Hiện nay, nhiệt độ thấp, độ ẩm cao rất thuận lợi cho virus cúm gia cầm tồn tại và phát triển. Đồng thời, đầu
năm 2020 đã phát hiện một ổ dịch cúm A (H5N1) gia cầm tại tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, vì vậy Thủ tướng
Chính phủ đã có Công văn hỏa tốc số 167/TTg-NN về việc chủ động phòng, chống dịch cúm A (H5N1)
trên gia cầm và ở người.

Tiêm vaccin cho gia cầm.

Để công tác phòng chống bệnh cúm gia cầm có hiệu quả, cần thực hiện tổng hợp các biện pháp sau:
Tăng cường an toàn sinh học trong chăn nuôi
Thực hiện tốt nguyên tắc cơ bản như:
Cách ly và kiểm soát vào, ra khu vực chăn nuôi
Thực hiện tốt việc cách ly và kiểm soát ra, vào khu vực chăn nuôi sẽ góp phần ngăn chặn được các loại
mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào cơ sở chăn nuôi và ngược lại.
- Chuồng nuôi gia cầm cần cách xa các chuồng nuôi động vật khác, khu dân cư, đường giao thông lớn và
khu công cộng như chợ, trường học, bệnh viện..., có tường bao quanh, có hố khử trùng...

2

- Thực hiện cách ly và kiểm soát gia cầm giống mới nhập về (mua gia cầm giống từcơ sởan toàn dịch bệnh,
cách ly ít nhất 14 ngày).
- Kiểm soát con người: hạn chế khách tham quan; người vào khu chăn nuôi cần có quần áo, bảo hộ lao động
đảm bảo vệ sinh dùng riêng trong khu chăn nuôi; đi từ khu sạch sang khu bẩn, hạn chế đi lại giữa các khu.
- Kiểm soát phương tiện vận chuyển, trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi.
- Kiểm soát thức ăn, nước uống.
- Kiểm soát động vật khác, côn trùng: có biện pháp ngăn các động vật khác như chó, mèo, chuột, chim, côn
trùng... vào chuồng nuôi.
Vệ sinh làm sạch
Vệ sinh làm sạch nhằm loại bỏ tất cảbụi bẩn và các chất hữu cơ (thức ăn thừa, phân chất thải...) bám bẩn
khỏi bề mặt các dụng cụ, thiết bị, sàn, tường, trần nhà... Khi tất cả các chất bẩn bị loại bỏ, sẽ không còn các
chất hữu cơ để nuôi dưỡng và chứa mầm bệnh. Việc vệ sinh làm sạch giúp loại bỏ trên 80% mầm bệnh tại
trại chăn nuôi.
Đối tượng cần thực hiện vệsinh làm sạch
Việc vệ sinh làm sạch phải được thực hiện thường xuyên. Vệ sinh trước và sau khi ra, vào trại với các đối
tượng như: phương tiện vận chuyển, thiết bị, dụng cụ; quần áo, giày dép, tay chân của người chăn nuôi và
khách; thường xuyên vệ sinh chuồng nuôi; dụng cụ sử dụng tại trại như: máng ăn, máng uống, khay đựng
trứng...; ổ đẻ (đối với gia cầm sinh sản); thay và bổ sung đệm lót chuồng khi bịướt. Phân rác thu gom vào
đúng nơi quy định (xa chuồng nuôi) và xử lý (ủ, đốt...); định kỳ tổng vệ sinh cả trong và ngoài chuồng nuôi.
Cách vệ sinh làm sạch
Vệ sinh khô: hàng ngày cần quét dọn, thu gom rác và chất thải (phân rác, chất độn chuồng ẩm ướt, lông,
trứng vỡ, xác gia cầm…) cho vào nơi quy định để xử lý đúng yêu cầu kỹ thuật.
Vệ sinh ướt: cọ rửa sạch dụng cụ, chuồng trại bằng nước với xà phòng hoặc chất tẩy rửa. Thực hiện sau khi
đã vệ sinh khô và thực hiện theo nguyên tắc từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài.
Khử trùng: là một trong 3 nguyên tắc quan trọng trong chăn nuôi an toàn sinh học, tuy nhiên hiệu quả của
việc khử trùng tùy thuộc vào chất lượng của việc vệ sinh làm sạch trước đó. Mục đích khử trùng nhằm loại
bỏ những mầm bệnh còn sót lại sau khi đã vệ sinh làm sạch chuồng trại, dụng cụ và thiết bị phục vụ chăn
nuôi.
- Đối tượng, thời điểm và thời gian khử trùng: khử trùng phương tiện vận chuyển, quần áo, dụng cụ (bơm,
kim tiêm, máy cắt mỏ, khay trứng...) trước khi vào sử dụng và sau khi sử dụng. Định kỳ khử trùng các thiết
bị và dụng cụ chăn nuôi khác.
- Nguyên tắc và các bước phun khử trùng: Nguyên tắc thực hiện khi phun khử trùng: phun khử trùng sau
khi đã làm vệ sinh sạch sẽ. Sử dụng đúng nồng độ, liều lượng, đảm bảo thời gian tiếp xúc ít nhất 10 phút
với bề mặt sạch. Chỉ sử dụng các chất khử trùng được khuyến cáo, pha dung dịch khử trùng đúng nồng độ
(theo chỉ dẫn của nhà sản xuất). Đảm bảo an toàn cho người làm, phôi giống và gia cầm con. Phun xuôi
chiều gió. Phun từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài. Phun theo hình chữ Z, lượt sau phun đè lên một phần
của lượt trước để thuốc thấm đều lên toàn bộ bề mặt cần khử trùng.
Những chuẩn bị cần thiết khi khử trùng
Sau khi vệ sinh làm sạch, người chăn nuôi cần chuẩn bị tốt các điều kiện về thiết bị, hóa chất, các dụng cụ
bảo hộ để đảm bảo thực hiện khử trùng đúng kỹ thuật và đảm bảo an toàn cho người và vật nuôi như quần
áo bảo hộ (quần dài, áo sơ mi dài tay), ủng, mặt nạ phòng độc/khẩu trang phòng hóa chất, kính bảo hộ, nón
và găng tay.

Phun thuốc khử trùng

Đọc kỹ thông tin ghi trên nhãn mác để chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ pha thuốc cho phù hợp (tên hóa
chất, thành phần, tỷ lệ pha, liều pha, mức độ độc hại, các yêu cầu về dụng cụ...).
Xông khử trùng đối với những vật tư chăn nuôi khó phun khử trùng như thức ăn, đệm lót (trấu, mùn cưa,
rơm...) hoặc có thể khử trùng quần áo, bảo hộ lao động, dụng cụ, vật tư chăn nuôi...
Cần thiết kế buồng xông kín để hạn chế khí thoát ra ngoài hoặc dùng bạt trùm kín toàn bộ đống thức ăn
hoặc dụng cụ cần xông và đặt thau xông ở dưới để khí xông lan tỏa đều cả khu vực cần khử trùng.
Nồng độ xông: 17,5 g thuốc tím + 35 ml formol + 35 ml nước/m3 thể tích buồng xông. Dùng thau sành,
đổ thuốc tím vào, sau đó đổ formol và nước, đóng cửa nhanh. Thời gian xông: 30 phút.
Phòng bệnh bằng vaccin và tăng cường sức kháng bệnh cho gia cầm
Chủ động tiêm vaccin cúm gia cầm và các vaccin phòng bệnh khác theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
Tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng: chuồng nuôi phù hợp với lứa tuổi, giống gia cầm, đảm bảo về nhiệt độ,
mật độ nuôi, thức ăn, nước uống... bổ sung vitamin, men tiêu hóa vàcác thuốc trợ sức, trợ lực định kỳ hoặc
khi có yếu tố bất lợi để tăng sức kháng bệnh cho gia cầm.
Chống bệnh cúm gia cầm
Thường xuyên quan sát đàn gia cầm để sớm phát hiện, thải loại những gia cầm ốm, yếu ra khỏi đàn và xử
lý, điều trị nếu cần thiết.
Khi thấy gia cầm cóhiện tượng ốm, chết nghi mắc cúm gia cầm, phải báo ngay cho cán bộ thú y cơ sở,
chính quyền địa phương. Không bán chạy, ăn thịt gia cầm ốm, gia cầm trong đàn bị bệnh, không vứt xác
chết, chất thải bừa bãi.

Theo Trung tâm khuyến nông quốc gia