Các cơ quan chính quyền đô thị sở hữu lượng dữ liệu lớn về hầu như tất cả mọi mặt đời sống đô thị. Tuy nhiên, dữ liệu thường được lưu giữ trong các hệ thống riêng biệt, phục vụ cho hoạt động cụ thể của các cơ quan, đơn vị đó. Việc này dẫn tới việc tiếp cận dữ liệu khó khăn, trải qua nhiều thủ tục phức tạp, trùng lắp nguồn lực trong việc thu thập và sử dụng dữ liệu và gây phiền hà cho người dân. Việc chia sẻ các dữ liệu của chính quyền đô thị, bao gồm cả liên thông dữ liệu trong nội bộ tổ chức cũng như giữa các cơ quan, tổ chức với nhau và mở dữ liệu cho đại chúng sử dụng sẽ khắc phục các nhược điểm đó và đóng vai trò quan trọng đối với đô thị thông minh (ĐTTM) vốn hoạt động dựa trên dữ liệu. Trên thực tế, các đô thị trên thế giới khi xây dựng chiến lược chia sẻ dữ liệu của mình cũng tập trung thúc đẩy việc chia sẻ dữ liệu của các cơ quan chính quyền để cho các bên cùng khai thác nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả, hiệu lực hoạt động của chính quyền và đem lại các giá trị phục vụ đời sống cư dân đô thị.

Bên cạnh đó, việc khai thác dữ liệu từ các kênh phản hồi của người dân (crowdsourcing) đang tỏ ra là một cách thức hữu hiệu để nắm bắt các vấn đề của đô thị. Phương thức này ngày càng trở nên thông dụng khi đời sống số đã thâm nhập sâu vào cuộc sống hàng ngày của người dân và công nghệ, điển hình như các thiết bị điện thoại thông minh, đã cho phép việc thu thập và chia sẻ dữ liệu của người dân trở nên rất dễ dàng, thuận tiện, phản ánh một cách nhanh chóng, kịp thời đời sống đô thị trong khi khai thác hạ tầng sẵn có của cư dân và không tốn nhiều chi phí để phát triển hệ thống.

Xuất phát từ thực tiễn trên, Cơ quan chủ trì Viện công nghệ thông tin và truyền thông CDIT cùng phối hợp với Chủ nhiệm đề tài ThS. Hoàng Xuân Sơn thực hiện “Nghiên cứu về chia sẻ dữ liệu phục vụ xây dựng đô thị thông minh ở Việt Nam” với mục tiêu nhằm đem lại cái nhìn tổng thể về chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM, kết hợp với bài học kinh nghiệm của các ĐTTM trên thế giới qua đó đề ra các giải pháp khai thác tiềm năng và nâng cao hiệu quả của chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM, thúc đẩy việc xây dựng ĐTTM ở Việt Nam.

Đề tài sử dụng phương pháp phân tích các đặc trưng của ĐTTM, dữ liệu trong ĐTTM và hoạt động chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM để làm nổi bật các lợi ích, những thách thức và cơ hội đặt ra đối với chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM. Kết hợp với phân tích tình hình thực tiễn trong xây dựng ĐTTM ở Việt Nam để làm rõ sự cần thiết thúc đẩy chia sẻ dữ liệu đô thị.

Trong chuỗi giá trị dữ liệu, dữ liệu tạo ra thông tin, từ đó hình thành nên kiến thức, kiến thức được hình thành, tích lũy tạo thành sự chiêm nghiệm, sáng tạo từ đó dẫn lối dẫn lối cho các quyết định, lựa chọn, hành động. Chia sẻ dữ liệu làm cho dữ liệu được sử dụng nhiều hơn, rộng rãi hơn bởi nhiều cá nhân, tổ chức, qua đó nhân lên nhiều lần giá trị ban đầu. Dữ liệu được chia sẻ cũng có thể được kết hợp với các dữ liệu khác, trải qua quá trình xử lý để tạo ra các giá trị thông tin mới.

Đô thị thông minh hoạt động dựa trên dữ liệu, mức độ "thông minh" của đô thị tỷ lệ với mức độ chia sẻ dữ liệu. Chia sẻ dữ liệu là một đòi hỏi mang tính tất yếu đối với ĐTTM.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã đạt được các nội dung đã đăng ký trong thuyết minh. Với các nội dung đã thực hiện, đề tài đã thu được một số kết luận sau:

- Chia sẻ dữ liệu phản ánh mức độ "thông minh” và là đòi hỏi mang tính cấp thiết đối với đô thị. Chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM vừa là cơ hội khi đem lại nhiều lợi ích, thúc đẩy nhanh quá trình xây dựng ĐTTM nhưng cũng vừa là thách thức với quy mô lớn và các đòi hỏi phức tạp trong triển khai thực hiện.

- Chia sẻ dữ liệu ĐTTM cần được chú ý ngay từ giai đoạn đầu và xuyên suốt trong quá trình xây dựng, phát triển ĐTTM.

- Việc chia sẻ dữ liệu trong ĐTTM cần được tiếp cận một cách hệ thống cả về mặt chính sách, pháp lý, chiến lược phát triển, chuẩn bị các nguồn lực bao gồm cả đội ngũ nhân sự, nền tảng kỹ thuật và giáo dục nhận thức. Chia sẻ dữ liệu ĐTTM cần được đặt vào trong tầm nhìn phát triển đô thị và tiến hành sớm để chuẩn bị đồng bộ hạ tầng và thống nhất cách thức thực hiện.

- Tham khảo kinh nghiệm các đô thị trên thế giới.

- Các đô thị cần có lộ trình phù hợp và các mục tiêu rõ ràng đặt ra với việc chia sẻ dữ liệu, cách thức thực hiện cần linh động.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 18260/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

Đ.T.V (NASATI)