Ngày 6/11/2023, tại Hà Nội, Hội Vật lý Việt Nam phối hợp với Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Khoa học tự nhiên và trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hội Vật lý TP Hồ Chí Minh lần đầu tổ chức ngày Vật lý Việt Nam, nhằm khuyến khích, thúc đẩy phát triển các hoạt động nghiên cứu, đào tạo - giảng dạy, ứng dụng, tăng cường hợp tác và phổ biến kiến thức trong cộng đồng.

Các nhà khoa học, giảng viên Vật lý chụp ảnh kỷ niệm nhân sự kiện công bố Ngày Vật lý Việt Nam

Năm 1971, Hội Vật lý Việt Nam tổ chức Hội nghị Vật lý đầu tiên tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, hội nghị đã vinh dự được đón Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến động viên và chỉ đạo. Cho đến nay, Hội nghị do Hội Vật lý Việt Nam duy trì tổ chức, gọi là Hội nghị Vật lý toàn quốc, được duy trì và tổ chức định kỳ 5 năm/lần. Hội tham gia xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển khoa học, công nghệ, phát triển nghiên cứu cơ bản, phát triển ngành vật lý phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ngày 24/3/2015, Thủ tướng chính phủ đã ký Quyết định số 380/QĐ-TTg ban hành Chương trình phát triển Vật lý đến năm 2020. Trong Chương trình phát triển Vật lý, Hội Vật lý Việt Nam (đại diện cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) được giao nhiệm vụ phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện nhiệm vụ: Tổ chức các hội nghị, hội thảo lớn về vật lý trong nước và quốc tế, tổ chức các khóa học vật lý quốc tế ngắn hạn; tăng cường công tác thông tin, xuất bản và truyền thông ngành vật lý; khuyến khích các nhà khoa học là người Việt Nam ở nước ngoài và các nhà khoa học quốc tế tham gia vào hoạt động nghiên cứu và đào tạo ngành vật lý…

Ngày 4/8/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1187/QĐ-TTg cho phép tiếp tục thực hiện Chương trình phát triển Vật lý (giai đoạn 2021-2025) tầm nhìn 2030.

Với những nỗ lực và đạt được nhiều kết quả, sau khi lấy ý kiến của Ban chấp hành Hội Vật lý Việt Nam và cộng đồng vật lý Việt Nam, Hội Vật lý Việt Nam đã lấy ngày 6/11 hàng năm là Ngày Vật lý Việt Nam.

Ngày Vật lý Việt Nam được tổ chức nhằm khuyến khích, thúc đẩy phát triển các hoạt động nghiên cứu, đào tạo; tăng cường hợp tác và phổ biến kiến thức trong cộng đồng, nâng cao sự quan tâm, say mê của giới học sinh, sinh viên và công chúng đối với vật lý.

GS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm Hà Nội, chia sẻ việc thành lập ngày Vật lý Việt Nam như "chứng thực khai sinh", đánh dấu cho một giai đoạn phát triển mới của ngành Vật lý để cùng các ngành khoa học khác đóng góp cho việc xây dựng và phát triển đất nước. Theo GS Nguyễn Đại Hưng, Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam, đây là cách để nâng cao sự quan tâm, say mê và yêu thích của giới học sinh, sinh viên và công chúng đối với Vật lý.

Trong năm đầu tổ chức ngày Vật lý Việt Nam, Hội Vật lý Việt Nam đã trao giải thưởng "Nhà Vật lý trẻ triển vọng" cho TS Cao Hoàng Nam, 38 tuổi, giảng viên trường Đại học Phenikaa với công trình "Vai trò của không gian anti-de Sitter (AdS) trong nghiên cứu pha siêu dẫn màu và xây dựng chân không de Sitter (dS) bốn chiều". Giải thưởng này được trao được trao hai năm một lần, kể từ năm 2021, cho nhà vật lý dưới 40 tuổi, có thành tích nổi bật trong nghiên cứu cơ bản, phát triển và ứng dụng công nghệ, đào tạo và giảng dạy Vật lý. Ông Nam có nhiều thành tích nghiên cứu, là tác giả 30 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín.

Cũng trong ngày Vật lý Việt Nam, các chuyên gia, nhà nghiên cứu Vật lý thực hiện một số bài giảng đại chúng. GS Lê Văn Hoàng, trường Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh, chia sẻ về "Giải thưởng Nobel Vật lý năm 2023"; GS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm Hà Nội có bài nói chuyện về "Vật lý và nghệ thuật"; PGS Phạm Hồng Dương chia sẻ chủ đề "Hai thế giới một thực tại".

P.A.T (Tổng hợp)