Sản xuất chip máy tính, hay còn gọi là mạch tích hợp, không chỉ là một phần quan trọng của ngành công nghiệp công nghệ thông tin mà còn là nền tảng của nền kinh tế toàn cầu ngày nay. Tuy nhiên, điều này cũng đã dẫn đến một cuộc chạy đua mới, không chỉ giữa các tập đoàn kinh doanh, mà còn giữa các quốc gia.

Chip máy tính là bộ não của hầu hết các thiết bị điện tử hiện đại, từ máy tính cá nhân đến điện thoại thông minh, từ thiết bị y tế đến hệ thống tự động hóa trong công nghiệp, tất cả đều phụ thuộc vào chip để thực hiện các chức năng quan trọng. Khả năng xử lý dữ liệu của chip là yếu tố quyết định quan trọng đối với hiệu suất và tính ổn định của một thiết bị điện tử.

Sản xuất chip không chỉ là một công việc kỹ thuật phức tạp mà còn là một cuộc chiến về năng lực và quyền lực giữa các quốc gia. Hiện nay, hầu hết công nghệ hàng đầu về chip đến từ Hoa Kỳ, tạo ra một sự phụ thuộc lớn đối với nền công nghiệp công nghệ thông tin toàn cầu. Trung Quốc, một trong những thị trường linh kiện điện tử lớn nhất thế giới, đã bắt đầu đầu tư mạnh mẽ vào nỗ lực xây dựng ngành công nghiệp chip của riêng mình.

Nhìn chung, có một số lý do khiến sản xuất chip trở thành một cuộc chạy đua vũ trang toàn cầu:

Tính chiến lược: sản xuất chip không chỉ đơn giản là một ngành công nghiệp, mà còn là một phần quan trọng của chiến lược an ninh quốc gia. Khả năng kiểm soát và sở hữu công nghệ chip quyết định sức mạnh kỹ thuật và quân sự của một quốc gia.

Phụ thuộc và độc quyền: sự phụ thuộc vào một số ít công ty sản xuất chip hàng đầu đã tạo ra một tình trạng độc quyền và rủi ro cao. Mỗi quốc gia đều muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào các quốc gia khác và tăng cường khả năng sản xuất chip trong nước.

Tầm quan trọng của công nghệ: chip không chỉ là công cụ để xử lý dữ liệu mà còn là cơ sở của các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy. Việc kiểm soát công nghệ này sẽ quyết định vị thế kinh tế và quân sự của một quốc gia.

Sản xuất chip đã trở thành một ngành kinh doanh ngày càng độc quyền. Các nhà máy mới có mức giá hơn 20 tỷ USD, mất nhiều năm xây dựng và cần vận hành liên tục 24 giờ mỗi ngày để có lãi. Quy mô nhà máy như vậy nên số lượng công ty có công nghệ tiên tiến để sản xuất chip đã giảm xuống chỉ còn 3 - Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), Công ty Điện tử Samsung của Hàn Quốc và Tập đoàn Intel của Hoa Kỳ. TSMC và Samsung hoạt động như những xưởng đúc, cung cấp dịch vụ sản xuất gia công cho các công ty trên khắp thế giới. Tất cả công ty từ Nvidia cho đến những nỗ lực nội bộ của Microsoft và Amazon đều phụ thuộc vào khả năng tiếp cận cơ sở sản xuất tốt nhất. Intel từng tập trung sản xuất chip để sử dụng cho riêng mình nhưng hiện cũng đang cố gắng cạnh tranh với TSMC và Samsung trong hoạt động kinh doanh sản xuất theo hợp đồng.

Nhìn vào các động thái gần đây của các quốc gia lớn trong cuộc chạy đua sản xuất chip, có thể thấy rõ sự cấp thiết và tính chiến lược của vấn đề này. Hoa Kỳ đã công bố một khoản tài trợ lớn cho Intel, nhằm thúc đẩy sản xuất chip trong nước và giảm bớt phụ thuộc vào các quốc gia khác. Đây là hỗ trợ mới nhất và lớn nhất mà chính phủ liên bang đã đưa ra trong khuôn khổ Đạo luật CHIPS năm 2022 nhằm thúc đẩy sản xuất của Hoa Kỳ. Đây là những động thái gần nhất của nước này trong nỗ lực không ngừng nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất chất bán dẫn - cũng như khả năng AI.

Trung Quốc cũng đã bắt đầu đẩy mạnh nghiên cứu và sản xuất chip trong nước và tăng cường ảnh hưởng trong lĩnh vực này. Điều này đã tạo ra một môi trường cạnh tranh gay gắt, không chỉ giữa các doanh nghiệp mà còn giữa các quốc gia.

Trong bối cảnh ngày càng tăng cường về kỹ thuật và chiến lược, sản xuất chip máy tính không chỉ là một cuộc chiến của doanh nghiệp mà còn là một cuộc đua giữa các quốc gia. Khả năng kiểm soát công nghệ này không chỉ quyết định vị thế kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức mạnh quân sự và an ninh quốc gia.

P.A.T (NASATI), theo https://www.technewsworld.com/, 4/2024