Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mở ra những cơ hội và thách thức lớn đối với các quốc gia và doanh nghiệp trên toàn thế giới. Một trong những yếu tố quyết định sự thành công của các quốc gia trong thời kỳ này là khả năng đổi mới công nghệ. Để đối mặt với những thay đổi nhanh chóng, các quốc gia như Đức, Hàn Quốc, và Israel đã triển khai những chính sách đổi mới công nghệ mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Việt Nam, trong bối cảnh đang đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển công nghiệp, có thể học hỏi nhiều từ các chiến lược này. Bài viết này sẽ phân tích các chính sách đổi mới công nghệ ở Đức, Hàn Quốc và Israel, đồng thời đưa ra một số gợi ý cho Việt Nam trong việc phát triển công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đức - Đầu tàu trong chuyển đổi số và tự động hóa

Đức là quốc gia đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý thông qua sáng kiến "Industrie 4.0". Mục tiêu của chiến lược này là thúc đẩy số hóa và tự động hóa quy trình sản xuất, kết nối các công đoạn sản xuất và áp dụng các công nghệ tiên tiến như robot, trí tuệ nhân tạo (AI), và Internet vạn vật (IoT). Chính phủ Đức đã xây dựng một chiến lược công nghiệp tổng thể, với trọng tâm là thúc đẩy R&D, liên kết giữa nghiên cứu và ứng dụng, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc chuyển đổi công nghệ.

Chiến lược Công nghệ cao 2020 của Đức chú trọng vào các công nghệ chủ chốt của Cách mạng công nghiệp 4.0, chẳng hạn như công nghệ nano, năng lượng tái tạo, và AI. Một điểm nổi bật trong chính sách của Đức là sự hợp tác mạnh mẽ giữa các viện nghiên cứu, các trường đại học và doanh nghiệp, nhằm nhanh chóng chuyển các kết quả nghiên cứu thành các sản phẩm ứng dụng thực tế. Chính phủ cũng đầu tư mạnh vào các chương trình quốc tế nhằm tăng cường hợp tác công nghệ và mở rộng thị trường toàn cầu.

Các doanh nghiệp lớn của Đức như Siemens, Bosch, và Volkswagen đã tiên phong trong việc chuyển đổi số, với các nhà máy thông minh và quy trình sản xuất tự động hóa. Ví dụ, Siemens đã xây dựng nhà máy thông minh tại Amberg, nơi 75% quy trình sản xuất được tự động hóa, giúp giảm thiểu lỗi và nâng cao chất lượng sản phẩm. Chính sách này không chỉ nâng cao năng suất sản xuất mà còn giúp giảm chi phí và tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, tạo ra lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ cho nền kinh tế Đức trên trường quốc tế.

Hàn Quốc - Đầu tư mạnh mẽ vào R&D và công nghệ mới

Hàn Quốc là một trong những quốc gia dẫn đầu về công nghệ thông qua việc đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Chính phủ Hàn Quốc đã triển khai các chính sách tài chính hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp, đặc biệt trong các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ thông tin, điện tử, và AI. Các chính sách thuế ưu đãi và các quỹ nghiên cứu quốc gia đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Hàn Quốc đẩy mạnh đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, Hàn Quốc còn chú trọng đến việc phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ và tăng cường hợp tác giữa khu vực tư nhân và các cơ sở nghiên cứu, giúp nâng cao giá trị sản phẩm thông qua các cải tiến trong quy trình sản xuất. Các công ty lớn của Hàn Quốc như Samsung và LG đã ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất, đưa ra các sản phẩm đột phá như điện thoại thông minh và TV OLED, không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn củng cố vị thế cạnh tranh của quốc gia trên thị trường toàn cầu.

Các tập đoàn này đã tận dụng mạnh mẽ công nghệ cao để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng và hiệu suất công việc. Hàn Quốc cũng xây dựng các trung tâm đổi mới và công viên công nghệ tại các khu vực kinh tế trọng điểm, thúc đẩy hợp tác giữa các doanh nghiệp và các viện nghiên cứu, tạo ra một hệ sinh thái công nghệ mạnh mẽ, giúp quốc gia này trở thành một trong những nền kinh tế sáng tạo và cạnh tranh hàng đầu thế giới.

Israel - Áp dụng Big Data và IoT trong nông nghiệp và công nghiệp

Israel, dù có quy mô nhỏ, nhưng lại nổi bật trong việc ứng dụng công nghệ cao vào nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp và khởi nghiệp công nghệ. Chính phủ Israel đã triển khai nhiều chính sách khuyến khích nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ tiên tiến như Big Data và Internet vạn vật (IoT) vào sản xuất, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm.

Một trong những ví dụ điển hình là ngành nông nghiệp công nghệ cao của Israel. Các công ty như CropX đã phát triển các cảm biến thông minh sử dụng dữ liệu lớn và IoT để theo dõi và điều chỉnh quy trình tưới tiêu, giúp nông dân tiết kiệm nước và tăng năng suất cây trồng. Các công nghệ này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn giúp tăng cường chất lượng sản phẩm, từ đó gia tăng giá trị xuất khẩu cho quốc gia.

Chính sách của Israel cũng tập trung vào việc cung cấp các khoản trợ cấp, ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào R&D. Các quỹ hỗ trợ nghiên cứu và sáng kiến công nghệ đã giúp nhiều công ty khởi nghiệp phát triển các sản phẩm đột phá trong các lĩnh vực như IoT, Big Data và công nghệ nông nghiệp. Sự kết hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và các cơ sở nghiên cứu đã tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, giúp Israel đứng vững trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu.

Đổi mới công nghệ là yếu tố then chốt giúp các quốc gia vượt qua những thách thức và tận dụng cơ hội từ Cách mạng công nghiệp 4.0. Những quốc gia như Đức, Hàn Quốc và Israel đã chứng minh rằng đầu tư vào R&D, xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ và khuyến khích hợp tác công tư là những chiến lược quan trọng để phát triển công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh.

P.A.T (NASATI)