Một nghiên cứu mới do Đại học New South Wales- Úc và Viện Nghiên cứu Thần kinh học Australia dẫn đầu cho thấy việc tác động đến quá trình xử lý cảm xúc là yếu tố then chốt trong điều trị và kiểm soát cơn đau mãn tính.

Nghiên cứu, được công bố trên JAMA Network Open, dựa trên một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên do Giáo sư Sylvia Gustin và Tiến sĩ Nell Norman-Nott dẫn đầu. Nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Pain IMPACT của NeuRA cho biết: tăng cường khả năng xử lý cảm xúc của não thông qua can thiệp trị liệu là một phương pháp hiệu quả trong kiểm soát đau mãn tính.

Giáo sư Gustin nói: “Bằng cách thay đổi cách chúng ta quản lý cảm xúc, chúng ta có thể thay đổi chính trải nghiệm đau đớn. Đây không chỉ là giảm đau tạm thời mà là cải thiện chất lượng cuộc sống lâu dài”.

Hai chuyên gia đã phát triển Liệu pháp Đau và Cảm xúc; một phương pháp can thiệp kỹ thuật số mới nhằm giúp người bệnh rèn luyện não bộ xử lý cảm xúc hiệu quả hơn: giảm cảm xúc tiêu cực và tăng cảm xúc tích cực.

Thử nghiệm diễn ra từ tháng 3 năm 2023 đến tháng 9 năm 2024 với 89 người mắc đau mãn tính. Kết quả có thể mở ra hướng điều trị mới, nhấn mạnh vai trò quan trọng của sức khỏe cảm xúc đối với thể chất. Liệu pháp được triển khai trực tuyến qua 8 buổi, có sự hướng dẫn của chuyên gia, kết nối qua video trên toàn nước Úc. Những người tham gia còn sử dụng ứng dụng và sổ tay tự học. Nhóm đối chứng tiếp tục điều trị như bình thường.

Giáo sư Gustin cho biết, những người nhận trị liệu mới báo cáo có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt hơn và mức độ đau giảm 10 điểm trên thang 100 điểm trong vòng 6 tháng sau điều trị. Đây không chỉ là cải thiện lâm sàng mà là cải thiện có ý nghĩa trong cuộc sống hằng ngày.

Đau mãn tính là đau kéo dài hơn 3 tháng, ảnh hưởng đến khoảng 30% dân số toàn cầu và gây thiệt hại kinh tế vượt cả bệnh tim, ung thư và tiểu đường cộng lại. Khoảng 80% người bị đau mãn tính mắc trầm cảm hoặc lo âu, và nguy cơ tự tử cao gấp 2–3 lần người bình thường.

Giáo sư Gustin nói: “Khó khăn trong việc điều tiết cảm xúc tiêu cực là yếu tố chính trong diễn tiến bệnh. Cơn đau kéo dài ảnh hưởng đến vùng não xử lý cảm xúc, gây rối loạn điều tiết, là khía cạnh ít được hiểu và điều trị đúng mức mà nghiên cứu này đã nhắm đến”.

Tình nguyện viên Jabez Allies người bị đau lưng suốt 10 năm, nói: “Đau khiến tôi lo lắng, cáu gắt, chán nản, từ đó làm cơn đau tệ hơn. Cảm xúc tiêu cực càng nhiều, đau càng tăng và ngược lại”.

Tiến sĩ Norman-Nott cho biết mô hình điều trị đau mãn tính hiện nay đã thay đổi so với 50–60 năm trước. Từ chỗ chỉ tập trung vào yếu tố sinh học, giờ đây các phương pháp điều trị mang tính toàn diện hơn, gồm cả yếu tố tâm lý – xã hội. Dù thuốc kê đơn và không kê đơn vẫn cần thiết, chúng cũng có nhiều hạn chế như tác dụng phụ và giảm hiệu quả theo thời gian; đặc biệt là opioid dễ gây nghiện.

Tâm lý trị liệu ít tác dụng phụ, nhưng vẫn cần cải tiến; nhất là khả năng nhận diện và biểu lộ cảm xúc, cũng như làm dịu phản ứng cảm xúc tiêu cực. Huấn luyện điều tiết cảm xúc có thể là mảnh ghép còn thiếu trong điều trị đau mãn tính.

Richard Beaumont, người bị đau lưng và ung thư suốt 11 năm, chia sẻ: “Cơn đau thường ở mức 8–9/10, nhưng sau liệu pháp này, tôi có thể đưa nó xuống 4–5 chỉ bằng cách ‘bình tâm lại’.”

Giáo sư Gustin nói:“Nghiên cứu trước đây cho thấy não có thể học cách nhận diện và điều chỉnh cảm xúc tiêu cực. Thử nghiệm lần này chứng minh rằng các kỹ năng điều tiết cảm xúc có thể làm giảm cường độ đau và cải thiện các vấn đề khác như trầm cảm, lo âu, mất ngủ”.

Tiến sĩ Norman-Nott bổ sung: “Chúng ta cần cảm xúc trong cuộc sống. Người sống chung với đau mãn tính thường dồn nén cảm xúc tiêu cực và mất khả năng nhận biết cảm xúc tích cực. Chúng tôi giúp họ nhận diện, đối diện và xử lý cảm xúc tiêu cực, đồng thời khám phá lại những cảm xúc tích cực và đặt mục tiêu tương lai”.

Một vấn đề lớn hiện nay là tiếp cận điều trị tâm lý cho người bị đau mãn tính còn hạn chế, do thời gian chờ lâu và thiếu dịch vụ tại khu vực ngoài thành phố lớn. Việc triển khai trị liệu trực tuyến giúp giảm rào cản cho người gặp khó khăn về di chuyển, lo âu xã hội hay mệt mỏi. Họ có thể tham gia từ mọi nơi, ngay tại nhà, và học cách kiểm soát cảm xúc theo lịch trình riêng thông qua ứng dụng và sổ tay. Bước tiếp theo là mở rộng thử nghiệm lâm sàng trên quy mô lớn hơn.

Giáo sư Gustin khẳng định: “Những kết quả hiện tại đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về đau mãn tính, cho thấy rằng điều trị cả thân thể và cảm xúc mới là cách tiếp cận toàn diện”.

Đ.T.V (NASTIS), theo https://medicalxpress.com/news/, 5/2025