Công nghiệp công nghệ số đã trở thành một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế hiện đại, đóng góp lớn vào việc thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng cuộc sống. Ở Việt Nam, đây cũng là ngành có tốc độ phát triển mạnh mẽ, với doanh thu tăng trưởng gấp hai lần tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật hiện hành vẫn còn nhiều bất cập và chưa theo kịp sự phát triển nhanh chóng của ngành này. Do đó, cần thiết phải xây dựng một khung pháp lý mới cho công nghiệp công nghệ số, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững và mạnh mẽ hơn.

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số và những thách thức pháp lý

Trong thập kỷ qua, công nghệ số đã cách mạng hóa nhiều khía cạnh của đời sống và nền kinh tế, từ giao tiếp, giáo dục, đến các hoạt động thương mại và sản xuất. Các công nghệ đột phá như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud), và Blockchain đã tạo ra sự biến đổi mạnh mẽ, thúc đẩy chuyển đổi số và nền kinh tế số. Những công nghệ này không chỉ làm thay đổi cách con người tương tác mà còn làm thay đổi cách các ngành công nghiệp hoạt động, tạo ra các cơ hội mới cho doanh nghiệp và cá nhân.

Việt Nam có tiềm năng lớn trong việc phát triển công nghệ số, với dân số gần 100 triệu người, trong đó một tỷ lệ lớn là những người trẻ tuổi, am hiểu công nghệ và nhanh chóng tiếp cận với các xu hướng mới. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn mà quốc gia đang đối mặt là khoảng trống pháp lý. Luật Công nghệ thông tin năm 2006 – được ban hành từ khi các công nghệ mới này chưa ra đời – không còn đủ khả năng để điều chỉnh những vấn đề phát sinh trong lĩnh vực công nghệ số hiện tại. Điều này dẫn đến những khó khăn trong việc quản lý và điều chỉnh sự phát triển của ngành, làm giảm tính cạnh tranh và khả năng đột phá của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Cần một khung pháp lý mới cho công nghiệp công nghệ số

Để tạo điều kiện phát triển công nghiệp công nghệ số, việc xây dựng và ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số là hết sức cần thiết. Luật này sẽ giúp giải quyết nhiều vấn đề hiện nay, từ khái niệm, phạm vi điều chỉnh đến các cơ chế ưu đãi cụ thể cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này. Một khung pháp lý rõ ràng sẽ giúp định hình những nguyên tắc cơ bản, tạo ra cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khắc phục những thách thức hiện tại và nắm bắt các cơ hội phát triển.

Luật Công nghiệp công nghệ số cần phải giải quyết các vấn đề liên quan đến việc phát triển hạ tầng kỹ thuật số, bao gồm mạng 5G, IoT, dữ liệu lớn và điện toán đám mây. Các công nghệ này là nền tảng cho quá trình chuyển đổi số và sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các dịch vụ kỹ thuật số, từ đó thúc đẩy các ngành kinh tế khác.

Một điểm quan trọng khác là khung pháp lý cần chú trọng đến việc bảo vệ quyền riêng tư và an ninh mạng. Khi công nghệ số thâm nhập sâu vào các hoạt động hàng ngày, từ tài chính đến chăm sóc sức khỏe, vấn đề bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Một hệ thống pháp lý đầy đủ và nghiêm ngặt sẽ giúp bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời tạo ra niềm tin trong việc sử dụng các dịch vụ số.

Đẩy mạnh phát triển công nghiệp bán dẫn và các lĩnh vực công nghệ cao

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc chạy đua công nghệ, vi mạch bán dẫn đã trở thành một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất, không chỉ ở lĩnh vực công nghệ mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến cả nền kinh tế và quốc phòng. Việc thiếu hụt vi mạch đã dẫn đến sự gián đoạn sản xuất trên toàn cầu trong thời gian qua, khiến nhiều quốc gia phải tìm cách tự chủ trong lĩnh vực này. Việt Nam, với vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng khu vực, đang có cơ hội lớn để phát triển công nghiệp bán dẫn. Tuy nhiên, hiện tại, chúng ta chưa có cơ chế pháp lý phù hợp để thúc đẩy phát triển lĩnh vực này.

Vi mạch bán dẫn được xem là "bộ não" của nhiều sản phẩm công nghệ hiện đại, từ điện thoại thông minh, ô-tô, đến các thiết bị IoT và AI. Do đó, việc xây dựng các chính sách ưu đãi đặc biệt cho ngành công nghiệp bán dẫn là một yếu tố then chốt để thu hút đầu tư và phát triển lĩnh vực này tại Việt Nam. Luật Công nghiệp công nghệ số cần đưa ra các cơ chế ưu đãi đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình nghiên cứu, phát triển, sản xuất và ứng dụng vi mạch bán dẫn. Đồng thời, cần có các biện pháp để thu hút nhân tài và chuyên gia trong lĩnh vực này, từ đó xây dựng năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh

Luật Công nghiệp công nghệ số cần không chỉ tập trung vào việc phát triển các doanh nghiệp công nghệ mà còn thúc đẩy chuyển đổi số trong các ngành kinh tế truyền thống. Thông qua việc khuyến khích áp dụng công nghệ số vào sản xuất, nông nghiệp, dịch vụ và các lĩnh vực khác, Việt Nam có thể nâng cao năng lực cạnh tranh của mình trên thị trường quốc tế. Sự hội tụ giữa công nghệ số và các ngành công nghiệp truyền thống sẽ tạo ra các giá trị mới, tăng cường hiệu quả sản xuất và tối ưu hóa quy trình làm việc, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Để làm được điều này, khung pháp lý cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới, áp dụng công nghệ mới vào thực tế. Các cơ chế như thử nghiệm theo khuôn khổ (regulatory sandbox) sẽ giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là các startup công nghệ, có thể thử nghiệm và phát triển mà không phải đối mặt với quá nhiều rào cản pháp lý. Đây cũng là cách để khuyến khích sự đổi mới sáng tạo, giúp Việt Nam không chỉ tiếp nhận công nghệ từ bên ngoài mà còn tự phát triển các giải pháp công nghệ phù hợp với điều kiện trong nước.

Trong bối cảnh công nghiệp công nghệ số đang ngày càng trở thành nền tảng của nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện khung pháp lý để tạo điều kiện cho ngành này phát triển. Luật Công nghiệp công nghệ số là một bước đi quan trọng nhằm tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của công nghiệp công nghệ số, đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng của quốc gia trong lĩnh vực này.

Chính phủ và các cơ quan chức năng cần ưu tiên việc xây dựng luật, không chỉ tập trung vào việc khắc phục các khoảng trống pháp lý mà còn đưa ra các cơ chế ưu đãi đột phá để thúc đẩy ngành công nghệ số trở thành động lực phát triển kinh tế quốc gia.

P.A.T (tổng hợp)