Các kết quả nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam đều thống nhất về tầm quan trọng của việc lồng ghép quá trình đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC) vào các chiến lược, quy hoạch nhằm làm tăng hiệu quả kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường, hướng tới sự phát triển bền vững. Các phương pháp chính sử dụng trong ĐMC như: danh mục kiểm tra (Checklist), ma trận tác động (Matrix impact), phân tích xu hướng và ngoại suy (Trend analysis and extrapolation), mô hình (Modelling), phương pháp Delphi…;

Mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm và điều kiện ứng dụng riêng, tuy vậy, đa số các phương pháp trên đây thường chỉ đưa ra các nhận định mang tính định tính dựa trên số liệu thống kê, GIS sử dụng trong ĐMC chủ yếu áp dụng để xây dựng các bản đồ hiện trạng và bản đồ mô phỏng các đối tượng. Ảnh viễn thám được sử dụng để theo dõi diễn biến lớp phủ bề mặt, thành lập các bộ bản đồ chuyên đề làm cơ sở khoa học cho các chương trình, các dự án phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có công trình cụ thể nghiên cứu sử dụng viễn thám và GIS chiết tách các thông tin môi trường phục vụ giám sát và dự báo các vấn đề môi trường trong ĐMC. Vì thế, ThS. Vũ Văn Thụy cùng nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Giám sát Tài nguyên Môi trường và biến đổi khí hậu đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu ứng dụng ảnh Viễn thám và GIS để dự báo, đánh giá diễn biến của một số vấn đề môi trường chính trong việc xây dựng, theo dõi và giám sát đánh giá môi trường chiến lược của địa phương” từ năm 2017 đến năm 2020.

Mục tiêu của đề tài là nhằm xác lập cơ sở khoa học ứng dụng viễn thám và GIS để đánh giá dự báo xu thế và giám sát một số vấn đề môi trường chính trong ĐMC của quy hoạch cấp tỉnh.

Đề tài đã đưa ra cơ sở khoa học ứng dụng Viễn thám và GIS để dự báo, đánh giá diễn biến của một số vấn đề môi trường chính trong việc xây dựng, theo dõi và giám sát đánh giá môi trường chiến lược cấp tỉnh. Từ đó, xây dựng được 2 quy trình về ứng dụng viễn thám và GIS để dự báo, giám sát một số vấn đề môi trường chính của quy hoạch phát triển kinh tế xã hội cấp tỉnh, quy trình sử dụng viễn thám và GIS. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu đã xây dựng được 1 CSDL webGIS theo dõi, giám sát các vấn đề môi trường chính khi thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh.

Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để bổ sung các yêu cầu về nội dung đánh giá môi trường cấp vùng và qua đó nâng cao chất lượng thẩm định các đánh giá môi trường chiến lược. Kết quả xây dựng, dự báo, giám sát một số vấn đề môi trường chính được thử nghiệm đưa vào CSDL webGIS cấp tỉnh phục vụ quản lý và tham vấn cộng đồng khi triển khai quy hoạch chiến lược cấp tỉnh.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 19644/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)