Đến năm 2015, tỉnh Ninh Bình có 40 xã đạt chuẩn nông thôn mới và là một trong 10 tỉnh thực hiện tốt Chương trình nông thôn mới. Trong xây dựng nông thôn mới có nơi đã thử nghiệm khai thác chuyển đổi sử dụng diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả nói trên thành mô hình sản xuất mới, bước đầu kết quả là khả quan như mô hình chuyển đổi sản xuất từ trồng lúa kém hiệu quả sang sản xuất đa canh rau đa tầng kết hợp nuôi trồng thủy sản ở xã Khánh Thành và xã Thượng Kiệm.Đây là hai mô hình mô hình tiêu biểu về cải tạo vườn tạp, đất và mặt nước xen kẹt trong khu dân cư, đất ven làng, đất trồng lúa bước đầu đã có hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, mô hình này chủ yếu do người dân tự làm theo kiểu tự phát; hạ tầng áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào thâm canh, đa canh còn hạn chế; sản xuất theo kinh nghiệm truyền thống; vấn đề sản xuất an toàn đảm bảo vệ sinh môi trường chưa được chú ý.

Hơn nữa, tỉnh Ninh Bình đến nay chưa có khu sản xuất cây giống rau; chưa có khu sản xuất rau an toàn tập trung quy mô lớn; chưa có nhà xưởng sơ chế, đóng gói và bảo quản rau, việc sản xuất rau chưa theo kế hoạch, chủ yếu mang tính chất tự phát, không ổn định. Đa phần sản xuất rau thông dụng dễ làm nên thu nhập trên đơn vị diện tích thấp, tiêu thụ rau chủ yếu ở địa phương. Điều kiện nhân lực thiếu và chưa đồng đều, kết cấu hạ tầng nông thôn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, trình độ canh tác rau thấp, một số tập quán lạc hậu vẫn tồn tại, việc sản xuất rau ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến còn rất mới lạ với người dân.

Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn trên, các nhà nghiên cứu tại Công ty cổ phần Tổng công ty giống cây trồng con nuôi Ninh Bình đã thực hiện đề tài: “Xây dựng mô hình liên kết sản xuất, chuyển đổi cây trồng đạt hiệu quả kinh tế cao trên vùng đất trồng lúa ở một số xã nông thôn mới tỉnh Ninh Bình” trong thời gian từ tháng 12/2015 đến tháng 5/2017.

Một số kết quả nghiên cứu:

- Đã xây dựng được cơ sở dữ liệu và báo đánh giá thực trạng cơ cấu, quy mô sản xuất các sản phẩm cho các vùng dự án.

- Xây dựng thành công 2 mô hình sản xuất rau trong nhà lưới và 2 mô hình sản xuất rau ngoài trời.

- Chuyển giao thành công quy trình kỹ thuật sản xuất rau trong thực hiện 2 mô hình sản xuất rau trong nhà lưới và 2 mô hình sản xuất rau ngoài trời.

- Xây dựng và hình thành nội quy liên kết sản xuất giữa 4 nhà trong 3 khâu hoạt động, liên kết này thể hiện rõ bằng 71 hợp đồng và 4 văn bản thỏa thuận liên kết, vài trò của 4 nhà tham gia liên kết là rõ nét.

- Hiệu quả kinh tế của mô hình dự án tăng khi chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng rau là trên 200%. Trong đó 2 mô hình sản xuất rau trong nhà lưới tăng 200%, 2 mô hình sản xuất rau ngoài trời tăng 606%.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 14594/2017) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

N.T.T (NASATI)