Trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), Trung Quốc đã và đang trở thành một cường quốc đi đầu trong lĩnh vực này, với những bước tiến đáng kể trong phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như DeepSeek. Cuối tháng 1 vừa qua, DeepSeek đã gây chấn động giới công nghệ toàn cầu khi phát hành hai mô hình LLM có hiệu suất vượt trội và chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các sản phẩm tương tự của Mỹ. Điều này không chỉ thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của công ty, mà còn phản ánh chiến lược quốc gia trong việc phát triển nhân tài AI, nguồn tài trợ và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ. Chính các yếu tố này đã giúp các công ty Trung Quốc, đặc biệt là DeepSeek, tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành những ông lớn trong lĩnh vực AI toàn cầu.

Chính sách hỗ trợ và nguồn tài trợ từ chính phủ Trung Quốc

Chính phủ Trung Quốc đã đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu về AI vào năm 2030, và đến năm 2025, đạt những đột phá lớn về công nghệ AI, với ứng dụng đạt cấp độ hàng đầu thế giới. Một trong những chiến lược quan trọng để đạt được mục tiêu này là phát triển nguồn nhân lực AI, với hơn 440 trường đại học đào tạo chuyên ngành AI tính đến năm 2022. Hơn nữa, Trung Quốc chiếm một nửa số lượng nhà nghiên cứu AI hàng đầu trên thế giới, trong khi Mỹ chỉ đóng góp 18%. Điều này cho thấy chính phủ Trung Quốc đã đầu tư rất mạnh vào việc phát triển lực lượng kỹ sư AI, giúp tạo ra một nguồn tài năng dồi dào cho các công ty trong nước, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Các sáng kiến được nhà nước hỗ trợ như Phòng thí nghiệm Kỹ thuật Quốc gia về Công nghệ và Ứng dụng Học sâu đã đào tạo hàng nghìn chuyên gia AI, đồng thời thúc đẩy mối quan hệ đối tác giữa giới học thuật và ngành công nghiệp. Chính nhờ những chính sách này mà các công ty như DeepSeek có thể tiếp cận nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời nhận được sự hỗ trợ tài chính từ chính phủ để phát triển các sản phẩm AI tiên tiến.

Lực lượng kỹ sư AI và sự phát triển của các mô hình ngôn ngữ lớn

Sự phát triển của DeepSeek là minh chứng rõ ràng cho việc các công ty Trung Quốc đã tận dụng tốt nguồn nhân lực kỹ sư AI và sự hỗ trợ từ chính phủ. DeepSeek đã tạo ra hai mô hình LLM "ngang cơ" với sản phẩm của Mỹ nhưng có chi phí chỉ bằng một phần nhỏ. Trong đó, mô hình lý luận nguồn mở DeepSeek-R1 có thể giải quyết những vấn đề khoa học tương tự như mô hình o1 của OpenAI. Điều này không chỉ cho thấy sự hiệu quả trong việc triển khai AI mà còn khẳng định chất lượng của các sản phẩm AI do các kỹ sư Trung Quốc phát triển.

Một yếu tố quan trọng khác giúp DeepSeek đạt được thành công là sự khéo léo trong việc sử dụng các nguồn tài nguyên hạn chế, chẳng hạn như việc sử dụng khoảng 2.000 chip Nvidia H800 để đào tạo mô hình DeepSeek-V3, trong khi các mô hình LLM của Meta lại cần đến hơn 16.000 chip Nvidia H100. Bằng việc triển khai các kỹ thuật tối ưu như Mixture of Expert (MoE) và multi-head latent attention (MLA), DeepSeek có thể đào tạo các mô hình với số lượng chip ít hơn mà vẫn đảm bảo hiệu suất vượt trội. Đây là một minh chứng cho khả năng sáng tạo và tối ưu hóa công nghệ của các kỹ sư AI Trung Quốc trong bối cảnh nguồn tài nguyên phần cứng bị hạn chế do các lệnh cấm xuất khẩu chip của Mỹ.

Tương lai của AI Trung Quốc và sự cạnh tranh quốc tế

Sự phát triển mạnh mẽ của DeepSeek không phải là trường hợp đơn lẻ. Các công ty khác như Alibaba, ByteDance, Moonshot AI cũng đã công bố các mô hình LLM tiên tiến, cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm của Mỹ. Ví dụ, Alibaba đã phát hành mô hình Qwen2.5-Max, tuyên bố vượt trội hơn DeepSeek-V3, trong khi ByteDance và Moonshot AI cũng đã công bố các mô hình có thể vượt qua các bài kiểm tra chuẩn quốc tế. Điều này chứng tỏ rằng Trung Quốc đang có những bước tiến vững chắc trong việc phát triển AI và cạnh tranh với các ông lớn công nghệ toàn cầu.

Chính sách của chính phủ Trung Quốc trong việc thúc đẩy ngành AI không chỉ tạo ra một nguồn nhân lực dồi dào mà còn tạo điều kiện cho các công ty trong nước phát triển công nghệ mới, góp phần giảm bớt sự phụ thuộc vào các công nghệ và phần cứng của phương Tây. Với sự phát triển mạnh mẽ của các mô hình AI và sự hỗ trợ liên tục từ chính phủ, Trung Quốc đang từng bước tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành cường quốc AI hàng đầu thế giới.

Thành công của DeepSeek và các công ty AI khác ở Trung Quốc là minh chứng rõ ràng cho thấy tầm quan trọng của chính sách hỗ trợ từ chính phủ, nguồn tài trợ và lực lượng kỹ sư AI dồi dào trong việc phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn tiên tiến. Chính nhờ sự kết hợp giữa yếu tố tài chính, nhân lực và chiến lược quốc gia, Trung Quốc đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực AI. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc phát triển AI, Trung Quốc chắc chắn sẽ tiếp tục cạnh tranh mạnh mẽ với các quốc gia khác trên trường quốc tế và có thể sớm trở thành người dẫn đầu trong lĩnh vực này.

P.A.T (NASTIS). theo Theo Nature, 4/2025