Sâm Bố Chính là thảo dược quý, được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc của y học cổ truyền như chữa suy nhược cơ thể, mất ngủ, suy dinh dưỡng, rối loạn kinh nguyệt, lao phổi ở trẻ em, hen suyễn, ho, sốt, thiếu máu, trầm cảm, ra nhiều mồ hôi, động kinh, tiêu hóa trì trệ, suy giảm sinh lý… Vì vậy, nhu cầu tiêu thụ sâm Bố Chính khá lớn.

Sau hơn nửa năm trồng thử nghiệm, cây sâm Bố Chính bước đầu cho thấy chính thích nghi tốt với đất đai, khí hậu tại Hà Tĩnh, hé mở cơ hội mới cho người dân. Hiện nay, người dân một số xã đã trồng thử nghiệm quy mô nhỏ lẻ loài thảo dược này. Tuy nhiên, để đánh giá bài bản tính thích nghi, tiềm năng phát triển hay hiệu quả kinh tế thì chưa có dự án nào.

Với mục tiêu mở ra cơ hội mới cho người dân trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả sang cây đa mục tiêu, phát huy hiệu quả kinh tế, Sở KH&CN Hà Tĩnh phối hợp với Công ty TNHH Bio Green STC (Công ty STC) triển khai mô hình trồng thử nghiệm cây sâm Bố Chính tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà. Quy mô thực hiện 1ha, tổng vốn đầu tư hơn 2 tỷ đồng, thời gian thực hiện trong 2 năm. Lý do chọn xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà để thực hiện mô hình là vì địa phương có diện tích đất canh tác lớn, đất cao, tầng canh tác dày, có khả năng giữ và thoát nước tốt nên rất thuận lợi cho cây sâm sinh trưởng, phát triển đạt năng suất, chất lượng. Hơn nữa, việc chuyển đổi sang các cây trồng có hiệu quả kinh tế và đầu ra ổn định cũng nằm trong định hướng phát triển nông nghiệp của địa phương nên khi triển khai ở đây, dự án sẽ có tính khả thi cao và có tiềm năng xây dựng thành vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn GAP.

Dự án trồng sâm Bố Chính tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà sử dụng các công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường như: Tưới tự động, sử dụng phân vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật nguồn gốc sinh học, bảo vệ sức khỏe cho người sản xuất. Toàn bộ giống, quy trình kỹ thuật và một phần phân bón được Sở KH&CN Hà Tĩnh hỗ trợ.

Sau 6 tháng chăm sóc, kết quả theo dõi cho thấy, cây sâm Bố Chính phát triển rất tốt, thích nghi với đất đai, khí hậu tại địa phương, đặc biệt là chất đất thịt pha cát. Cây sâm được sản xuất theo quy trình GAP nên hạn chế phun thuốc BVTV. Đến nay, sâm ước đạt trọng lượng hơn 10 củ/kg, dự kiến khoảng 5 tháng nữa sẽ cho thu hoạch (đạt 7 - 10 củ/kg). Tổng sản lượng sâm dự kiến thu được của mô hình đạt 4 - 5 tấn. Nếu bán với giá tương đương năm 2023 là 150.000 đồng/kg, tổng doanh thu mô hình đạt khoảng 650 - 800 triệu đồng/ha.

Hiện Công ty STC đã ký hợp đồng liên kết với Công ty TNHH Đầu tư Nông nghiệp & Dược liệu S555 từ khâu mua hạt giống để ươm cây con đến hỗ trợ kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm củ sâm Bố Chính. Theo lộ trình, kết thúc thu hoạch vụ đầu tiên, tháng 12/2024 sẽ xuống giống vụ thứ 2 để khẳng định tính thích nghi, hiệu quả kinh tế và tiềm năng nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh.

Về lâu dài, Công ty STC sẽ cùng Công ty TNHH Đầu tư Nông nghiệp & Dược liệu S555 trực tiếp sản xuất cây giống để cung cấp cho các vùng trồng cây dược liệu; chuyển giao công nghệ sản xuất cây giống; quy trình kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch, sơ chế và chế biến dược liệu an toàn cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu.

Mục tiêu cuối cùng mô hình hướng đến là mở rộng sản xuất cây sâm Bố Chính ra các hộ dân trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh theo hình thức tổ hợp tác, HTX hoặc ký hợp đồng hỗ trợ kỹ thuật và liên kết bao tiêu sản phẩm, góp phần đưa cây dược liệu có giá trị kinh tế cao vào thay thế các cây trồng hiệu quả thấp. Khi tạo ra vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn, sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng nông thôn, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho người nông dân.

P.T.T (tổng hợp)