Trên thế giới có rất nhiều cuốn atlat ở các lĩnh khác nhau được các nước như Đức, Nga, Anh, Ý… xây dựng, trong đó có atlat về địa hóa. Ở Việt Nam cũng có hàng loạt cuốn atlat về các lĩnh vực như: địa lý, địa chất, khí tượng thủy văn… Tuy nhiên, hiện chưa có cuốn atlat địa hóa nào về trầm tích tầng mặt biển Việt Nam. Do đó dẫn đến rất nhiều hạn chế trong việc định hướng cho điều tra chi tiết tài nguyên - môi trường ở tỷ lệ lớn hơn, cũng như hạn chế trong công tác đào tạo và cung cấp tài liệu cho các cán bộ kỹ thuật trẻ cần quan đến lĩnh vực này.

Các dạng tài liệu địa hóa trong các đề tài dự án trước đây thường tồn tại dạng báo cáo và bản đồ chuyên đề chứ không thể hiện dưới dạng các cuốn atlat để có thể phổ cập đông đảo đến người sử dụng. Với những điểm hạn chế trên đòi hỏi sớm có các tài liệu có thể dễ dàng phổ cập đến nhiều đối tượng, phục vụ tốt cho công tác định hướng điều tra cơ bản ở các giai đoạn tiếp theo nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và an ninh quốc phòng trên biển.

Với nhận thức như trên, tập thể tác giả thuộc Trung tâm Điều tra tài nguyên - môi trường biển do ThS. Phạm Thị Nga dẫn đầu đã đề xuất và được thực hiện đề tài cấp Bộ: “Nghiên cứu xây dựng Atlat địa hóa một số nguyên tố trong trầm tích tầng mặt biển Việt Nam (0-100m nước” thuộc Chương trình “Nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ quản lý tổng hợp, thống nhất về biển và hải đảo Việt Nam giai đoạn 2010-2015”. Đề tài được thực hiện nhằm tổng hợp các số liệu về địa hóa biển nhằm nâng cao các thông tin về kết quả phân tích được thể hiện dưới dạng tập bộ Atlat địa hóa phục vụ nghiên cứu tìm kiếm khoáng sản và bảo vệ môi trường biển. Do vậy, việc thực hiện Đề tài: “Nghiên cứu xây dựng Atlat địa hóa một số nguyên tố trong trầm tích tầng mặt biển Việt Nam (0-100m nước” là rất cần thiết.

Đề tài của nhóm tác giả đã đạt được những kết quả quan trọng sau:

- Phản ánh đặc điểm địa hóa các nguyên tố liên quan đến khoáng sản và môi trường ở từng khu vực cũng như các trường trầm tích khác nhau định hướng cho công tác điều tra, tìm kiếm khoáng sản biển và bảo vệ môi trường biển.

- Tổng hợp một cách có hệ thống số liệu địa hóa các nguyên tố 0-100m nước biển Việt Nam.

- Là tài liệu có thể dùng trong các cơ sở đào tạo chuyên ngành và phổ cập tới đông đảo quần chúng, mang lại ý nghĩa tuyên truyền và khẳng định chủ quyền Quốc gia trên biển.

- Với Atlat địa hóa điện tử có thể tra cứu dễ dàng và thuận tiện.

- Bổ sung những kiến thức thực tế hữu ích cho các cán bộ kỹ thuật trẻ trong nghiên cứu, điều tra địa chất khoáng sản - môi trường biển.

- Đề tài đã thu thập một khối lượng tài liệu rất lớn về địa chất biển, trong đó chủ yếu là các số liệu địa hóa các nguyên tố (Ti, Mn, Co, Ni, Cr, Cu, V, Sn, Zr, W, Pb, As, Sb, Cd, Zn) trong trầm tích biển ở độ sâu từ 0-100m nước. Các tài liệu được sử dụng triệt để nhằm xây dựng các nội dung khoa học của Đề tài.

- Đề tài tiếp cận hệ phương pháp hợp lý và khoa học, do đó đã xác định được các phương pháp nghiên cứu phù hợp bao gồm: phương pháp tổng hợp, kế thừa tài liệu, phương pháp chuyên gia, đặc biệt là phương pháp xử lý số liệu thành lập các bản đồ trong atlat cũng như xây dựng phần mềm Atlat điện tử để người sử dụng dễ dàng tra cứu các thông tin về đặc điểm địa hóa các nguyên tố.

- Đề tài đã xây dựng bộ Atlat địa hóa một số nguyên tố trong trầm tích tầng mặt biển Việt Nam từ 0-100m nước. Các nội dung được xây dựng đều được đối sánh, kế thừa, phù hợp với các nội dung có tính chất quốc tế và được cập nhật mới nhất từ các hướng dẫn tương tự của các nước trên thế giới, bên cạnh đó cũng xét đến các yếu tố đặc thù của Việt Nam. Bộ Atlat địa hóa một số nguyên tố trong trầm tích là kết quả chính của Đề tài, là nguồn tư liệu quí, có giá trị khoa học và thực tiễn đối với các đơn vị nghiên cứu, điều tra địa chất - khoáng sản, môi trường biển thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các đơn vị nghiên cứu khoa học và cơ sở đào tạo liên quan.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (Mã số 13996) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

P.K.L (NASATI)