Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, việc quản lý và xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) trở thành một nhiệm vụ cấp bách và thiết yếu đối với các quốc gia trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, cùng với sự phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh ngày càng lớn, đòi hỏi các giải pháp xử lý hiệu quả, bền vững. Để đối phó với thách thức này, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã chủ động triển khai nhiều chương trình nghiên cứu và phát triển công nghệ, nhằm đẩy mạnh công tác phân loại, tái chế, tái sử dụng chất thải tại nguồn, giảm thiểu tối đa việc chôn lấp và bảo vệ môi trường.

Trong thời gian qua, Bộ KH&CN đã tập trung đẩy mạnh tuyên truyền về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên phạm vi toàn quốc, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc phân loại chất thải tại nguồn. Đặc biệt, các chương trình tuyên truyền này không chỉ dừng lại ở hình thức thông thường, mà còn được đổi mới sáng tạo thông qua việc ứng dụng công nghệ số, sử dụng các kênh thông tin hiện đại như mạng xã hội, để thông tin nhanh chóng lan tỏa và tiếp cận được nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội. Những hoạt động này đã tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức của cộng đồng, thúc đẩy người dân tham gia tích cực vào công tác phân loại và xử lý chất thải.

Một trong những bước đi quan trọng của Bộ KH&CN là việc phê duyệt và triển khai Chương trình KH&CN cấp quốc gia giai đoạn đến năm 2030, với mã số KC.06/21-30. Chương trình này tập trung vào việc nghiên cứu, ứng dụng và phát triển các công nghệ tiên tiến trong xử lý và tái chế chất thải rắn, quan trắc và kiểm soát ô nhiễm môi trường. Mục tiêu của chương trình không chỉ là phát triển công nghệ để xử lý chất thải mà còn hướng tới việc sản xuất các thiết bị, phương tiện và sản phẩm có khả năng phòng ngừa, giảm thiểu ô nhiễm, đáp ứng nhu cầu trong nước và hướng tới xuất khẩu. Đặc biệt, chương trình còn chú trọng đến việc hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp môi trường, nhằm thay thế nhập khẩu và nâng cao năng lực sản xuất trong nước.

Bộ KH&CN cũng đã phối hợp với các địa phương, như UBND tỉnh Bến Tre, tổ chức các hội thảo chuyên đề về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Những hội thảo này không chỉ nhằm mục đích trao đổi kiến thức, kinh nghiệm mà còn giúp các tỉnh, thành phố trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long lựa chọn được công nghệ xử lý phù hợp với thực tế địa phương. Qua đó, giúp các tỉnh, thành phố xây dựng được các mô hình xử lý chất thải hiệu quả, bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Ngoài ra, Bộ KH&CN còn đặc biệt quan tâm đến việc thẩm định công nghệ cho các dự án đầu tư liên quan đến xử lý chất thải, đồng thời ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn quốc gia liên quan đến công nghệ xử lý chất thải. Các hoạt động này nhằm đảm bảo rằng các công nghệ được áp dụng phải đạt tiêu chuẩn về hiệu quả, an toàn và bảo vệ môi trường. Bộ cũng khuyến khích các nhà máy xử lý CTRSH áp dụng tối đa công nghệ tái chế, tái sử dụng và tận dụng năng lượng, tài nguyên từ rác thải, đảm bảo vận hành hiệu quả, khả thi và bền vững.

Một điểm nhấn quan trọng trong các hoạt động của Bộ KH&CN là việc thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, được quy định phải hoàn thành chậm nhất vào ngày 31/12/2024 theo Điều 79 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Để đạt được mục tiêu này, Bộ KH&CN đã xây dựng kế hoạch truyền thông chặt chẽ, phối hợp với các cơ quan báo chí và các đơn vị liên quan để đẩy mạnh tuyên truyền về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc phân loại chất thải rắn tại nguồn. Đồng thời, Bộ cũng thúc đẩy việc khảo sát, đánh giá và phân loại đối tượng để có phương án triển khai phù hợp, huy động mọi nguồn lực của Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội tham gia vào công tác này.

Việc đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt là một trong những giải pháp quan trọng giúp Việt Nam đối phó với thách thức về môi trường trong bối cảnh hiện nay. Bộ KH&CN đã và đang thực hiện nhiều chương trình, nhiệm vụ cụ thể để hỗ trợ và thúc đẩy lĩnh vực này, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác đa ngành, đa cấp giữa các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan. Với sự nỗ lực và quyết tâm của Bộ KH&CN cùng sự chung tay của toàn xã hội, việc phân loại và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn sẽ được thực hiện hiệu quả, góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống và hướng tới phát triển bền vững.

P.A.T (tổng hợp)