác định cụ thể mối tương quan giữa từng loại ung thư với các tác nhân gây ung thư, chẳng hạn như tia UV hoặc khói thuốc lá không phải là một việc đơn giản. Mới đây, một nhóm các nhà khoa học đến từ Vương quốc Anh đã lần đầu tiên phát triển một phương pháp xác định các mẫu đột biến cụ thể trong các khối u liên kết với một số chất gây ung thư.

Nhà nghiên cứu Serena Nik-Zainal đến từ trường Đại học Cambridge cho biết: "Mẫu đột biến là dấu tay mà các chất sinh ung thư để lại trên ADN, và giống như dấu tay, mỗi mẫu đột biến là duy nhất. Nếu coi khối u là hiện trường vụ án và chúng tôi trong vai trò các nhà khoa học pháp y, thì cần dựa vào những mẫu đột biên này để xác định thủ phạm và đồng phạm chịu trách nhiệm về khối u".

Để tạo ra danh mục các mẫu đột biến, đầu tiên, nhóm nghiên cứu cho các tế bào gốc đa tiềm năng cảm ứng (ipsCells) với một loạt các chất môi trường gây ung thư. Bằng việc sử dụng công nghệ giải trình tự toàn bộ hệ gen, nhóm nghiên cứu có thể xác định dấu tay đột biến cụ thể từ 41 tác nhân gây ung thư, như các loại hóa chất độc hại có trong khói thuốc lá, khói từ động cơ diesel hoặc trong một số loại thực phẩm.

Cũng trong nghiên cứu, các nhà khoa học đo lường mức độ gây tổn hại trên thực tế của từng chất gây ung thư cụ thể, đồng thời, xác định một số mối liên kết giữa các nhân tố nguy cơ và loại ung thư cụ thể, ví dụ như: giữa tác nhân là tia UV với bệnh ung thư hắc tố, hay khói thuốc với bệnh ung thư phổi. Bên cạnh đó, các tác nhân gây ung thư khác được phân tích thể hiện kích thước hiệu ứng nhỏ hơn. Vì vậy, các nhà nghiên cứu lưu ý cần thận trọng trong việc sử dụng nghiên cứu này để khẳng định mối quan hệ nhân quả giữa một số bệnh ung thư và những hình thức phơi nhiễm môi trường cụ thể.

Thực tế, nghiên cứu không nhắm đến việc tìm ra nguyên nhân cuối cùng duy nhất cho tất cả các bệnh ung thư. Nhiều tác nhân sinh ung thư được kiểm tra biểu hiện các mẫu gây đột biến yếu đến mức khó có thể kết luận rằng tác nhân là nguyên nhân duy nhất gây loại ung thư nhất định. Nhóm nghiên cứu cho biết trong thời gian tới, họ sẽ lập danh mục các mẫu gây đột biến được tìm thấy trong các khối u, vì ý nghĩa pháp lý của nghiên cứu này có thể đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với những người làm việc trong các ngành công nghiệp nơi họ thường xuyên phải tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại hay chính là các tác nhân gây ung thư phổ biến.

Không thể phủ nhận nghiên cứu là một bước đột phá ấn tượng trong việc giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về nguồn gốc cụ thể của từng loại ung thư. Việc tìm hiểu chính xác nhân tố nguy cơ gây ung thư cụ thể sẽ giúp các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đưa ra lời khuyên hiệu quả hơn, giúp tránh tiếp xúc với các tác nhân gây ung thư trong tương lai.

"Nghiên cứu của chúng tôi sẽ cho phép các bác sĩ trong tương lai khả năng xác định những thủ phạm gây ra ung thư", Nik-Zainal chia sẻ. "Thông tin vô giá này cũng giúp cung cấp các biện pháp nhằm hạn chế sự tiếp xúc với các chất gây ung thư nguy hiểm tiềm tàng".

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell.

P.K.L (NASATI), theo https://newatlas.com/dna-cancer-fingerprint-tumor-mutation/59307/, 4/2019