Rủi ro cháy nổ từ hệ thống năng lượng mặt trời
Cập nhật vào: Thứ năm - 23/10/2025 13:07
Cỡ chữ
Năng lượng mặt trời đang trở thành lựa chọn phổ biến để giảm hóa đơn điện và bảo vệ môi trường, nhưng đằng sau lợi ích xanh ấy là những rủi ro tiềm ẩn nếu không được quản lý đúng cách. Điển hình là vụ cháy nhà nghiêm trọng ở Perth, bang Tây Australia, vào đầu tháng 10/2025, khi hệ thống pin mặt trời trên mái nhà gây chập điện, thiêu rụi toàn bộ tài sản của một gia đình. Chủ nhà chỉ kịp thoát thân với chiếc ba lô, biến giấc mơ tiết kiệm năng lượng thành cơn ác mộng. Các cơ quan chức năng Australia, như Fire and Rescue, đã liên tục cảnh báo rằng thiết bị điện tiếp xúc lâu dài với thời tiết khắc nghiệt – mưa, ẩm ướt và tia UV mạnh – có thể dẫn đến hư hỏng, ăn mòn và hồ quang điện gây cháy. Vụ việc này không chỉ nhấn mạnh nhu cầu bảo trì nghiêm ngặt mà còn nhắc nhở toàn cầu về việc cân bằng giữa lợi ích tái tạo và an toàn sử dụng.

Vụ cháy ở Perth được xác định nguyên nhân từ lỗi điện trong hệ thống pin mặt trời, cụ thể là hồ quang điện phát sinh từ kết nối lỏng lẻo hoặc linh kiện bị ăn mòn do thời tiết. Theo điều tra viên, đây là trường hợp điển hình của rủi ro từ hệ thống PV (photovoltaic) không được kiểm tra định kỳ. Thống kê từ Fire and Rescue NSW cho thấy, trong năm 2022-2023, có 37 vụ cháy liên quan đến pin lưu trữ, dù tỷ lệ cháy từ pin mặt trời chỉ chiếm khoảng 1.5% tổng số vụ cháy dân cư ở Australia. Tuy nhiên, con số này đang tăng dần do sự bùng nổ lắp đặt hệ thống năng lượng tái tạo, với hơn 3 triệu hộ gia đình Australia sử dụng pin mặt trời tính đến năm 2025. Các chuyên gia từ Global Sustainable Electricity Partnership (GSES) phân tích rằng, nguyên nhân chính thường là nước thấm vào isolators trên mái, kết nối lỏng hoặc dây cáp kém chất lượng, dẫn đến tia lửa điện nóng hàng nghìn độ C.
Trên mạng xã hội X, vụ việc nhanh chóng lan truyền, với bài đăng từ người dùng @henry_vujica mô tả gia đình mất toàn bộ nhà cửa do lỗi pin mặt trời trên mái, nhấn mạnh rủi ro từ công nghệ tái tạo kém chất lượng. Điều này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, như từ Verisk, cho thấy cháy pin mặt trời thường xuất phát từ linh kiện lỗi, như DC isolators, inverters và wiring, đặc biệt ở môi trường ẩm ướt hoặc nắng nóng. Tại Australia, khí hậu khắc nghiệt với tia UV cao làm vật liệu cách điện xuống cấp nhanh chóng, tăng nguy cơ hồ quang điện – hiện tượng phổ biến gây cháy ở hệ thống PV.
Để giảm thiểu rủi ro, các chuyên gia khuyến nghị tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an toàn. Đầu tiên, chọn linh kiện đạt chuẩn chất lượng cao, như chứng nhận AS/NZS 5033 của Australia cho tấm pin, biến tần và cáp chuyên dụng. Tránh hàng giá rẻ không rõ nguồn gốc, vì chúng dễ hỏng dưới tác động môi trường. Thứ hai, lắp đặt đúng kỹ thuật: Dây cáp phải được bọc trong ống dẫn kim loại hoặc cách điện chịu lực, cố định chắc chắn để chống gió, chuột cắn hoặc cọ xát với cạnh sắc. Công tắc ngắt khẩn cấp cần đặt ở vị trí dễ tiếp cận, tránh nắng mưa trực tiếp để ngăn chặn nước thấm gây chập. Thứ ba, bảo trì định kỳ là chìa khóa: Kiểm tra hàng năm các dấu hiệu ăn mòn, nứt vỡ, kết nối lỏng trên toàn hệ thống. Biến tần nên đặt ở nơi thoáng mát, và theo dõi màn hình để phát hiện lỗi sớm. SolarGrade khuyến cáo sử dụng công cụ giám sát từ xa để theo dõi hiệu suất và phát hiện bất thường kịp thời. Thứ tư, với pin lưu trữ (như lithium-ion), vị trí lắp phải cách xa vật dễ cháy, đảm bảo thông gió tốt và hệ thống chữa cháy tự động. Gia đình cần được hướng dẫn cách ngắt nguồn khẩn cấp, lưu ý rằng tấm pin vẫn sinh điện dưới ánh sáng ngay cả khi tắt hệ thống.
Ngoài ra, kinh nghiệm từ các vụ cháy lớn hơn, như ở trang trại pin mặt trời, cho thấy cần tích hợp thiết bị dập lửa chuyên dụng như Firetrace để ngăn chặn lan rộng, bảo vệ môi trường khỏi khói độc và ô nhiễm. Clean Energy Council Australia nhấn mạnh đào tạo thợ lắp đặt chuyên nghiệp để tránh lỗi con người, vốn chiếm đa số nguyên nhân cháy.
Vụ cháy ở Perth là lời nhắc nhở rằng năng lượng mặt trời, dù thân thiện với môi trường, vẫn tiềm ẩn rủi ro nếu bỏ qua an toàn. Bằng cách áp dụng các biện pháp bảo trì và lắp đặt chuẩn mực, chúng ta có thể tận hưởng lợi ích tái tạo mà không phải trả giá bằng tài sản hay sinh mạng. Các chính phủ và cộng đồng cần tăng cường giáo dục, kiểm tra để biến năng lượng xanh thành nguồn lực bền vững thực sự, góp phần giảm phát thải carbon mà vẫn đảm bảo an toàn cho mọi nhà.
P.A. (NASTIS), theo Energymatters, 2025
Liên hệ
Tiếng Việt
Tiếng Anh








