Trong giai đoạn đổi mới và hội nhập, đặc biệt Việt Nam tham gia vào tổ chức thương mại thế giới WTO, hiệp định thương mại Việt Nam và EU (EVFTA), hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái bình dương CPTPP, hiệp định RCEP gồm 10 nước ASEAN ký với 5 nước (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia và New Zealand)…

Các hiệp định đó mang lại lợi thế rất lớn nhưng cũng có những thách thức không nhỏ, trong đó phải kể đến năng suất lao động thấp, giá thành sản phẩm cao, chất lượng sản phẩm không ổn định, tính cạnh tranh thấp, lực lượng lao động biến động nhiều, thiếu lao động chuyên môn cao. Do vậy, các DNVVN càng rơi vào vị thế bất lợi.

Một trong những nguyên nhân đó là:

- Nguồn nhân lực của các doanh nghiệp của Việt Nam còn hạn chế về tay nghề, trình độ quản lý

- DNNVV chưa nhìn nhận và đủ điều kiện đầu tư, hoạch định một cách bài bản, khoa học trong công tác quản lý, phát triển nguồn nhân lực.

Hiện nay các trường đại học, cao đẳng, các trường dạy nghề, các đơn vị trong, ngoài Tổng cục đã tiến hành xây dựng nhưng chưa có một chương trình, tài liệu đào tạo đầy đủ và cũng nặng về lý thuyết, tập trung chủ yếu vào đội ngũ quản lý và chưa có 3 đơn vị nào xây dựng một chương trình tổng thể đào tạo cho đội ngũ làm công tác kiểm tra chất lượng. Đồng thời chưa có một tiêu chí đánh giá đội ngũ giảng viên, tổ chức đào tạo, đánh giá năng lực của đội ngũ làm công tác quản lý chất lượng.

Nhìn chung, những năm qua, tình hình quản lý chất lượng trong nước có những tiến bộ mới, khởi sắc mới. Các tổ chức quốc gia về năng suất cũng như doanh nghiệp đã chú trọng hơn vào nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm chất lượng. Hàng Việt Nam đã bước đầu chiếm lĩnh được thị trường và được chấp nhận. Tuy nhiên, nhìn tổng quan trước bối cảnh tự do hóa thương mại thế giới với nhiều thách thức - cơ hội, việc xóa bỏ hàng rào thuế quan thì năng suất và chất lượng sản phẩm cũng như năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp (đặc biệt doanh nghiệp có vốn Việt Nam) vẫn còn rất yếu, kém, cần phải hỗ trợ nhiều hơn từ phía cơ quan quản lý nhà nước về chuyên môn, đặc biệt là hoạt động đào tạo và chuyển giao kiến thức về quản lý chất lượng.

Trong bối cảnh hội nhập, cạnh tranh đầy khốc liệt, mong muốn của các doanh nghiệp là nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giảm giá thành để cạnh tranh trong nước và trên thị trường quốc tế. Để làm được việc đó cần có đội ngũ cán bộ quản lý chất lượng từ cấp kiểm tra trong quá trình sản xuất đến cấp áp dụng được các công cụ, kỹ năng về công tác quản lý chất lượng, cho tới cấp cao hơn về hoạch định công tác quản lý chất lượng, đó là lãnh đạo một doanh nghiệp. Việc đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với từng vị trí người làm công tác quản lý chất lượng để tránh lãng phí là rất cần thiết. Xuất phát từ nhu cầu đó nhóm nghiên cứu đề xuất việc xây dựng khung, chương trình, tài liệu, nội dung kiểm tra cho 4 cấp đào tạo cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại doanh nghiệp.

Xuất phát từ thực tiễn trên, KS. Đặng Kim Lợi cùng nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Đào tạo nghiệp vụ Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã thực hiện “Nghiên cứu, triển khai đào tạo cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại doanh nghiệp” với mục tiêu: Nhằm nâng cao năng lực cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại doanh nghiệp, đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu về năng lực quản lý chất lượng của cán bộ làm công tác quản lý chất lượng; Chuyển giao chương trình, tài liệu đào tạo cho các đơn vị có đủ năng lực đào tạo để triển khai các khoá đào tạo cho các cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp.

Tiếp cận thực tế các hoạt động của doanh nghiệp, các hệ thống doanh nghiệp đang vận hành áp dụng, các chương trình, giáo trình đào tạo liên quan đến quản lý chất lượng. Tiếp cận thực tế từ hoạt động của các cán bộ làm công tác quản lý chất lượng, các nội dung mà họ đảm nhận, hiệu quả mang lại, đánh giá của các lãnh đạo doanh nghiệp đối với đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý chất lượng.

Kế thừa kinh nghiệm triển khai các dự án nâng cao năng suất chất lượng thuộc các nhiệm vụ 712, các hoạt động đào tạo, tư vấn của Trung tâm Tham khảo, kế thừa có chọn lọc chương trình đào tạo phát triển cán bộ quản lý chất lượng, cán bộ đảm bảo chất lượng của tổ chức JISC Nhật Bản (Japanese Industrial Standard Commitee).

Phương pháp nghiên cứu tham khảo các chương trình, tài liệu đào tạo QA, QC của các tổ chức trong nước như Hirayama Việt Nam, P&Q… các tài liệu được nghiên cứu và biên soạn từ các nhiệm vụ trước như nhiệm vụ đào tạo chuyên gia năng suất chất lượng, nhiệm vụ xây dựng tủ sách năng suất chất lượng, nhiệm vụ đào tạo giảng viên năng suất chất lượng. Từ đó mở rộng, cập nhật thông tin và biên soạn bộ tài liệu phù hợp cho đối tượng là cán bộ quản lý chất lượng của doanh nghiệp Việt Nam.

Sản phẩm của nhiệm vụ đều đã thực hiện đầy đủ các các yêu cầu nhiệm vụ “Nghiên cứu, triển khai đào tạo cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại doanh nghiệp” theo mã số 02.1/DA2-2019.

Các sản phẩm chính của nhiệm vụ là 4 báo cáo khoa học, chương trình, giáo trình đào tạo, tiến hành 4 khóa đào tạo thử nghiệm, thực hiện 1 báo cáo đào tạo thử nghiệm, thực hiện 8 khóa đào tạo đại trà tại 3 miền, thực hiện 1 báo cáo kết quả đào tạo 3 miền, xây dựng phương án thi, kiểm tra, thực hiện 1 hội thảo rút kinh nghiệm và 1 báo cáo hội thảo tổng kết, xây dựng phương án báo cáo nhân rộng, 4 bài viết tuyên truyền, 1 bài đăng trên tạp chí khoa học, 1 báo cáo tổng kết.

Về tiến độ theo yêu cầu của nhiệm vụ thực hiện từ tháng 2/2019 đến tháng 7/2020. Tuy nhiên năm 2020 do tình hình dịch bệnh Covid-19 và bão lụt diễn ra nên tiến độ không đạt được theo yêu cầu và Trung tâm Đào tạo đã làm công văn xin gia hạn đến hết tháng 11/2020, được phê duyệt gia hạn theo Quyết định số 1911/QĐBKHCN ngày 9 tháng 7 năm 2020 của Bộ KH&CN. Đến hết tháng 11/2020, Trung tâm đào tạo đã hoàn thành theo đúng tiến độ gia hạn.

Về chất lượng kết quả của nhiệm vụ cũng đã phù hợp với mục tiêu nhiệm vụ đặt ra, trang bị cho các cán bộ làm công tác quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp những kiến thức cơ bản về quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Kết quả nghiên cứu của nhiệm vụ được hoàn thiện sẽ là cơ sở nền tảng để nhân rộng giảng dạy chung cho các cơ sở, trung tâm trường dạy nghề tại Việt Nam theo lộ trình, sự tự chủ của các cơ sở đào tạo. Đây cũng là nền tảng để có thể tiếp tục việc nghiên cứu và triển khai cho các đối tượng là các cán bộ, học sinh các trường là đối tượng cho các vị trí quản lý chất lượng tại các doanh nghiệp trong tương lai.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 19434/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

Đ.T.V (NASATI)