Ở Việt Nam, tía tô là một loại rau gia vị thường dùng để ăn sống. Rau tía tô có mùi thơm, vị cay đặc trưng và tính ấm. Không chỉ biết đến như một thứ rau sống mà tía tô còn được biết đến như một thảo dược thường xuyên được sử dụng để chữa các bệnh như: cảm lạnh, cảm ho, sốt, nhức đầu, sổ mũi, mẩn ngứa...

Lá cây tía tô thường thấy có mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím. Ngoài ra, trên thị trường hiện nay còn có thêm hai giống tía tô nữa đó là tía tô xanh và tía tô đỏ (tía tô tím). Vậy, công dụng của chúng có khác nhau không? Tía tô xanh hay đỏ loại nào tốt hơn?

Tía tô xanh là loại tía tô Nhật Bản - đây là loại rau gia vị ăn kèm không thể thiếu giúp làm giảm bớt mùi tanh của hải sản tươi sống trong các món ăn truyền thống của người Nhật như sashimi, sushi…Ngoài ra, chúng còn được dùng để trang trí, thêm vào salad, làm sốt hoặc tạo hương vị cho cơm. Thuộc họ bạc hà nên tía tô xanh có mùi thơm kết hợp của cam, quýt và quế.

Tía tô đỏ cũng thuộc giống tía tô của Nhật. Tuy nhiên, hai mặt lá của nó đều có màu đỏ tím, mép lá hình răng cưa. Loại này có mùi vị thơm đặc trưng, cùng màu đỏ rất bắt mắt và tác dụng làm thuốc rất tốt.  Chúng thường được sử dụng để lấy màu cho các thực phẩm khác. Ngoài ra, người Nhật còn dùng tía tô đỏ để làm nước giải khát có vị chua chua, ngọt ngọt vô cùng lạ miệng.

Để tạo vị thì tía tô xanh tốt hơn tía tô đỏ. Nhưng xét về tạo màu, thì tía tô xanh chẳng thể nào đánh bại được loại tía tô còn lại.

Tía tô đỏ được người Nhật ưa thích dùng tạo màu cho món Umeboshi - món mơ muối trứ danh, màu sắc vừa đẹp lại tăng sự bổ dưỡng, thực sự rất đáng để thử.

Chất chống oxy hóa anthocyanin được tìm thấy trong lá màu đỏ của tía tô. Chúng giúp kháng virus, kháng khuẩn, thải độc da. Bên cạnh đó, chúng chứa nguồn axit béo omega-3,6,9 cùng các dưỡng chất khác như canxi, kali, sắt cũng như vitamin A, B2 và C.

Tía tô được người Nhật coi là bí quyết tăng tuổi thọ. Y học cổ truyền xếp tía tô vào loại giải biểu, được hiểu là thuốc giải cảm được sử dụng để điều trị các triệu chứng ngoại cảm ở các giai đoạn đầu của bệnh. Với các thành phần kháng khuẩn giúp chống viêm khá tốt, tía tô mang đặc tính hỗ trợ giảm sưng tấy. Trong lá tía tô có chứa các hoạt chất làm giảm tương đối nồng độ acid uric trong máu người sử dụng. Điều này góp phần hỗ trợ cải thiện tình trạng cho những người đang bị bệnh gout.

Tía tô có nhiều tác dụng tốt lành cho sức khỏe, bất kể là tía tô xanh hay tía tô đỏ. Bởi vậy, bạn có thể trồng một chậu cây tía tô tại nhà hoặc ngoài vườn, nó rất hữu ích để có thể pha trà hay nấu ăn bất cứ lúc nào.

Phạm Thị Mỹ Bình (NASATI), tổng hợp, 6/2022