Trong một thập kỷ qua, Internet vệ tinh đã dần khẳng định được giá trị và ngày càng trở thành một giải pháp tiềm năng cho việc kết nối toàn cầu, đặc biệt tại những khu vực khó tiếp cận. Mặc dù chi phí sử dụng còn cao và tốc độ chưa thể so sánh với các công nghệ Internet truyền thống, nhưng Internet vệ tinh lại có ưu điểm vượt trội là khả năng kết nối vô hạn, không bị giới hạn bởi các yếu tố địa lý. Những hệ thống vệ tinh như Starlink của SpaceX, Kuiper của Amazon, hay OneWeb đã và đang thúc đẩy sự phát triển của công nghệ này trên toàn cầu.

Internet vệ tinh, với khả năng phủ sóng toàn cầu, có thể giúp kết nối các vùng sâu, vùng xa, hải đảo, nơi mà việc xây dựng cơ sở hạ tầng cáp quang hay mạng di động là không khả thi. Đây chính là điểm mạnh lớn nhất của công nghệ này, giúp cho những khu vực trước đây không có cơ hội tiếp cận Internet, nay có thể dễ dàng kết nối với thế giới. Với các hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO), dữ liệu có thể được truyền từ các vệ tinh lên không gian và sau đó được gửi xuống các trạm thu phát tại mặt đất, giúp người dùng kết nối Internet mà không cần phải kéo dây cáp hay xây dựng trạm thu phát sóng di động cỡ lớn.

Tuy nhiên, việc triển khai Internet vệ tinh không phải là không có khó khăn. Bên cạnh chi phí thiết bị đầu cuối khá cao, việc duy trì kết nối Internet vệ tinh cũng gặp phải những vấn đề như độ trễ trong quá trình truyền tải dữ liệu, đặc biệt là khi người dùng ở khu vực xa vệ tinh quỹ đạo thấp. Thêm vào đó, điều kiện thời tiết xấu như mưa to, bão hay tuyết rơi cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng kết nối, khiến cho việc sử dụng Internet không ổn định trong một số trường hợp.

Công nghệ vệ tinh cũng đang phát triển nhanh chóng. Các vệ tinh thế hệ mới hiện nay sử dụng tia laser thay vì sóng vô tuyến để truyền tải dữ liệu, giúp cải thiện tốc độ và độ ổn định của kết nối. Sự đổi mới này mở ra triển vọng lớn cho các nhà cung cấp Internet vệ tinh, như SpaceX với Starlink, có thể cung cấp tốc độ cao hơn và ổn định hơn cho người dùng. Hiện tại, tốc độ tải xuống của Starlink đã đạt tới 64 Mbps và có thể tăng lên 300 Mbps trong tương lai. Mặc dù vậy, tốc độ này vẫn thấp hơn so với các loại hình Internet cố định như cáp quang, vốn có thể đạt từ 5.000 đến 10.000 Mbps.

Tại Việt Nam, việc thí điểm đầu tư mạng viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp đã được Quốc hội thông qua, mở ra cơ hội lớn cho việc phát triển Internet vệ tinh trong nước. Chính phủ Việt Nam hy vọng việc thử nghiệm này sẽ giúp tạo cơ hội cho người dân tại những khu vực khó tiếp cận có thể sử dụng dịch vụ Internet, đồng thời thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Chính sách này cũng nhằm tạo điều kiện thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn, như SpaceX hay Amazon, đồng thời góp phần tạo thêm việc làm cho người dân.

Các công ty như Starlink của Elon Musk đã và đang tìm cách gia nhập thị trường Việt Nam. Trong các triển lãm khoa học công nghệ tại Hà Nội, Starlink đã giới thiệu dịch vụ Internet vệ tinh của mình. Tuy nhiên, việc triển khai này vẫn gặp phải nhiều rào cản, nhất là về chi phí. Hiện tại, một bộ thiết bị thu Internet vệ tinh của Starlink có giá lên đến 599 USD, tương đương 14 triệu đồng, chưa kể phí thuê bao hàng tháng khoảng 99 USD (2,3 triệu đồng). Con số này cao gấp nhiều lần so với các dịch vụ Internet trong nước hiện có, khiến nhiều người dùng khó tiếp cận.

Vấn đề giá cả vẫn là một rào cản lớn đối với việc phổ biến Internet vệ tinh. Mặc dù tốc độ truyền tải của Internet vệ tinh đã được cải thiện đáng kể, nhưng chi phí sử dụng vẫn là một yếu tố khiến người dùng Việt Nam e ngại. Trong khi đó, các dịch vụ Internet cố định với cáp quang có giá thành thấp hơn nhiều, và tốc độ mạng lại cao hơn đáng kể, từ 100 Mbps đến 1.000 Mbps. Chính vì vậy, để Internet vệ tinh có thể phổ biến tại Việt Nam, cần có sự điều chỉnh trong chính sách và cơ chế hỗ trợ giá cho người dùng, nhất là ở những khu vực khó khăn về kết nối.

Một điểm mạnh nữa của Internet vệ tinh là tính linh hoạt và dễ dàng triển khai. Khi so với việc kéo dây cáp quang hoặc xây dựng các trạm thu phát sóng di động lớn, việc triển khai hệ thống vệ tinh đơn giản hơn rất nhiều. Công nghệ này có thể cung cấp dịch vụ nhanh chóng đến mọi nơi trên thế giới, từ các khu vực hải đảo đến các khu vực biên giới xa xôi. Các nhà cung cấp dịch vụ có thể triển khai vệ tinh trong không gian để phủ sóng rộng khắp, không bị giới hạn bởi các yếu tố địa lý.

Tuy nhiên, nếu Internet vệ tinh muốn thực sự chiếm ưu thế, các nhà cung cấp cần tiếp tục cải thiện tốc độ và độ ổn định của kết nối. Những tiến bộ trong công nghệ vệ tinh, như việc sử dụng ánh sáng laser để truyền tải dữ liệu, sẽ giúp tăng cường khả năng truyền tải lượng dữ liệu lớn hơn trong thời gian ngắn hơn. Đây sẽ là yếu tố quan trọng giúp Internet vệ tinh cạnh tranh được với các phương thức kết nối truyền thống như cáp quang hay mạng di động 5G.

Mặc dù còn nhiều thách thức về chi phí và ổn định kết nối, Internet vệ tinh đang cho thấy tiềm năng lớn trong việc kết nối toàn cầu, đặc biệt là tại các khu vực khó tiếp cận. Với các tiến bộ công nghệ không ngừng, cùng với các chính sách hỗ trợ của chính phủ, Internet vệ tinh sẽ ngày càng trở thành một giải pháp khả thi và hiệu quả cho người dân tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. Việc thí điểm mạng viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh ở Việt Nam là một bước đi quan trọng, mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của ngành công nghệ thông tin và viễn thông quốc gia trong thời đại số.

P.A.T (tổng hợp)