Phần Lan được biết đến là một quốc gia tiên phong trong việc phát triển các chính sách đổi mới sáng tạo chuyển đổi (ĐMSTCĐ). Các chiến lược và chính sách của Phần Lan không chỉ tập trung vào việc ứng dụng công nghệ tiên tiến, mà còn nhấn mạnh sự phát triển bền vững và hợp tác quốc tế. Quốc gia này đã xây dựng một hệ thống chính sách toàn diện nhằm thúc đẩy ĐMSTCĐ ở các lĩnh vực then chốt như công nghiệp, công nghệ số, giáo dục và môi trường.

Chính sách KHCN&ĐMST

Phần Lan đã thiết lập một khung chính sách mạnh mẽ để thúc đẩy ĐMSTCĐ thông qua việc gia tăng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (NC&PT). Chính phủ cam kết chi tiêu cho NC&PT chiếm khoảng 3% GDP, trong đó 60% đến từ các doanh nghiệp. Mục tiêu là tăng mức chi tiêu này lên 4% GDP vào năm 2030. Chính sách này tập trung vào việc khuyến khích hợp tác công-tư và xây dựng một hệ sinh thái ĐMST bền vững. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chủ chốt như công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo và công nghệ sinh học.

Phần Lan cũng chú trọng đến việc tạo ra một môi trường hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp để tăng cường năng lực NC&PT. Chiến lược "Chuyên môn hóa Thông minh" khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp mà Phần Lan có lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, chiến lược phát triển bền vững của Phần Lan hướng đến việc giảm thiểu tác động môi trường, từ việc chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn và giảm thiểu chất thải.

Các sáng kiến chính:

Chiến lược phát triển bền vững: Phần Lan tập trung vào việc phát triển các công nghệ và mô hình kinh doanh bền vững để hỗ trợ việc giảm thiểu tác động môi trường.

Chiến lược tăng trưởng xanh: Khuyến khích phát triển các công nghệ sạch, hiệu quả năng lượng và các mô hình kinh doanh thân thiện với môi trường.

Lộ trình Kinh tế Tuần hoàn: Phần Lan là quốc gia tiên phong trong việc xây dựng lộ trình chuyển đổi nền kinh tế từ mô hình tuyến tính sang mô hình tuần hoàn, giảm thiểu chất thải và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.

Chính sách phát triển bền vững

Phần Lan đã đặt ra các mục tiêu phát triển bền vững rõ ràng và kiên định, hướng tới giảm thiểu tác động đến môi trường và thúc đẩy một nền kinh tế xanh. Các chính sách này bao gồm:

- Chương trình Phát triển Kinh tế Tuần hoàn: Tập trung vào ĐMSTCĐ để tạo ra các mô hình kinh doanh tuần hoàn, khuyến khích doanh nghiệp và cộng đồng áp dụng phương pháp sản xuất và tiêu dùng bền vững.

- Lộ trình Kinh tế Tuần hoàn: Một kế hoạch tiên phong nhằm chuyển đổi nền kinh tế quốc gia từ mô hình sản xuất - tiêu thụ - thải bỏ sang mô hình tuần hoàn, trong đó các tài nguyên được sử dụng tối đa và chất thải được giảm thiểu.

Phần Lan đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giảm thiểu chất thải và tăng tỷ lệ tái chế. Các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tái chế, năng lượng tái tạo và các mô hình kinh doanh xanh đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Chính sách giáo dục và phát triển kỹ năng

Phần Lan đặc biệt chú trọng đến việc phát triển kỹ năng và năng lực của lực lượng lao động thông qua chính sách giáo dục và đào tạo. Chính sách này nhằm trang bị cho học sinh và người lao động các kỹ năng cần thiết để tham gia vào nền kinh tế sáng tạo. Cải cách giáo dục tập trung vào việc phát triển các kỹ năng số, khả năng phân tích dữ liệu và giải quyết vấn đề sáng tạo.

Các chương trình như Chiến lược năng lực tương lai của Phần Lan cũng hướng tới việc xây dựng một nền giáo dục hiện đại, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế ĐMSTCĐ. Điều này không chỉ giúp lực lượng lao động nâng cao năng lực mà còn tạo ra một nguồn nhân lực chất lượng cao để phục vụ cho các ngành công nghiệp sáng tạo.

Hợp tác quốc tế

Phần Lan luôn tham gia tích cực vào các sáng kiến toàn cầu và các chương trình hợp tác quốc tế như Horizon Europe. Điều này giúp Phần Lan không chỉ duy trì vị thế tiên phong trong ĐMSTCĐ mà còn thúc đẩy hợp tác quốc tế để phát triển các giải pháp sáng tạo cho các thách thức toàn cầu.

Các chính sách của Phần Lan thể hiện sự kết hợp giữa đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững và giáo dục. Đầu tư mạnh mẽ vào NC&PT, phát triển công nghệ xanh, thúc đẩy hợp tác công-tư và tạo ra một hệ sinh thái sáng tạo đã giúp Phần Lan duy trì vị thế là một quốc gia đi đầu trong ĐMSTCĐ. Những chiến lược này có thể là bài học quý báu cho các quốc gia khác trong việc xây dựng nền kinh tế sáng tạo và bền vững.

P.A.T (NASATI), theo OECD, 2024