Hiến máu thường xuyên có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Nhóm nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Francis Crick tại Vương Quốc Anh đã phát hiện ra bằng chứng ban đầu cho thấy hiến máu kích hoạt những thay đổi hữu ích trong các tế bào bổ sung nguồn cung cấp máu cho chúng ta.

Nhóm tác giả đã nghiên cứu các mẫu máu từ những người thường xuyên hiến máu và xác định được những đột biến gen trong các tế bào gốc tạo máu. Các đột biến này có thể cải thiện phản ứng của cơ thể đối với tình trạng mất máu, nhưng không làm tăng nguy cơ ung thư máu như bệnh bạch cầu. Phát hiện nghiên cứu giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về ung thư máu, mặc dù cần nghiên cứu sâu hơn để khẳng định khả năng hiến máu bảo vệ mọi người khỏi căn bệnh này.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra giá trị to lớn của việc hiến máu đối với sức khỏe cộng đồng, cũng như tính an toàn của quy trình này đối với những người hiến máu. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, người ta ít chú ý đến cách hiến máu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của những người hiến máu thường xuyên, đặc biệt là khi nói đến tế bào gốc tạo máu (HSC). Đây là các tế bào thay thế mọi loại tế bào máu trưởng thành. Vì vậy, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân tích HSC thu thập từ 200 người hiến máu thường xuyên lớn tuổi (được xác định là hiến máu hơn 100 lần trong đời) và so sánh với HSC từ những người hiến máu ít hơn có độ tuổi tương tự (người hiến máu chưa đến 10 lần trong đời) (nhóm đối chứng).

Khi HSC trưởng thành, đôi khi chúng sẽ phát triển các đột biến dẫn đến một quần thể tế bào máu riêng biệt có chút khác biệt về mặt di truyền so với các tế bào máu khác. Hiện tượng này được gọi là tạo máu vô tính (CH) và các quần thể được gọi là bản sao. CH trở nên phổ biến hơn khi chúng ta già đi, nhưng thường vô hại. Tuy nhiên, hiếm khi các bản sao mang đột biến khiến chúng chuyển thành ung thư.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người hiến máu thường xuyên có khả năng xuất hiện hiện tượng CH ngang bằng với những người hiến máu ít. Tuy vậy, khi xem xét kỹ hơn, họ nhận thấy các bản sao từ những người hiến máu thường xuyên mang đột biến khác biệt so với những bản sao trong nhóm đối chứng, đặc biệt là ở gen có tên là DNMT3A (một vùng biến đổi di truyền phổ biến ở CH).

Các thí nghiệm tiếp theo với HSC từ người được chỉnh sửa bằng CRISPR và thực hiện trên chuột cho thấy gen DNMT3A ở những người hiến máu thường xuyên thay đổi theo hướng tích cực. Những thay đổi này dường như thúc đẩy khả năng tái tạo tế bào hồng cầu mới trong điều kiện căng thẳng như mô phỏng tình trạng mất máu. Chúng không phát triển trong điều kiện mô phỏng tình trạng viêm (một yếu tố nguy cơ gây ung thư), trong khi ngược lại thì đúng với HSC có những thay đổi được biết là làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu.

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu suy đoán hiến máu có thể giúp tế bào gốc tạo máu hoạt động khỏe mạnh, thậm chí giúp chúng chống ung thư hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu vẫn chưa rõ những đột biến được phát hiện này có thực sự ngăn ngừa ung thư hay không. Ít ra, các nhà khoa học vẫn chưa tìm thấy bất cứ điều gì đáng lo ngại đối với những người hiến máu thường xuyên. Các tác giả dự kiến sẽ tiến hành nhiều nghiên cứu với quy mô mẫu lớn hơn để tìm hiểu sâu vấn đề này.

N.P.D (NASTIS), theo Gizmodo, 3/2025