Cisplatin là hợp chất có chứa platin để điều trị nhiều loại ung thư mô cứng. Một trong những tác dụng phụ của hợp chất này là độc tính nghiêm trọng trên thận làm giới hạn liều sử dụng của cisplatin. Vì vậy, có nhiều nghiên cứu trên hợp chất tự nhiên để làm làm giảm độc tính của hợp chất này. Theo xu hướng đó, nhóm nghiên cứu của GS. TS. Nguyễn Minh Đức tại trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu tác động bảo vệ thận in vitro và in vivo của Sâm Việt Nam và thành phần hoạt tính” từ năm 2016 đến năm 2019.

Trong nghiên cứu này, các tác giả đã phát hiện ra Sâm Việt Nam (Panax vietnamensis) sau quá trình hấp có thể làm giảm rõ rệt tổn thương tế bào thận trên mô hình in vitro sử dụng tế bào thận lợn LLC-PK1. Từ Sâm Việt Nam được hấp ở điều kiện tối ưu (120°C, 12h), nhóm nghiên cứu đã phân lập được 7 hợp chất (20(R,S)-ginsenoside Rh2, 20(R,S)-ginsenoside Rg3, ginsenoside Rk1, ginsenoside-Rg5 và ocotillol genin) có tác dụng bảo vệ thận khi bị tổn thương bởi cisplatin. Khi so sánh khả năng hồi phục 50% (RC50), dạng R của Rh2, Rg3 có RC50 lần lượt là 6.67 ± 0.42 µM và 8.39 ± 0.3 µM, trong khi dạng S của Rh2 và Rg3, và Rk1 có tác dụng yếu hơn với RC50 trong khoảng 46.15 to 88.4 µM. G-Rg5 và ocotillol vốn là hợp chất đặc trưng của SVN có RC50 (180.83 ± 33.27; 226.19 ± 66.16,).

Ngoài ra, hợp chất panaxynol trong Sâm Việt Nam ở nồng độ trên 0,25 μM giảm đáng kể tỷ lệ tế bào chết do hoại tử gây ra do cisplatin. Tế bào ủ với panaxynol ở nồng độ 2 và 4 μM thì sẽ đảo ngược quá trình phosphoryl hóa được điều hòa bởi JNK, P38 và biểu hiện của caspase-3 đã phân cắt. Kết quả xác nhận rằng tác dụng bảo vệ của panaxynol được phân lập từ Sâm Việt Nam trên tế bào LLC-PK1 do tác dụng giảm hoại tử do cisplatin gây ra.

Trong nghiên cứu trên động vật, điều trị bằng panaxynol làm giảm trọng lượng cơ thể, hàm lượng BUN, creatine để đánh giá chức năng thận trong máu và làm giảm biểu hiện mRNA của các chất trung gian gây viêm. Kết quả này cho thấy SVN chế biến và các hợp chất phân lập từ sản phẩm này là các sản phẩm tiểm năng để chữa suy thận do cisplatin.

Có thể tìm đọc báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 17303/2020) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)