Protein cholesterol 'xấu' di truyền được xem là một vấn đề tiềm ẩn trong bệnh tim mạch vành (CHD), và loại thuốc hiện nay dùng để điều trị lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) có ít có tác dụng đối với biến cố này.

Trong một nghiên cứu quan sát 607 người trưởng thành từ 60 tuổi trở lên, thời gian kéo dài suốt 16 năm, mức lipoprotein(a) - được gọi là Lp(a) - đều cao hơn và phổ biến hơn ở những người trải qua biến cố CHD tái phát. Mặc dù điều này không chứng minh được nguyên nhân trực tiếp, nhưng nó làm nổi bật một mối liên quan chặt chẽ và làm sáng tỏ nhu cầu về các liệu pháp nhắm mục tiêu Lp(a).

Tác giả chính của nghiên cứu, Leon Simons, phó giáo sư tại Trường Y khoa Lâm sàng, Đại học New South Wales Sydney cho biết: “Phát hiện này bổ sung thêm bằng chứng về mối liên quan giữa tăng Lp(a) và nguy cơ mắc CHD tái phát. Có một điều chắc chắn là những người đã từng trải qua CHD có nguy cơ rất cao mắc một biến cố khác”.

“Kết quả mới của chúng tôi chỉ ra rằng phương pháp trị liệu mới đang được phát triển nhằm mục đích giảm Lp(a) tăng cao có thể giúp ngăn ngừa bệnh tái phát”, Simons, chuyên gia nghiên cứu giải quyết những bí ẩn của phức hợp đại phân tử này trong nhiều thập kỷ, nhấn mạnh.

Lipoprotein, bao gồm cả lipoprotein mật độ cao (HDL), giúp cholesterol di chuyển trong máu. HDL thường được coi là tốt, bởi vì nó mang cholesterol đến gan, tại đây nó có thể được loại bỏ khỏi cơ thể. Mặt khác, LDL gây tích tụ cholesterol trên thành động mạch. Lp(a) cũng được tìm thấy trong huyết tương người, được tổng hợp từ LDL và một glycoprotein lớn ưa nước gọi là apolipoprotein(a). Và nó có các yếu tố cấu trúc của lipoprotein và hệ thống đông máu có liên quan đến CHD sớm và đột quỵ. Nghiên cứu trước đó cũng đã nhấn mạnh vai trò của nó đối với cơn đau tim và đột quỵ.

Mức Lp(a) di truyền 75% đến 95% và ước tính cứ 5 người thì có 1 người sinh ra đã có mã hóa di truyền này. Tuy nhiên, ở hầu hết người lớn ở Hoa Kỳ sẽ được kiểm tra cholesterol trong quá trình nghiên cứu, các xét nghiệm máu thông thường sẽ không kiểm tra mức Lp(a) của họ; chỉ dưới 1% số người được sàng lọc biến thể này đối với gen LPA. (Mặt tích cực là, vì nó có tính di truyền nên các mức của nó vẫn nhất quán trong suốt cuộc đời nên không cần phải kiểm tra thường xuyên).

Nó cũng đặc biệt rất thầm lặng bởi dù mức Lp(a) tăng cao thì bệnh nhân cũng không có biểu hiện bất kỳ triệu chứng thể chất đáng chú ý nào. Đối với một số người, bằng chứng đầu tiên về nguy cơ tăng cao của nó là họ bị trải qua một cơn đau tim.

Nghiên cứu này cũng tiết lộ, những người trưởng thành mắc bệnh tim mạch vành trước đó, có mức Lp(a) cao hơn 355mg/L có nguy cơ bị đau tim tái phát là 53% so với những người trong nghiên cứu có mức thấp nhất (dưới 50mg/L) trong suốt quá trình theo dõi 16 năm.

Mức Lp(a) cao có thể chưa phải là mục tiêu của can thiệp y tế, nhưng chế độ ăn kiêng và tập thể dục có thể giúp giảm thiểu nguy cơ và nó được khuyến nghị cho bất kỳ ai có tất cả các chỉ số cholesterol 'xấu'. Các nhà nghiên cứu hy vọng hiểu biết sâu hơn về vai trò của Lp(a) trong bệnh tim mạch sẽ dẫn đến sự can thiệp y tế nhắm mục tiêu tốt hơn đến nó.

Hiện tại một số phương pháp trị liệu mới được thiết kế để hạ thấp mức Lp(a) đang trong giai đoạn phát triển lâm sàng tiên tiến.

Công trình nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Current Medical Research & Opinion gần đây.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/silent-killer-cholesterol-lpa-heart-disease, 16/6/2023