Quản lý chất thải mà tế bào tạo ra là một chức năng thiết yếu của cơ thể con người, vì bất kỳ khiếm khuyết nào trong cơ chế đào thải của nó đều có thể dẫn đến ung thư và các bệnh thoái hóa thần kinh. Giờ đây, một nghiên cứu của Canada đã làm sáng tỏ cơ chế hoạt động mới của hệ thống tế bào chịu trách nhiệm loại bỏ chất thải.

Công trình nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Communications mới đây, được thực hiện bởi một nhóm các nhà nghiên cứu do Giáo sư y khoa El Bachir Affar của Trường Đại học Montréal thuộc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh viện Maisonneuve-Rosemont - UdeM đứng đầu.

Nhóm nghiên cứu đã xem xét một “cỗ máy” sinh học nhỏ tên là proteasome, tồn tại trong mọi tế bào trong cơ thể. Cỗ máy này có nhiệm vụ phá vỡ và loại bỏ các protein không mong muốn, dị dạng hoặc dư thừa. Đây là một quá trình quan trọng đối với sự tăng sinh và hoạt động bình thường của các tế bào. Hơn nữa, quá trình này đảm bảo tái sinh các axit amin -  các khối kiến tạo cơ bản mà tế bào sử dụng để tạo ra các protein mới. Tuy nhiên, các cơ chế chính xác cơ sở cho chức năng bình thường của proteasome vẫn chưa được hiểu rõ.

Cơ chế tự sát của tế bào

Trong phòng thí nghiệm của họ, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra khi trong các điều kiện gây căng thẳng tế bào như thiếu chất dinh dưỡng, các phân tử proteasome tập hợp lại với nhau và tạo thành cấu trúc lớn được gọi là vật thể hoặc ổ tế bào, có chức năng mới, gây chết tế bào thông qua cơ chế tự sát của tế bào  đó là apoptosis.

Cơ chế này có vẻ quan trọng trong việc duy trì hoạt động bình thường của các mô và cơ quan. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng quá trình này trở nên bất thường trong các tế bào khối u. Do đó, nghiên cứu mới đã mở ra nhiều góc nhìn trong việc tìm hiểu hoạt động của tế bào bình thường và tế bào ung thư.

“Khám phá này rất thú vị. Tiến sĩ Affar và nhóm của ông đã phát hiện ra một quy trình mới mà khi bị lỗi, có thể góp phần gây ra ung thư. Nó mở đường cho một lĩnh vực nghiên cứu mới và có thể dẫn đến việc xác định các mục tiêu phân tử để điều trị ung thư”, Tiến sĩ Pierre Dubé, bác sĩ ung thư của Maisonneuve-Rosemont cho biết. Affar có kế hoạch xác định vì sao và cách thức proteasome điều phối việc lắp ráp của nó thành các ổ. Họ sẽ sử dụng các công cụ và phương pháp tiếp cận tiên tiến để tìm hiểu chức năng sinh học và cơ chế hoạt động của các ổ proteasome. Ông hy vọng, nghiên cứu này sẽ giúp nâng cao kiến ​​thức của các nhà khoa học về cơ chế hoạt động của proteasome trong tế bào bình thường. Bằng cách làm nổi bật những khiếm khuyết khiến proteasome hoạt động bất thường trong bệnh tật, có thể tìm ra các mục tiêu điều trị tốt hơn cho các can thiệp lâm sàng để điều trị ung thư.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-11-proteasome-molecules-cancer.html, 1/12/2021