Ở nước ta, sản phẩm phân bón đã được xếp vào một trong những sản phẩm quan trọng về doanh thu cũng như về vị trí trong nền kinh tế quốc dân vì vậy, có nhiều doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau trên cả nước tham gia sản xuất phân bón. Nhu cầu tiêu thụ trong cả nước khoảng 11 triệu tấn phân bón các loại, trong đó, phân bón vô cơ chiếm khoảng 90% nhu cầu, phân hữu cơ và phân bón khác chiếm phần còn lại.

Năng lực sản xuất của các cơ sở sản xuất trong nước đáp ứng được gần 80% tổng nhu cầu; phân đạm urea cung vượt cầu khoảng 400.000 tấn, phân lân, phân hỗn hợp NPK cơ bản đáp ứng, DAP đáp ứng 65% nhu cầu. Phân kali và SA hiện nay chưa sản xuất được do không có lợi thế về nguyên liệu, phải nhập khẩu hoàn toàn. Về quản lý chất lượng thông qua việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.

Vì vậy, việc xây dựng và ban hành các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón vô cơ nói chung và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phân lân nung chảy và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phân Supephosphat đơn là hết sức cần thiết đảm bảo khắc phục những bất cập, hạn chế còn tồn tại trong công tác quản lý chất lượng phân bón vô cơ, nhằm tăng cường hơn nữa hiệu lực của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực phân bón. Với những yêu cầu trên, năm 2017, nhóm nghiên cứu do TS. Nguyễn Chí Thanh Thời, Cục Hóa chất - Bộ Công thương đứng đầu đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý chất lượng đối với phân bón vô cơ: phân lân nung chảy, phân Supephosphat đơn”.

Trên cơ sở các nội dung công việc đã hoàn thành, nhóm đề tài đưa ra một số kết luận như sau:

1) Phân bón là loại hàng hóa đặc thù có đối tượng sử dụng nhiều, phạm vi sử dụng và sản phẩm rất đa dạng, giải chất lượng của các lợi phân bón cũng rất rộng. Mặt khác, do liên quan đến nhiều đối tượng nên công tác quản lý hoạt động phân bón có vị trí quan trọng trong cơ quan quản lý nhà nước đặc biệt là vấn đề phối hợp liên ngành.

2) Đề tài đã tổng hợp thành hệ thống các tài liệu để xây dựng tổng quan hoạt động quản lý nhà nước đối với chất lượng phân bón nói chung và quản lý chất lượng đối với phân phân lân nung chảy và supe phosphat đơn nói riêng;

3) Đã đánh giá thực trạng sản xuất, kinh doanh, sử dụng, công tác quản lý chất lượng đối với chất lượng phân bón nói chung và quản lý chất lượng đối với phân phân lân nung chảy và supe phosphat đơn nói riêng ở Việt Nam;

4) Đề xuất các giải pháp quản lý chất lượng đối với phân lân nung chảy và supe phosphat đơn;

5) Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân lân nung chảy và supe phosphat đơn

Với các kết quả thu được, nhóm nghiên cứu đưa ra một số kiến nghị như sau:

- Đề nghị Chính phủ xem xét để trình Quốc hội xây dựng, nâng cấp Nghị định quản lý phân bón lên Pháp Lệnh hoặc Luật quản lý phân bón nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước đối với lĩnh vực phân bón trong tương lai; Tiếp tục rà soát các quy định về xử phạt vi phạm hành chính về phân bón, bổ sung các hành vi mới, tăng mức hình phạt để tăng tính răn đe. Đẩy mạnh tái cơ cấu ngành phân bón theo hướng đầu tư nghiên cứu nâng cao hiệu quả sử dụng các loại phân bón hiện có làm tăng giá trị sử dụng, giá trị gia tăng cao đối với các phân đơn, phân hỗn hợp đa lượng, trung lượng, vi lượng; các loại phân bón chứa các chất điều hòa sinh trưởng, chất làm tăng khả năng miễn dịch cho cây trồng, phù hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao; Tăng cường nghiên cứu tuyển và sử dụng quặng apatit nghèo (quặng 2 và quặng 4) để sản xuất phân bón chứa lân, sử dụng hiệu quả quặng apatit;

- Đối với phân lân: Chuyển dần các cơ sở sản xuất phân supe lân đơn sang sản xuất supe lân giàu chứa khoảng 24% - 28% P2O5. Giảm tiêu hao nguyên nhiên liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm. Duy trì và phát triển các nhà máy sản xuất phân bón có công nghệ tiên tiến, từng bước loại bỏ những cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, sử dụng công nghệ lạc hậu, chất lượng sản phẩm kém...; Đẩy mạnh phân cấp quản lý phân bón cho địa phương, quy định cụ thể trách nhiệm của địa phương trong việc quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh phân bón trên địa bàn. Tăng cường chỉ đạo, điều hành sát sao hơn đối với địa phương trong việc thực hiện các quy định về quản lý phân bón, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với phân bón trên từng địa bàn. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định về quản lý phân bón, đẩy mạnh việc hướng dẫn, đặc biệt là cách sử dụng phân bón cho người sử dụng đúng loại, đúng cách, đúng thời điểm, đúng liều lượng nhằm hạn chế tăng chi chí sản xuất và ảnh hưởng đến chất lượng đất canh tác. Tăng cường công tác phối hợp giữa các Bộ, ngành, Hiệp hội, doanh nghiệp để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến nhằm nâng cao ý thức của cộng đồng, ngăn chặn việc sản xuất, kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm về chất lượng phân bón.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 14804/2018) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)