Y tế toàn cầu đang đối diện với một gánh nặng lớn từ đột quỵ. Nhiều quốc gia đang tập trung vào việc cải thiện công nghệ y tế để đối phó với thách thức này và trí tuệ nhân tạo (AI) đang được quan tâm đặc biệt.

Theo tạp chí Lancet Neurology, tỷ lệ tử vong do đột quỵ trên toàn cầu sẽ ngày càng tăng và có thể khiến cho khoảng 9,7 triệu người chết hàng năm. Chi phí điều trị đột quỵ và thiệt hại thu nhập do đột quỵ cũng được dự kiến sẽ tăng từ 891 tỷ USD mỗi năm vào năm 2017 lên 2.310 tỷ USD vào năm 2050.

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), lĩnh vực y tế đã chứng kiến nhiều cải tiến trong việc điều trị đột quỵ, từ việc sử dụng máy chụp cắt lớp MRI cầm tay để chuẩn đoán, cho đến việc kích thích não để khôi phục chức năng, cùng với sự phát triển của loại thuốc mới. Công nghệ y tế số hóa cũng hứa hẹn nhiều ứng dụng, bao gồm điều trị đột quỵ từ xa (telestroke), Internet of Things (IoT), và thực tế ảo tăng cường (AR). Một sự cải tiến khác đang đến là phẫu thuật cắt bỏ huyết khối nội mạch xâm lấn tối thiểu (EVT), được xem là một bước tiến y tế đột phá.

Mỹ đang đứng hàng đầu trong việc tận dụng sức mạnh của AI để phòng chống đột quỵ. Hiệp hội Tim mạch Mỹ đã xem việc sử dụng AI để quản lý chăm sóc bệnh nhân đột quỵ là tiêu chuẩn chăm sóc hiện tại. AI có tiềm năng thay đổi nhiều khía cạnh trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, bao gồm can thiệp khẩn cấp trong trường hợp nhiễm trùng huyết, một nguyên nhân gây tử vong tại các bệnh viện ở Mỹ, nơi các tổ chức y tế uy tín như Bayesian Health và Johns Hopkins đã chứng minh rằng việc sử dụng AI đã giảm tỷ lệ tử vong do nhiễm trùng huyết đáng kể.

Công ty Viz.ai ở Mỹ là một ví dụ điển hình về việc sử dụng AI trong việc điều trị đột quỵ. Họ đã phát triển một phần mềm AI có khả năng phân tích tất cả các quét não thời gian thực của bệnh nhân. Phần mềm này sau đó gửi cảnh báo đến nhóm chăm sóc đột quỵ qua ứng dụng di động. Nhóm chăm sóc có thể xem xét hình ảnh trên điện thoại và điều phối việc chăm sóc bằng cách sử dụng tính năng trò chuyện, cho phép bệnh nhân tiếp cận đúng nhóm chăm sóc thần kinh để được điều trị ngay lập tức.

Dữ liệu đa dạng được sử dụng để tạo ra các thuật toán AI có khả năng phát hiện các biểu hiện đáng ngờ trong thời gian thực khi tiến hành các xét nghiệm. Đối với trường hợp đột quỵ, các thuật toán AI được xây dựng dựa trên kết quả của máy chụp cắt lớp vi tính (CT). Tại Mỹ, công ty Viz.ai đã là công ty đầu tiên được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ chấp thuận để áp dụng nền tảng thông báo và phân loại có hỗ trợ máy tính để xác định cơn đột quỵ do tắc mạch lớn thông qua máy chụp CT mạch máu não. Năm 2021, phần mềm này cũng đã đạt được chứng nhận CE (chứng nhận an toàn hàng hóa châu Âu).

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Viz.ai kết nối các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trên mạng lưới gồm 1.500 bệnh viện phục vụ tổng cộng 220 triệu bệnh nhân. Điều này giúp chia sẻ thông tin về bệnh nhân một cách dễ dàng và đảm bảo tính bảo mật. Các chứng cứ lâm sàng thực tế đã chỉ ra rằng hệ thống này giúp giảm thời gian điều trị đột quỵ sớm lên tới 102 phút, từ đó giảm đáng kể số lượng tế bào não bị tổn thương. Điều này có thể là quyết định giữa việc bệnh nhân phục hồi hoàn toàn hay bị tàn tật suốt đời.

Mặc dù đã có nhiều tiến bộ, vấn đề về công bằng trong lĩnh vực y tế vẫn còn đang được quan tâm. Sự phối hợp giữa các dịch vụ chăm sóc sức khỏe dựa vào AI và tiếp cận các phương pháp điều trị đột quỵ ngay lập tức trên toàn thế giới vẫn còn cần phải điều chỉnh. Nhiều quốc gia đang đối diện với rào cản như hạ tầng hạn chế, khó khăn trong đào tạo và thiếu nguồn nhân lực y tế, cùng với tài chính thiếu hụt, dẫn đến sự chênh lệch lớn về kết quả điều trị bệnh nhân, đặc biệt là trong việc chăm sóc và phục hồi sau đột quỵ. Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng các nguồn lực chăm sóc sức khỏe không được phân bổ đồng đều, thiếu các chương trình phòng ngừa, và các vấn đề khác như ô nhiễm môi trường và lối sống làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.

Để phá vỡ những rào cản này, cần sự hợp tác rộng rãi giữa các bên liên quan, bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, các công ty dược phẩm và thiết bị y tế, nhà lập luận chính sách và các nhóm hỗ trợ bệnh nhân, để thúc đẩy sự thay đổi. Rõ ràng rằng AI có tiềm năng giúp giảm tỷ lệ tử vong và tàn tật do đột quỵ, nhưng điều quan trọng là chỉ có khi tất cả các bên liên quan cùng tăng cường hợp tác để thúc đẩy một cuộc cách mạng số hóa công bằng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

AI sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chống đột quỵ bằng cách cải thiện phát hiện, chẩn đoán, và điều trị bệnh này. Dưới đây là một số cách mà AI hỗ trợ trong cuộc chiến chống đột quỵ:

Phát hiện đột quỵ: AI có thể được sử dụng để xử lý hình ảnh chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc hình ảnh MRI để nhận biết dấu vết của đột quỵ trong não. Các thuật toán AI có khả năng phát hiện các khối u, huyết khối, hoặc các khu vực bị tổn thương, giúp xác định nhanh chóng và chính xác sự tồn tại của đột quỵ.

Hỗ trợ chuẩn đoán: AI có thể giúp các chuyên gia y tế chẩn đoán đột quỵ bằng cách phân tích dữ liệu y tế và hình ảnh từ nhiều nguồn. Nó có thể cung cấp thông tin về loại đột quỵ, vị trí, và mức độ nghiêm trọng, giúp bác sĩ đưa ra quyết định chuẩn đoán nhanh chóng và hiệu quả.

Kích thích não và phục hồi chức năng: AI có thể được sử dụng để phát triển các phương pháp kích thích não và phục hồi chức năng sau đột quỵ. Các ứng dụng này giúp cải thiện khả năng tự động hóa và theo dõi quá trình phục hồi của bệnh nhân.

Tăng cường quản lý bệnh nhân: AI có thể hỗ trợ việc quản lý bệnh nhân đột quỵ bằng cách theo dõi thông tin y tế, lên lịch hẹn, và cung cấp hướng dẫn về dược phẩm. Nó cũng có thể giúp dự đoán các biến đổi trong tình trạng bệnh tật và tạo cơ hội cho can thiệp sớm hơn.

Tư vấn và hỗ trợ quyết định: AI có thể cung cấp thông tin và tư vấn cho bác sĩ và nhà y tế trong việc quyết định điều trị đột quỵ cho bệnh nhân. Nó có thể dựa trên cơ sở dữ liệu lớn và thông tin tìm hiểu để đưa ra các lựa chọn điều trị tốt nhất dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

Điều trị đột quỵ từ xa (Telestroke) và tư vấn từ xa: AI có thể hỗ trợ trong việc thiết lập kết nối giữa các chuyên gia đột quỵ và bệnh nhân thông qua hệ thống telestroke, cho phép tư vấn và quản lý từ xa. Điều này có thể giúp cải thiện khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe đột quỵ đặc biệt ở những vùng hẻo lánh.

Nghiên cứu và phân tích dữ liệu: AI có thể giúp xác định xu hướng và nguy cơ đột quỵ dựa trên phân tích dữ liệu y tế lớn. Nó có thể cung cấp thông tin quý báu cho các nghiên cứu y tế và chính phủ để phát triển chiến lược chống đột quỵ hiệu quả hơn.

Tóm lại, AI có sự ảnh hưởng đáng kể trong việc cải thiện chẩn đoán và điều trị đột quỵ, giúp nâng cao khả năng phục hồi và tăng cường quản lý bệnh nhân. Việc sử dụng AI trong lĩnh vực y tế đột quỵ hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân và cộng đồng y tế.

P.A.T (NASATI), theo https://www.ahajournals.org/, 12/2023