Trong thế giới nghiên cứu khoa học, các công trình được trích dẫn nhiều không chỉ phản ánh chất lượng nghiên cứu mà còn chứng minh tầm ảnh hưởng của các nhà khoa học đối với cộng đồng học thuật và xã hội. Các công trình này thường xuyên được trích dẫn vì chúng đóng góp vào những tiến bộ quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu, giải quyết các vấn đề khoa học phức tạp, và cung cấp cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo. Hàng năm, Clarivate, một công ty phân tích dữ liệu, công nhận những nhà nghiên cứu có ảnh hưởng nhất thông qua việc xác định nhóm 0,1% các nhà nghiên cứu có số lượng trích dẫn cao nhất. Những nhà nghiên cứu này không chỉ có ảnh hưởng trong ngành của họ mà còn tác động đến các lĩnh vực khác, góp phần định hình tương lai của khoa học toàn cầu.

Vai trò của số lượng trích dẫn trong nghiên cứu khoa học

Số lượng trích dẫn của một công trình nghiên cứu là một trong những chỉ số quan trọng nhất trong việc đo lường sự ảnh hưởng và chất lượng của công trình đó. Một công trình có trích dẫn cao không chỉ thể hiện sự tôn trọng từ cộng đồng nghiên cứu mà còn có ảnh hưởng rộng rãi đối với các ngành khoa học khác. Theo một nghiên cứu của Clarivate, mỗi năm, nhóm 0,1% nhà nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất sẽ đại diện cho những người có công trình nghiên cứu đóng góp mạnh mẽ nhất vào sự phát triển của khoa học trong lĩnh vực của họ.

Việc trích dẫn là sự công nhận đối với những ý tưởng và phát minh mà các nhà khoa học đưa ra, từ đó giúp tạo ra một mạng lưới kiến thức mở rộng. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự hợp tác giữa các nhà nghiên cứu mà còn thúc đẩy sự đổi mới và phát triển trong khoa học. Đặc biệt, các công trình được trích dẫn nhiều thường có xu hướng phát triển các hướng nghiên cứu mới, cung cấp những giả thuyết hoặc mô hình có tính ứng dụng cao, mở ra cơ hội phát triển cho những nghiên cứu sau.

Sự thay đổi trong vị trí các quốc gia và tổ chức

Dựa trên báo cáo của Clarivate, Hoa Kỳ vẫn dẫn đầu về số lượng nhà nghiên cứu được trích dẫn cao nhất trong năm 2023 với 2.669 nhà nghiên cứu, chiếm khoảng 37,5% tổng số. Tuy nhiên, con số này đã giảm đáng kể so với những năm trước, khi Hoa Kỳ chiếm tới 44% danh sách các nhà nghiên cứu có trích dẫn cao nhất. Điều này phản ánh sự thay đổi trong bản đồ nghiên cứu khoa học toàn cầu, khi nhiều quốc gia khác bắt đầu nổi bật hơn trong các lĩnh vực khoa học mũi nhọn. Trung Quốc, với 1.275 nhà nghiên cứu được trích dẫn cao, chiếm 17,9% tổng số, đã có bước nhảy vọt lớn, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống nghiên cứu tại quốc gia này trong những năm gần đây. Vương quốc Anh đứng ở vị trí thứ ba với 574 nhà nghiên cứu.

Sự thay đổi này không chỉ phản ánh sự gia tăng chất lượng nghiên cứu tại các quốc gia như Trung Quốc, mà còn thể hiện sự chuyển dịch trong sự tập trung nghiên cứu toàn cầu, từ phương Tây sang các quốc gia châu Á. Điều này cũng được chứng minh qua sự thay đổi vị trí của các tổ chức nghiên cứu hàng đầu. Trong khi các tổ chức Hoa Kỳ như Harvard, Stanford và Viện Sức khỏe Quốc gia vẫn chiếm ưu thế, Harvard đã tụt xuống vị trí thứ hai trong danh sách các tổ chức có số lượng nhà nghiên cứu được trích dẫn cao nhất, nhường lại ngôi vị cho Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc. Harvard, với 237 nhà nghiên cứu được trích dẫn, vẫn giữ một vai trò quan trọng trong cộng đồng khoa học quốc tế, nhưng sự thay đổi này chỉ ra rằng các tổ chức nghiên cứu từ các quốc gia khác đang dần nâng cao chất lượng và ảnh hưởng của mình.

Những nhà nghiên cứu có công trình được trích dẫn cao không chỉ đơn thuần là những người đứng đầu trong các lĩnh vực nghiên cứu của họ. Họ thường có ảnh hưởng sâu rộng trong việc định hình các xu hướng nghiên cứu, phát triển công nghệ, hoặc thậm chí trong việc thay đổi chính sách công. Chẳng hạn, những công trình về y học và công nghệ sinh học có thể góp phần vào việc phát triển thuốc mới, phương pháp điều trị hoặc kỹ thuật phẫu thuật, từ đó tác động trực tiếp đến đời sống của hàng triệu người. Các công trình này thường tạo ra một sự thay đổi không chỉ trong giới nghiên cứu mà còn trong các ngành công nghiệp, xã hội và chính phủ.

Hơn nữa, việc trích dẫn cao còn có thể thúc đẩy sự hợp tác quốc tế giữa các nhà nghiên cứu, khi những công trình nổi bật trở thành nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo. Các nhà nghiên cứu được trích dẫn nhiều sẽ dễ dàng thu hút được sự chú ý từ các tổ chức tài trợ, các nhà đầu tư và các tổ chức quốc tế, từ đó có cơ hội phát triển các dự án nghiên cứu lớn và tác động rộng rãi hơn đến cộng đồng khoa học.

P.A.T (NASATI), theo OECD, 11/2024