Sấy nông sản là quy trình chế biến có từ lâu đời với nhiều công nghệ khác nhau. Hơn 30 năm qua, mô hình sấy năng lượng mặt trời sử dụng hiệu ứng nhà kính được khai thác để giải quyết bài toán về giá thành. Tuy nhiên, nhược điểm là nhà sấy hiệu ứng nhà kính không hiệu quả do không kiểm soát được nhiệt độ sấy, không sấy được nhiều tầng và phụ thuộc vào thời tiết. Máy sấy vạn năng mới của thầy giáo Hiệp giúp bà con nông dân chế biến và bảo quản nông sản hiệu quả hơn.

Thầy giáo Phan Văn Hiệp, giảng viên Khoa Kỹ thuật - Công nghệ tại Trường Đại học Văn Hiến đã chế tạo thành công chiếc máy sấy vạn năng hoạt động nhờ năng lượng mặt trời.

Máy sấy vạn năng không sử dụng hiệu ứng nhà kính, mà thu nhiệt mặt trời gọi là "bẫy nhiệt mặt trời". Đây là thiết bị hiệu quả nhất hiện nay trên thị trường với diện tích bẫy nhiệt nhỏ nhưng cung cấp đủ nhiệt lượng để sấy sản lượng lớn nông sản. Ví dụ, dòng máy sấy nhỏ nhất chỉ có diện tích bẫy nhiệt khoảng 2m2 nhưng cung cấp đủ nhiệt lượng để sấy 100 kg sản phẩm. Với dòng máy sấy lớn hơn dùng để sấy bánh tráng và hủ tiếu thì diện tích bẫy nhiệt đạt khoảng 30m2 nhưng có thể sấy đến một tấn sản phẩm.

Hệ thống sấy được tích hợp đèn cực tím dải C (UVC) để oxy hóa không khí tạo ra khí ozone có tác dụng khử vi sinh vật và nấm mốc, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giúp bảo quản nông sản lâu hơn. Ngoài ra, để cải thiện khả năng sấy đồng đều toàn bộ sản phẩm khi sấy tĩnh dùng vỉ ngang, tác giả nghiên cứu đã đưa ra giải pháp sấy động, với vỉ sấy quay tròn đều xung quanh một trục đứng. Từ đó, gió và nhiệt sẽ tỏa ra mọi vị trí trên vỉ sấy nên cho ra sản phẩm đồng đều gần như tuyệt đối và rút ngắn thời gian sấy. Ngoài ra, hệ thống tách ẩm đầu vào của máy sấy sẽ lọc bụi và tách nước từ không khí bên ngoài trước khi đưa vào buồng một luồng không khí rất khô. Giải pháp này giúp hạ nhiệt độ sấy, giúp đảm bảo chất dinh dưỡng cho sản phẩm cũng như lưu giữ màu sắc tương đương công nghệ sấy lạnh.

Ví dụ, các sản phẩm như khoai khoai lang dẻo và chanh sấy khô, khi được sấy bằng các công nghệ khác (sấy điện, sấy lạnh, sấy thăng hoa,…) và bảo quản 3 tháng trong điều kiện được cấp đông, nhưng vẫn bị đen và tái nhiễm nấm mốc. Tuy nhiên, khi các sản phẩm này được sấy bằng máy sấy vạn năng thì thời gian bảo quản lên đến 12 tháng nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng.

Tác giả cho biết sẽ nghiên cứu dòng máy sấy năng lượng mặt trời dạng thùng quay phục vụ thị trường Tây Nguyên vì nơi đây có nguồn dược liệu và nông sản đa dạng với số lượng lớn.

N.P.D (tổng hợp)