Trong thế giới động vật, có những loài có thể sống tới hàng trăm năm tuổi như rùa, cá mập Greenland… Thế nhưng, cũng có không ít những loài chỉ có vài ngày sống là kết thúc cuộc đời.

1. Bộ Phù du. Tuổi thọ: 1 ngày

Phù du (tên tiếng Anh: Mayfly) là một nhóm các loài côn trùng thuộc Bộ phù du Ephemeroptera. Sở dĩ chúng được gọi là Mayfly vì chúng thường xuất hiện vào tháng 5 hàng năm ở một số nước. Phù du là một loại côn trùng cổ xưa, chúng đã xuất hiện trên Trái đất từ hơn 300 triệu năm trước. Dù xuất hiện từ sớm, nhưng phù du là ứng cử viên nặng ký cho động vật có tuổi thọ kém nhất. Nhóm côn trùng thủy sinh này nở ra từ trứng, trở thành thiếu trùng (nymph) và sống dưới nước tới hai năm. Sau đó, chúng phát triển cánh cho những giai đoạn cuối cùng của vòng đời - gần thành trùng (subimago) và thành trùng (imago) - để giao phối. Nhiều loài phù du sống dưới 24 giờ ở dạng có cánh, trong khi một số loài thậm chí không sống quá 5 phút.

Loài phù du này không có hệ tiêu hóa cồng kềnh, cơ thể con cái có nhiều chỗ cho trứng hơn. Một cá thể có thể mang nhiều trứng đến mức thậm chí trong đầu cũng có trứng. Với số lượng trứng đôi khi lên tới hơn 10.000 quả, các con cái có thể tận dụng hiệu quả cuộc sống trưởng thành ngắn ngủi của mình. Giống như các sinh vật sống nhanh - chết sớm khác, phù du bị rất nhiều kẻ săn mồi nhắm đến và cần sinh nhiều con để có đủ số lượng con non sống sót đến tuổi trưởng thành và sinh sản.

2. Gastrotricha (Giun bụng lông). Tuổi thọ: 3 ngày

Đây là một loài động vật có kích thước hiển vi, từ 0.06 đến 3mm. Chúng có cấu trúc cơ thể trong suốt, sống trên nền đáy biển hoặc nước ngọt. Giun bụng lông là loài vật có cả bộ phận sinh dục đực và cái để sinh sản. Nguyên nhân khiến loài vi sinh vật nhỏ bé này chỉ sống vỏn vẹn 3 ngày bởi chúng là nguồn thức ăn của nhiều loài cá nhỏ sống trong cùng hệ sinh thái. Không chỉ có thân hình trong suốt, giun bụng lông còn có khả năng phát sáng trong bóng đêm.

3. Bướm đêm Ấn Độ. Tuổi thọ: 5 - 13 ngày

Bướm đêm Ấn Độ hay ngài là một loài côn trùng có mối quan hệ chặt chẽ đến loài bướm, cả hai đều thuộc Bộ Cánh vẩy. Con ngài đã tiến hóa rất lâu trước loài bướm, nhiều hóa thạch của chúng đã được tìm thấy có thể 190 triệu năm tuổi. Màu chủ đạo của chúng là nâu sáng, vân màu hơi sậm. Ấu trùng màu trắng xám, có màng bao đầu và lưng có đốt ngực.

Bướm đêm Ấn Độ tìm kiếm thức ăn như ngũ cốc và ngũ cốc làm nơi đẻ trứng. Điều đặc biệt là loài bướm đêm Ấn Độ không có miệng nên chúng không ăn bất kỳ một loại thức ăn nào trong vòng đời của mình. Vì thế, chúng sẽ hạn chế bay mà chỉ đậu một chỗ để không tốn năng lượng.

Con cái thường đi cùng con đực để thụ tinh, đẻ trứng và chết. Bởi vòng đời của loài bướm đêm rất ngắn, chúng chỉ sống từ 1 đến 2 tuần, dài nhất là 4 tuần.

4. Muỗi nhà. Tuổi thọ: 20 ngày

Theo nghiên cứu về vòng đời của muỗi thì tuổi thọ trung bình của loài này dao động khoảng 20 ngày. Các yếu tố khiến tuổi thọ của muỗi cao hơn hoặc thấp bao gồm: Giới tính, môi trường sống và đặc điểm từng loài. Ngoài ra, nhiệt độ môi trường cũng gây ảnh hưởng tới tuổi thọ của muỗi. Ví dụ như muỗi Culex tarsalis có tuổi thọ khoảng 14 ngày nếu sống ở nhiệt độ khoảng 21oC, nhưng khi ở nhiệt độ 27oC thì tuổi thọ của chúng chỉ khoảng 10 ngày.

Các loài muỗi khác nhau cũng có tuổi thọ hoàn toàn khác nhau. Loài muỗi có tuổi thọ ngắn nhất là 4 ngày, muỗi nhà có tuổi thọ 20 ngày, muỗi gây bệnh là 30 ngày và muỗi có khả năng di chuyển đường dài thì tuổi thọ lên tới 50 ngày.

5. Ruồi xê xê. Tuổi thọ: 14 - 21 ngày

Loài ruồi này có nguồn gốc ở khu vực châu Phi hạ Sahara. Vòng đời của chúng kéo dài từ 14 - 21 ngày. Đây là loài động vật có hại khi có thể làm lây lan các dịch bệnh trong đó có bệnh ngủ. Lúc đầu căn bệnh này gây đảo lộn nhịp độ ngủ và dần dần có các cơn buồn ngủ xuất hiện và phát triển. Người bệnh có thể lăn ra ngủ bất cứ lúc nào, ngay cả khi đang ăn hoặc đang đứng.

Triệu Cẩm Tú, (NASATI), Tổng hợp 11/2023