Chi Sa nhân (Amomum) thuộc họ Gừng (Zingiberaceae) phân bố tự nhiên ở vùng núi cao có khí hậu nhiệt đới ẩm và cận nhiệt đới, được gây trồng ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta. Các kết quả nghiên cứu ban đầu cho thấy chi Amomum là đối tượng tiềm năng để tìm kiếm các hoạt chất có tác dụng kháng viêm. Để nghiên cứu chuyên sâu hơn, TS. Nuyễn Hải Đăng đã phối hợp với các cộng sự  tại Viện Hoá sinh biển thực hiện đề tài: “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính kháng viêm đánh giá tác dụng trên các đích sinh học phân tử của một số loài thuộc chi Amomum” trong thời gian từ năm 2018 đến năm 2022

 

Đề tài nhằm thực hiện mục tiêu phân lập, đánh giá thành phần hóa học một số loài thuộc chi theo định hướng hoạt tính kháng viêm; và ứng dụng phương pháp thử hoạt tính kháng viêm của các hoạt chất trên các đích sinh học nhằm tìm hiểu cơ chế hoạt động của hoạt chất đó.

Trong nghiên cứu, các tác giả đã phân lập các hợp chất từ 3 loài thuộc chi Amomum và đánh giá hoạt tính kháng viêm của các mẫu tiềm năng, điều tra sâu hơn về cơ chế tác động lên phản ứng viêm của các mẫu tiềm năng lên các đích sinh học phân tử. Kết quả thu được cho thấy từ 3 loài nghiên cứu (Thảo quả - A. aromaticum (AA), Sa nhân tím - A. longiligulare (AL), Sa nhân quả có mỏ - A. muricarpum (AC), nhóm nghiên cứu đã phân lập và xác định cấu trúc được 27 hợp chất trong đó có 3 hợp chất mới là rel-(1S,5R,6S)-5-methoxybicyclo [4.3.0] non-2- ene-2-carbaldehyde (AA1), longifuran A (AL1) và (3S*,5R*,6R*,9R*)-6,9- epoxy-3,5-megastigmanediol 3-O-rutinoside (AC1). Kết quả đánh giá hoạt tính kháng viêm chỉ ra rằng các hợp chất phân lập từ thảo quả: rel-(1S,5R,6S)-5- methoxybicyclo [4.3.0] non-2-ene-2-carbaldehyde (AA1), tsaokoin (AA2), từ sa nhân tím: longifuran A (AL1), 1,7-bis(4-hydroxyphenyl)-1,4,6-heptatrien-3-one (AL5), và từ sa nhân quả có mỏ: 5,7-dimethoxyflavone (AC4) thể hiện khả năng ức chế sản sinh NO mạnh trên dòng tế bào đại thực bào chuột RAW 264.7 được kích thích bởi LPS. Các hợp chất AL1 và AL5 đã được đánh giá cơ chế hoạt tính kháng viêm. Kết quả cho thấy hai hợp chất này ức chế việc cảm ứng sản sinh hai enzyme quan trọng trọng quá trình gây viêm là iNOS và COX-2 phụ thuộc nồng độ. Đồng thời, AL1 và AL5 cũng ức chế cáccytokine tiền viêm là IL-6 và TNFα. Kết quả trên gợi mở khả năng phát triển các hợp chất AL1 và AL5 thành các dược tố mạnh có hoạt động chống viêm trong tương lai. Ngoài ra, cặn chiết MeOH của mẫu AC và tinh dầu của mẫu AA cũng thể hiện hoạt tính kháng viêm mạnh. Nghiên cứu sâu hơn cũng cho thấy hai mẫu này có tác dụng ức chế rõ rệt các biểu hiện iNOS và COX-2 ở nồng độ thử nghiệm.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (Mã số 21433/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

N.P.D (NASTIS)