Cầy vằn có tên khoa học Chrotogale owstoni, là loài thú ăn thịt nhỏ đẹp và có giá trị sinh thái cao, rất quý hiếm ngoài tự nhiên. Chúng là một trong những loài có phạm vi phân bố nhỏ nhất trong nhóm thú ăn thịt nhỏ ở châu Á, chỉ được tìm thấy ở Việt Nam, Lào và một phần rất nhỏ ở miền Nam Trung Quốc. Loài này nằm trong nhóm Nguy cấp của sách đỏ thế giới (IUCN), được xếp vào danh sách loài nguy cấp được ưu tiên bảo vệ.

Cuối năm 2023, 4 cá thể cầy vằn cái và 8 cá thể đực trưởng thành được lực lượng chức năng tịch thu từ hoạt động buôn bán động vật hoang dã đưa về Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã Việt Nam, cho ghép đôi. Kết quả là 10 cá thể cầy vằn con được sinh sản thành công từ việc ghép bốn cặp bố mẹ. Hiện chúng được khoảng một tháng tuổi và khỏe mạnh.

Theo ông Lê Trọng Đạt, Phó giám đốc Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật, Vườn quốc gia Cúc Phương, đây là lần sinh sản cầy vằn thành công lớn nhất từ trước đến nay trên thế giới.

Hiện nay, tất cả cá thể cầy vằn, bao gồm cả số con non đều được giám sát liên tục 24 giờ hàng ngày qua hệ thống camera. Ngoài ra, việc hạn chế tối đa tác động của con người đến đàn cầy vằn cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu.

Năm 2023, nhằm mục tiêu bảo tồn loài cầy quý hiếm này, Vườn quốc gia Cúc Phương đã phối hợp với Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam xây dựng khu sinh sản bảo tồn rộng 1,3 ha với một số hạng mục như hệ thống tường rào, chuồng sinh sản, khu chế biến thức ăn.

Dự án này nhằm đảm bảo khả năng sinh sản thành công và duy trì mức độ ổn định của ít nhất 50 cá thể cầy vằn và bắt đầu tái phục hồi quần thể trước khi thả chúng về tự nhiên. Cơ quan chức năng nhận định, có thể tái thả các cá thể cầy vằn ở Cúc Phương về tự nhiên trong khoảng 3-4 năm tới.

Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam đang tìm kiếm thêm các nguồn lực và thúc đẩy hợp tác với các đơn vị trong nước như Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Hà Nội, Thảo cầm viên Sài Gòn và các cơ quan nhà nước, nhằm đa dạng hóa nguồn gene.

Tình trạng săn bắt và buôn bán trái phép cầy vằn làm thực phẩm và thú cưng, đã khiến cho quần thể loài này trong tự nhiên đang bị suy giảm nghiêm trọng. Do đó, Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam cho rằng việc bảo vệ và phục hồi cầy vằn trở thành một ưu tiên trong bảo tồn đa dạng sinh học ở Việt Nam và thế giới.

N.P.D (tổng hợp)