Thông tin sở hữu công nghiệp (SHCN) là thông tin về các đối tượng SHCN như sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý... Thông tin SHCN là nguồn thông tin quan trọng đối với doanh nghiệp trong quá trình nghiên cứu, phát triển các đối tượng SHCN, giúp tránh đầu tư cho các nghiên cứu các đối tượng SHCN đã có; là cơ sở để xác định hướng nghiên cứu, phát triển sản phẩm, dịch vụ và các giải pháp kỹ thuật, công nghệ có thể áp dụng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh... Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, doanh nghiệp Việt Nam phải sử dụng các công cụ để duy trì, phát triển vị thế cạnh tranh của các sản phẩm, dịch vụ của mình. Một trong các công cụ hữu hiệu đó là công cụ sở hữu trí tuệ.

Cục Sở hữu trí tuệ (Cục SHTT), với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ, trực tiếp tiếp nhận, thẩm định đơn và cấp văn bằng bảo hộ các đối tượng SHCN, đã xây dựng được một cơ sở dữ liệu SHCN tương đối đầy đủ, tuy nhiên tiếp cận và khai thác các Cơ sở dữ liệu (CSDL) này còn hạn chế. Viện Khoa học sở hữu trí tuệ (Viện KHSHTT) mặc dù được Cục SHTT cung cấp CSDL về SHCN trích xuất từ CSDL của hệ thống IPAS, tuy nhiên việc khai thác, cung cấp thông tin từ CSDL này gặp nhiều hạn chế do bản thân CSDL không đầy đủ dữ liệu, mức độ cập nhật vừa không ổn định, không liên tục, chủ yếu phục vụ hoạt động giám định thông qua việc truy cập từ các máy trạm mạng nội bộ của Viện KHSHTT mà chưa cho phép truy cập online nên tuy có chức năng tư vấn về SHCN nhưng cũng không thể triển khai được hoạt động tư vấn cung cấp thông tin SHCN cho doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy tiếp cận thông tin SHCN là nhu cầu của xã hội nói chung và cũng là nhiệm vụ mà hệ thống SHCN phải bảo đảm. Thư viện số về SHCN (Iplib, DigiPat) của Cục SHTT và các cơ sở dữ liệu khác bước đầu đã đáp ứng một phần nhu cầu trên. Thông tin SHCN mà xã hội mong muốn được tiếp cận không chỉ là các thông tin phục vụ hoạt động xác lập, bảo hộ quyền SHCN mà còn cả các thông tin SHCN khác phục vụ hoạt động khai thác quyền SHCN, quản trị, phát triển tài sản trí tuệ, định giá tài sản trí tuệ. Để đáp ứng nhu cầu đó, việc xây dựng các CSDL, công cụ khai thác, thực hiện dịch vụ cung cấp thông tin SHCN dựa trên nền tảng CSDL của Cục SHTT công bố được đặt ra. Ngoài các CSDL và công cụ khai thác hiện hành sẵn có của Cục SHTT, doanh nghiệp, công chúng còn cần thêm CSDL và công cụ khai thác khác đáp ứng yêu cầu về thông tin, dễ dàng tiếp cận… Việc các tổ chức khác ngoài Cục SHTT phát triển CSDL và công cụ khai thác phục vụ doanh nghiệp, công chúng là xu hướng của các nước phát triển, cũng phù hợp với chủ trương xã hội hoá, huy động nguồn lực của xã hội để cùng Cục SHTT phát triển hệ thống thông tin SHCN nói riêng, góp phần phát triển hệ thống SHTT phục vụ hiệu quả hoạt động nghiên cứu, phát triển, bảo hộ, khai thác tài sản trí tuệ của doanh nghiệp.

Với những căn cứ trên đây, Viện KHSHTT do TS. Tạ Quan Minh đứng đầu đã đề xuất và được Bộ KHCN giao chủ trì thực hiện dự án: “Thiết lập, duy trì và phát triển CSDL thông tin trực tuyến về đối tượng SHCN và công cụ khai thác phục vụ doanh nghiệp nhỏ và vừa”.

Sau khi được phê duyệt dự án, Viện KHSHTT cùng với các đơn vị phối hợp đã tổ chức thực hiện nghiêm túc các nội dung của dự án, kết quả được Hội đồng đánh giá tốt và thông qua. Các kết quả của đề tài là các báo cáo và 5 sản phẩm Dự án kèm theo, bao gồm:

- Báo cáo tổng quan về thông tin SHCN và thực trạng cung cấp thông tin SHCN tại Việt Nam;

- Báo cáo khảo sát về nhu cầu thông tin SHCN của Việt Nam, khảo sát kinh nghiệm quốc tế hệ thống thông tin trực tuyến về SHCN và đề xuất giải pháp cung cấp thông tin về SHCN cho doanh nghiệp Việt Nam;

- Cơ sở dữ liệu về đối tượng SHCN (CSDL này được duy trì và khai thác thử nghiệm trên http://ipplatform.vipri.gov.vn từ Tháng 2/2019 để phát hiện và khắc phục các hạn chế);

- Phần mềm quản trị, cập nhật và khai thác thông tin về đối tượng sở hữu công nghiệp (Phần mềm này được vận hành thử trên http://ipplatform.vipri.gov.vn từ Tháng 2/2019 để phát hiện, khắc phục hạn chế);

- Quy trình cung cấp dịch vụ khai thác thông tin về đối tượng SHCN theo yêu cầu của doanh nghiệp: Bộ tài liệu hướng dẫn quản trị, khai thác CSDL gồm các bước và cách thức thực hiện từng bước của quy trình cungc ấp dịch vụ khai thác thông tin về đối tượng SHCn theo yêu cầu của doanh nghiệp. Sản phẩm lớn nhất của Dự án có khả năng khai thác, phục vụ công chúng, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức khác trong hoạt động nghiên cứu, phát triển; xác lập, bảo vệ quyền SHTT; khai thác, quản trị, phát triển tài sản trí tuệ… là Nền tảng dữ liệu và dịch vụ thông tin sở hữu công nghiệp (Nền tảng IPPlatform) vận hành trực tuyến trên nền tảng Web; App VIPRI_IPPLATFORM cho Mobiphone chạy trên hệ điều hành iOS và Android.

Nhóm đề tài mong được tạo điều kiện cần thiết ban đầu để Viện KHSHTT tổ chức duy trì, khai thác hiệu quả nền tảng IPPLATFORM phục vụ công chúng, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân. Cục SHTT tạo điều kiện thuận lợi và phối hợp hiệu quả với Viện trong việc cập nhật dữ liêụ, khai thác nền tảng IPPLATFORM trên cơ sở phục vụ công chúng, công tác chuyên môn, nghiệp vụ cũng như bảo đảm quyền lợi của hai cơ quan và các cá nhân tham gia. Các Sở KHCN, các cơ quan thực thi quyền SHCN, các tổ chức hỗ trợ, bổ trợ về SHCN tiếp tục phổ biến, hướng dẫn và khai thác Nền tảng này phục vụ công tác chuyên môn (chọn, phê duyệt và nghiệm thu kết quả các nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển) và hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân địa phương mình (xác lập quyền; thực thi quyền…). Phối hợp với Viện tổ chức tìm kiếm nhu cầu, cung cấp các dịch vụ liên quan cho doanh nghiệp trên cơ sở minh bạch, hiệu quả và cùng có lợi. Các tổ chức dịch vụ SHCN khai thác và phát triển nền tảng phục vụ khách hàng thông qua các thoả thuận đối tác với Viện cụ thể trên cơ sở pháp luật. Các doanh nghiệp và các viện, trường quan tâm khai thác nền tảng phục vụ hoạt động nghiên cứu, phát triển công nghệ; xác lập, thực thi quyền SHCN; khai thác và phát triển TSTT.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 16653/2019) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)