Khẳng định sự nguy hiểm của việc uống sữa bò tươi khi vi-rút cúm gia cầm H5N1 đang lây lan trong đàn bò sữa của Mỹ, các nhà nghiên cứu phát hiện những con chuột được cho ăn sữa bò nhanh chóng bị bệnh.

Nhà vi-rút học Yoshihiro Kawaoka thuộc Đại học Wisconsin-Madison-Hoa Kỳ kết luận: “Dữ liệu của chúng tôi chỉ ra rằng vi-rút HPAI A (H5N1) trong sữa chưa được xử lý có thể lây nhiễm sang những động vật nhạy cảm ăn sữa”.

Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên phát hiện dấu vết của cúm gia cầm H5N1 trong dịch mũi và sữa lấy từ bò sữa ở Hoa Kỳ. Kể từ đó, dịch bệnh đã được phát hiện ở nhiều đàn bò sữa các bang. Cho đến nay, H5N1 dường như không dễ dàng lây truyền giữa động vật và người: Chỉ có hai trường hợp nhiễm H5N1 ở người được biết đến có liên quan đến đợt bùng phát dịch bệnh bò sữa ở Hoa Kỳ. Cả hai đều xảy ra ở những công nhân chăn nuôi bò sữa có thời gian tiếp xúc gần gũi và lâu dài với động vật.

Các chuyên gia cũng tin rằng nguồn cung cấp sữa nói chung là an toàn vì quá trình đun nóng liên quan đến quá trình thanh trùng sẽ tiêu diệt vi-rút. Tuy nhiên, uống sữa "thô" chưa tiệt trùng; ở một nhóm nhỏ người tiêu dùng - trên thực tế có thể có nguy cơ truyền H5N1 sang các động vật có vú khác, bao gồm cả con người. Để tìm hiểu xem điều đó có đúng hay không, nhóm nghiên cứu đã cho chuột uống sữa bò sống được biết là bị nhiễm vi-rút H5N1.

Các nhà nghiên cứu cho biết những con chuột này có dấu hiệu nhiễm trùng điển hình, chẳng hạn như "xù lông và hôn mê" sau một ngày sau khi được cho ăn sữa. Tất cả các động vật đều sống sót cho đến ngày thứ 4, khi chúng được tiêu hủy để xác định mức độ vi-rút trong nhiều cơ quan. Và phát hiện nồng độ vi-rút cao trong các cơ quan hô hấp (điều này cho thấy rằng nhiễm trùng có thể xảy ra qua hầu họng) và nồng độ vi-rút vừa phải ở một số cơ quan khác, kết quả phù hợp với các bệnh nhiễm trùng toàn thân thường do vi-rút HPAI H5 gây ra ở động vật có vú. Hàm lượng vi-rút mạnh cũng được tìm thấy trong tuyến vú của chuột cái, mặc dù chúng không cho con bú.

Dựa trên những phát hiện, các nhà khoa học tin rằng việc động vật có vú bị nhiễm vi-rút cúm gia cầm có thể xảy ra sau khi tiêu thụ sữa bò có chứa mầm bệnh nếu sữa chưa được xử lý nhiệt, như xảy ra với quá trình thanh trùng. Những người uống sữa tươi có thể tin rằng việc bảo quản lạnh có thể tiêu diệt vi-rút H5N1. Họ đã điều tra quan điểm đó bằng cách làm lạnh sữa bị nhiễm bệnh ở nhiệt độ 3,9^oC.

Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, mức độ vi-rút trong sữa chưa tiệt trùng chỉ giảm chậm khi được giữ ở nhiệt độ này trong 5 tuần, cho thấy rằng "do đó vi-rút có thể lây nhiễm trong vài tuần" trong những điều kiện này. Đối với quá trình thanh trùng, họ đưa sữa tươi bị nhiễm bệnh vào quy trình đun nóng tương tự như quy trình được sử dụng trong quá trình thanh trùng. Mức độ vi-rút đã giảm xuống mức không thể phát hiện được, nhưng trong một số trường hợp không bị loại bỏ hoàn toàn.

Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng "các điều kiện được sử dụng ở nghiên cứu trong phòng thí nghiệm không giống với quá trình xử lý sữa nguyên liệu (tiệt trùng) công nghiệp quy mô lớn”. Tuy nhiên, nghiên cứu dường như xác nhận rằng mối nguy hiểm thực sự của việc truyền H5N1 sang người tiêu dùng nằm ở việc tiêu thụ sữa tươi.

Theo một nghiên cứu năm 2022 của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, việc tiêu thụ sữa tươi có liên quan đến 228 ca nhập viện, 3 trường hợp tử vong và bệnh tật ở hơn 2.600 người từ năm 1998 đến năm 2018.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com, 6/2024