Ngày 7/3/2024, tại Hà Nội, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức Tọa đàm trực tuyến “Mô hình, giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt và giảm chất thải nhựa tại các đô thị”.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm

Phát biểu tại Tọa đàm, ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, chôn lấp và xử lý rác thải đúng cách có thể tạo ra tài nguyên không gian và cần thiết phải áp dụng chính sách tái chế, tái sử dụng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) để giảm thiểu tác động của chất thải đô thị và sinh hoạt. Ông Tạ Đình Thi chia sẻ về tình hình quản lý chất thải đô thị và giảm chất thải nhựa tại các đô thị. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa chính sách, đặc biệt là Luật Bảo vệ Môi trường 2020, vào cuộc sống hàng ngày để thúc đẩy các biện pháp quản lý chất thải hiệu quả. Theo ông Tạ Đình Thi, Việt Nam đang trải qua quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh chóng, điều này dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, trong đó chất thải đô thị và nhựa đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng chất thải rắn sinh hoạt đang tăng lên, đặc biệt là ở các đô thị lớn và khu vực công nghiệp. Nguyên nhân chính được ông đặt ra là do những thách thức liên quan đến sản xuất hàng hóa, tiêu dùng, và quản lý chất thải. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân loại chất thải tại nguồn và áp dụng biện pháp quản lý kinh tế tuần hoàn.

Về vấn đề chất thải nhựa đại dương, ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, cũng đưa ra đánh giá về tình trạng nguy cơ và ảnh hưởng của rác thải nhựa đối với hệ sinh thái đại dương. Ông nói rằng việc xử lý rác thải nhựa đại dương cần được thực hiện một cách toàn diện để giảm thiểu tác động tổng thể của chất thải này đối với môi trường, con người và kinh tế. Ông Nguyễn Đức Toàn nhấn mạnh rằng người dân ven biển đang chịu tổn thương nhiều nhất do ảnh hưởng của chất thải nhựa đại dương. Ông Nguyễn Đức Toàn đề xuất các biện pháp toàn cầu để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm nhựa và bảo vệ quyền lợi của Việt Nam trong bối cảnh quốc tế.

Áp dụng hiệu quả nhiều mô hình quản lý chất thải tại địa phương

Nhiều mô hình quản lý chất thải tại địa phương đã được áp dụng một cách tích cực, đặc biệt là tại tỉnh Quảng Trị. Ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, chia sẻ về sự chủ động và quyết liệt của các tỉnh, thành phố trong việc xây dựng các mô hình quản lý chất thải và giảm chất thải nhựa. Ông Đồng nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc này trong việc bảo vệ môi trường, giảm ảnh hưởng đến nhiều ngành kinh tế và góp phần vào phát triển bền vững. Tại Quảng Trị, các chương trình và kế hoạch hành động đã được ban hành để phù hợp với tình hình thực tế địa phương, đạt được hiệu quả cao. Hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đạt hiệu suất cao, đặc biệt là ở khu vực đô thị và nông thôn. Tất cả các thành phố, huyện, thị xã trong tỉnh đều có bãi chôn lấp rác hợp vệ sinh và lò đốt rác thải sinh hoạt. Quảng Trị cũng đã quy hoạch phát triển kinh tế xã hội đồng bộ với các kế hoạch về thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, cũng như phân rác tại nguồn. Đặc biệt, tỉnh đang hướng tới việc xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn bền vững và tham gia tích cực vào các chương trình quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương và bảo vệ môi trường biển.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh rằng, mặc dù đã đạt được những thành công, nhưng việc phân loại, xử lý, tái chế, giảm thiểu rác thải nhựa vẫn đối mặt với nhiều thách thức do nguồn lực hạn chế. Do đó, ông kêu gọi sự hỗ trợ từ Chính phủ, các bộ, ngành về khoa học công nghệ để hỗ trợ các địa phương thực hiện mục tiêu và chiến lược quốc gia về quản lý chất thải rắn đến năm 2025 và tầm nhìn 2050.

Trong bối cảnh tăng cường quản lý chất thải là một ưu tiên, ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai quy trình phân loại chất thải rắn sinh hoạt. Ông Thức chia sẻ về áp lực lớn đối với ngành này, đặc biệt là mục tiêu giảm tỷ lệ chôn lấp CTRSH xuống dưới 30% vào năm 2030.

Các biện pháp cụ thể đã được thực hiện, bao gồm quy định về phân loại chất thải theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Ông Thức nhấn mạnh rằng sự chung tay của các cấp chính quyền, các tổ chức và cộng đồng là quan trọng, và chính quyền địa phương được trao quyền chủ động trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt.

Để đáp ứng yêu cầu và lộ trình theo quy định, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hướng dẫn kỹ thuật phân loại CTRSH thông qua Văn bản số 9368/BTNMT-KSONMT ngày 02/11/2023. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục xây dựng hướng dẫn phương pháp định giá dịch vụ và hỗ trợ các địa phương trong việc triển khai, đồng thời tăng cường tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về quản lý chất thải rắn.

Ngoài các biện pháp hành chính, cần các giải pháp từ cộng đồng và các tổ chức. Các mô hình và giải pháp dựa vào sự hợp tác cộng đồng đã được triển khai tại nhiều địa phương, như mô hình "Ngư dân mang rác về bờ" và "Trường học không rác thải nhựa". Các tổ chức, trong đó có WWF, cũng đã hỗ trợ và thúc đẩy các dự án và mô hình nhằm nâng cao công tác quản lý chất thải và giảm lượng rác thải nhựa đổ vào môi trường biển.

Đ.T.V (Tổng hợp)