Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, trí tuệ nhân tạo (AI) đang có tác động sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, trong đó có ngành báo chí. Một nghiên cứu mới đây của hãng tin Associated Press (AP) đã tiết lộ rằng AI đang định hình lại vai trò và quy trình làm việc của các tòa soạn trên toàn cầu. Kết quả từ cuộc khảo sát cho thấy AI không chỉ thay đổi cách thức làm báo mà còn mở ra nhiều cơ hội và thách thức mới cho ngành này.

Ứng dụng AI trong các tòa soạn

Gần 70% nhân viên tòa soạn từ nhiều nền tảng và tổ chức khác nhau đã cho biết họ đang sử dụng AI để tạo ra các bài đăng, bản tin và tiêu đề trên mạng xã hội; dịch thuật và ghi chép các cuộc phỏng vấn, cùng nhiều mục đích sử dụng khác. Đặc biệt, 20% trong số đó đã sử dụng AI tạo sinh (GenAI) để sản xuất các bài báo đa phương tiện, bao gồm đồ họa và video. Điều này cho thấy AI đang trở thành công cụ hữu ích, hỗ trợ nhà báo trong các công việc từ viết bài đến sản xuất nội dung đa phương tiện.

Aimee Rinehart, đồng tác giả và Giám đốc sản phẩm cấp cao về chiến lược AI tại AP, chia sẻ rằng việc cập nhật và sử dụng công nghệ mới là rất quan trọng. Những người làm báo luôn cập nhật về vấn đề này, điều này là tốt vì công nghệ này đã thay đổi đáng kể cách các nhà báo và tòa soạn tiếp cận công việc của họ và chúng tôi cần mọi người giúp chúng tôi tìm ra công nghệ mới cho ngành.

Lợi ích và thách thức của AI trong báo chí

AI mang lại nhiều lợi ích cho ngành báo chí. Nó giúp tăng cường hiệu suất làm việc, giảm bớt gánh nặng công việc thủ công và tạo điều kiện để nhà báo tập trung vào các nhiệm vụ sáng tạo và phân tích. Ví dụ, AI có thể tự động hóa quá trình viết báo cáo, phân tích dữ liệu lớn để đưa ra các dự đoán, hoặc thậm chí cá nhân hóa nội dung để phù hợp với từng độc giả.

Tuy nhiên, AI cũng đặt ra nhiều thách thức. Một trong những vấn đề đáng lo ngại là đạo đức nghề nghiệp. Nghiên cứu của AP nhận thấy chưa đến một nửa số người được hỏi có quy tắc sử dụng AI trong tòa soạn, trong khi khoảng 60% biết về một số quy tắc sử dụng AI tạo sinh. Điều này cho thấy cần có sự quản lý chặt chẽ hơn về việc sử dụng AI để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.

Ngoài ra, việc thiếu đào tạo cũng là một thách thức lớn. 18% số người được khảo sát cho rằng việc thiếu đào tạo là rào cản lớn đối với việc sử dụng AI có đạo đức. Một nhân viên tòa soạn chia sẻ: “Đào tạo rất thú vị, nhưng thời gian dành cho đào tạo không phải là thời gian dành cho báo chí - và một tổ chức nhỏ không đủ khả năng để làm điều đó.”

Quy định và tương lai của AI trong báo chí

Kết quả nghiên cứu của AP cho thấy, 54% người được hỏi “có thể” cho phép các công ty AI đào tạo mô hình bằng nội dung của họ, trong khi 56% cho rằng việc tạo ra toàn bộ nội dung bằng AI nên bị cấm. Điều này phản ánh sự phân vân và lo ngại về việc AI có thể thay thế con người trong các công việc sáng tạo. Chỉ 7% số người trả lời lo lắng về việc AI sẽ thay thế công việc báo chí, nhưng điều này không có nghĩa là mối lo ngại này không tồn tại.

Rõ ràng, cần có nhiều nghiên cứu hơn về AI và các tòa soạn, đặc biệt là việc tìm ra các quy trình AI thực tế và hiệu quả. "Một điều rõ ràng từ nghiên cứu này: Cần có nhiều nghiên cứu hơn về AI và các tòa soạn, đặc biệt là tìm ra các quy trình AI có tính thực tế và hiệu quả trong tòa soạn", Rinehart nhấn mạnh.

AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong các tòa soạn báo chí trên toàn thế giới. Nó không chỉ hỗ trợ nhà báo trong công việc hàng ngày mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành. Tuy nhiên, để tận dụng hết tiềm năng của AI, các tòa soạn cần chú trọng đến việc xây dựng quy tắc sử dụng, bảo đảm đạo đức nghề nghiệp và cung cấp đào tạo cần thiết cho nhân viên. Chỉ khi đó, AI mới thực sự là công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp nâng cao chất lượng báo chí và đem lại lợi ích cho cả ngành và xã hội.

P.A.T (NASATI), theo https://www.researchgate.net, 5/2024