Điều trị bệnh gout từ thuốc dược liệu chiết xuất từ hoa Sao nhái hoa vàng
Cập nhật vào: Thứ ba - 07/10/2025 00:04
Cỡ chữ
Gout là bệnh rối loạn chuyển hóa ngày càng phổ biến và có xu hướng gia tăng. Bệnh gout nếu không được điều trị kịp thời không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống, mà còn gây ra các biến chứng nặng nề trên các cơ quan khác chẳng hạn như thận và tim. Một trong các thuốc hàng đầu được chỉ định hiện nay là allopurinol, nhưng allopurinol lại có nhiều tác dụng phụ như tăng enzym gan, suy thận và đặc biệt là dị ứng. Trước những tác dụng phụ có hại của allopurinol, xu hướng sử dụng các thuốc có nguồn gốc từ dược liệu có hoạt tính ức chế xanthin oxidase và tác động kháng viêm nhằm hỗ trợ điều trị gout, giảm tác dụng phụ có nhu cầu rất lớn.
Sao nhái hoa vàng (Cosmos sulphureus Cav.) là loại cây cảnh được trồng nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Sao nhái hoa vàng là dược liệu được ứng dụng trong y học cổ truyền ở Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan bởi các chất chiết xuất từ loài cây trên được chứng minh là ức chế vi khuẩn, nấm và vi rút và có tác dụng chống viêm mạnh trong các thí nghiệm trên mô hình động vật.
Các công trình nghiên cứu trên hoa Sao nhái hoa vàng trước đây đã phân lập được các hợp chất được chứng minh có hoạt tính chống oxy hóa và ức chế xanthin oxidase vượt trội, rất tiềm năng trong hỗ trợ điều trị gout. Tuy nhiên, vẫn chưa có một công trình nghiên cứu nào về khả năng điều trị gout được thực hiện. Các nghiên cứu về hoạt tính sinh học của Sao nhái hoa vàng cũng hạn chế tại Việt Nam và quốc tế. Hơn nữa, loài Sao nhái hoa vàng được trồng khắp nơi ở Việt Nam, song lại chưa được khai thác triệt để làm thuốc chữa bệnh. Vì thế, Trung tâm Khoa học Công nghệ Dược Sài Gòn (Sapharcen) đã triển khai nghiên cứu điều chế các dạng chế phẩm từ hoa cây Sao nhái hoa vàng (Cosmos sulphureus Cav.), từng bước hiện thực hóa việc sản xuất các loại chế phẩm thuốc dược liệu có khả năng điều trị gout thân thiện với người sử dụng.
Nhóm nghiên cứu đã xây dựng quy trình định lượng đồng thời coreopsin và luteolin trong dược liệu Sao nhái hoa vàng bằng phương pháp HPLC. Phương pháp đã được thẩm định và có thể áp dụng để kiểm nghiệm dược liệu Sao nhái hoa vàng. Trên cơ sở đó, đã xây dựng được bộ tiêu chuẩn cơ sở cho dược liệu dựa trên các chỉ tiêu đã quy định trong Dược điển Việt Nam V như tính chất, cảm quan, định tính, độ ẩm, độ tro toàn phần, độ tro không tan trong acid, định lượng (dược liệu khô chứa không ít hơn 10 mg/g coreopsin và 0,8 mg/g luteolin).
Các tác giả đã hoàn thiện việc xây dựng công thức và quy trình sản xuất một số dạng chế phẩm từ cao chiết định chuẩn bao gồm nang cứng, viên nén bao phim và cốm hòa tan ở quy mô phòng thí nghiệm; nâng cấp cỡ lô các quy trình sản xuất, xây dựng tiêu chuẩn và quy trình kiểm nghiệm các dạng chế phẩm, đánh giá độ ổn định chế phẩm.
Kết quả, nhóm nghiên cứu đã chiết xuất được các cao chiết Sao nhái hoa vàng và sơ bộ sàng lọc định hướng điều trị gout, tối ưu hóa quy trình chiết xuất cao định chuẩn Sao nhái hoa vàng dựa trên kết quả sàng lọc và định hướng theo tác dụng sinh học.
Qua thử nghiệm tính an toàn bao gồm độc tính cấp và độc tính bán trường diễn, đã xác định cao định chuẩn không có độc tính cấp và với liều 250-500 mg/kg, cao định chuẩn không gây độc tính bán trường diễn trên chuột thử nghiệm. Xác định được tác dụng hạ acid uric máu của cao chiết Sao nhái hoa vàng liều 250 mg/kg tương đương thuốc đối chiếu allopurinol liều 10 mg/kg thể trọng chuột. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tác dụng kháng viêm của cao chiết Sao nhái hoa vàng liều 250 mg/kg tương đương thuốc đối chiếu celecoxib liều 25 mg/kg thể trọng chuột.
Các sản phẩm chính của đề tài là cao định chuẩn; viên nén có thành phần cao hoa Sao nhái hoa vàng và tá dược, đóng trong chai thủy tinh (30 viên/lọ/1 hộp); cốm hòa tan chứa thành phần cao hoa Sao nhái hoa vàng và tá dược, đóng trong vỉ nhôm; viên nang có thành phần cao hoa sao nhái hoa vàng và tá dược, đóng trong chai thủy tinh (30 viên/lọ/1 hộp). Ngoài ra, công thức và quy trình điều chế các sản phẩm viên nén, viên nang và cốm phân tán chứa cao Sao nhái hoa vàng cũng được hoàn thành và kiểm tra tính ổn định qua 3 lô thử nghiệm ở mỗi quy trình: Điều chế cốm hòa tan từ cao bán thành phẩm quy mô 500-1.000 gói; điều chế viên nang cứng từ cao bán thành phẩm quy mô 5.000-10.000 viên; điều chế viên nén bao phim từ cao bán thành phẩm quy mô 5.000-10.000 viên. Sản phẩm tạo ra đạt tiêu chuẩn Dược điển Việt Nam V.
N.P.D (tổng hợp)
Liên hệ
Tiếng Việt
Tiếng Anh








