Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng từ hoạt động nuôi trồng thủy sản, một nhóm tác giả tại Phân Viện Nghiên cứu Hải sản phía Nam đã tìm ra giải pháp sáng tạo để tận dụng bạt nhựa đã qua sử dụng từ ao nuôi, biến chúng thành gạch lát nền. Sáng kiến này không chỉ góp phần giảm ô nhiễm mà còn mang lại giá trị kinh tế từ những nguyên liệu tưởng chừng như không còn giá trị.

Rác thải nhựa là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường trong ngành nuôi trồng thủy sản. Tại Bến Tre, một tỉnh có nghề nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh, Sở Khoa học và Công nghệ đã yêu cầu Phân Viện Nghiên cứu Hải sản phía Nam thực hiện nghiên cứu nhằm đánh giá hiện trạng sử dụng bạt nhựa trong các ao nuôi. Kết quả khảo sát cho thấy, 100% hộ nuôi tôm theo phương thức siêu thâm canh đều sử dụng bạt nhựa, tỷ lệ này là 75-77% ở hộ nuôi thâm canh và bán thâm canh, và 10,7% ở hộ nuôi quảng canh cải tiến. Tổng lượng rác thải nhựa từ các phương thức nuôi này đạt hơn 3 tấn, gần 1,2 tấn và 0,26-0,28 tấn/ha/năm, chủ yếu được thải ra môi trường, hoặc chuyển đến vựa phế liệu.

Với việc bạt nhựa trong ao nuôi thủy sản chủ yếu được làm từ nhựa HDPE (High-Density Polyethylene), một loại nhựa dẻo, bền và thân thiện với môi trường, nhóm nghiên cứu đã quyết định tái chế chúng thành gạch lát nền. Quy trình tái chế bắt đầu bằng việc cắt nhỏ bạt nhựa đã qua sử dụng thành những miếng nhỏ khoảng 1-2cm bằng máy băm, sau đó làm sạch và sấy khô.

Nguyên liệu chính để sản xuất gạch gồm cát (20%) và các mảnh bạt nhựa (80%), cùng với một số phụ gia để tạo màu và tăng khả năng chống lão hóa. Hỗn hợp này sau đó được trộn đều và nung chảy ở nhiệt độ 300-320 độ C, tạo thành một hỗn hợp đồng nhất có tính bám dính. Cuối cùng, hỗn hợp này được đổ vào khuôn máy ép để tạo hình gạch.

Gạch nhựa HDPE được sản xuất từ bạt nhựa đã qua sử dụng có nhiều ưu điểm vượt trội. Cường độ chịu uốn đạt 14,4 MPa và chịu nén đạt 13 MPa, gấp ba lần so với cường độ uốn yêu cầu của gạch terrazzo thông thường. Gạch không chỉ bền bỉ, chịu lực tốt mà còn có khả năng chống mài mòn và gần như không hút nước. Các thông số kỹ thuật của gạch đều đạt tiêu chuẩn theo các quy định TCVN như 6476-1999, 7744:2013, và 6065-1995.

Đặc biệt, mô hình sản xuất gạch từ nhựa HDPE đã được xây dựng trên quy mô công nghiệp và được chuyển giao cho Công ty TNHH một thành viên Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Đại Hùng Anh tại Bến Tre để sản xuất thử nghiệm.

Đề tài “Đánh giá hiện trạng sử dụng bạt nhựa trong ao nuôi thủy sản và đề xuất giải pháp xử lý nhằm bảo vệ môi trường theo hướng bền vững tại Bến Tre” của nhóm tác giả đã được Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh nghiệm thu và đạt kết quả khả quan. Giải pháp tái chế bạt nhựa thành gạch lát nền không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị sử dụng cao, thể hiện tính bền vững trong hoạt động nuôi trồng thủy sản. Đây là một hướng đi mới cần được nhân rộng để giảm thiểu ô nhiễm và thúc đẩy phát triển kinh tế tại địa phương.

P.A.T (tổng hợp)