Cà Mau là tỉnh ven biển với hàng trăm km bờ biển từ đông sang tây. Trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu (BĐKH) đã gây ra nhiều thiệt hại nặng nề đối với sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, hàng nghìn ha đất rừng bảo vệ bờ sạt lở khi triều cường dâng cao kết hợp gió chướng làm hàng chục nghìn hộ dân sinh sống ven biển, đặc biệt tập trung tại vùng cửa sông ven biển, sinh sống bằng nghề đánh bắt, khai thác thủy hải sản luôn bị thiên tai đe dọa đến mạng sống, kế mưu sinh.

Các dự án quy hoạch tái định cư trên địa bàn tỉnh Cà Mau hiện nay chủ yếu là tập trung sắp xếp lại các khu dân cư ven biển, các hộ dân nằm ngoài vùng bảo vệ của đê bao tạo điều kiện để sắp xếp và ổn định dân cư vào các khu vực phía trong đê để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản người dân mà chưa nghiên cứu quy hoạch không gian cũng như bố trí xây dựng hạ tầng không phù hợp với từng đối tượng. Nhiều khu dân cư đã hoàn thiện một số hạng mục hạ tầng thiết yếu như: điện, đường, nước sinh hoạt. Tuy nhiên, hàng trăm hộ được bố trí ban đầu thì hiện nay chỉ còn khoảng 50% hộ đang ở vì đa phần các hộ dân đều có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, sống bám biển, khi vào khu tái định cư không có việc làm, bà con ở đây chưa được hỗ trợ chuyển đổi nghề nên cuộc sống gặp bấp bênh. Từ thực tế trên, các nhà khoa học tại Viện Thủy công do ThS. Thái Quốc Hiền dẫn đầu, đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu quy hoạch khu dân cư làng chài ven biển tỉnh Cà Mau đạt chuẩn nông thôn mới bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu” trong thời gian từ năm 2020 đến năm 2021.

Đề tài nhằm thực hiện mục tiêu nghiên cứu đề xuất quy hoạch 3 khu dân cư làng chài ven biển (LCVB) tại tỉnh Cà Mau đạt chuẩn Nông thôn mới bền vững và ứng phó BĐKH đảm bảo kết nối giao thông thủy bộ, văn minh, phù hợp tập quán ngư dân và điều kiện tự nhiên của khu vực nông thôn; và nghiên cứu áp dụng các giải pháp khoa học công nghệ hạ tầng - thủy lợi để thực hiện quy hoạch khu dân LCVB tỉnh Cà Mau đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) bền vững và ứng phó BĐKH.

Đề tài đã thu được các kết quả nổi bật như sau:

- Đã đưa ra nghiên cứu cho 3 vị trí tương ứng với đặc trưng cho tỉnh Cà Mau gồm 1 vị trí biển Đông và 2 vị trí biển Tây (Biển Đông: Tân Ân - Ngọc Hiển; Biển Tây: Cái Đôi Vàm - Phú Tân và Sông Đốc - Trần Văn Thời).

- Đã tập trung lựa chọn các giải pháp khoa học công nghệ áp dụng cho khu LCVB Cà Mau:

+ Về kết cấu công nghệ kè bờ sông kết hợp bến neo đậu tàu thuyền: nghiên cứu lựa chọn công nghệ kè bờ phù hợp điều kiện tự nhiên khu vực quy hoạch, kết hợp làm bến neo đậu tàu thuyền đảm bảo kinh tế kỹ thuật.

+ Về kết cấu công nghệ đường giao thông trong khu dân cư: nghiên cứu lựa chọn áp dụng công nghệ làm đường phù hợp điều kiện địa chất đất nền khu vực nghiên cứu, khổ đường đáp ứng tiêu chí chuẩn NTM.

+ Giải pháp công nghệ tôn tạo mặt bằng trên nền đất yếu: nghiên cứu lựa chọn ứng dụng công nghệ mới nhằm tận dụng vật liệu địa phương, cân bằng đào đắp, tôn tạo mặt bằng trên nền đất mềm yếu đảm bảo nền ổn định lún trong giới hạn cho phép khi xây dựng công trình, đảm bảo cao độ nền quy hoạch để ứng phó với BĐKH.

+ Về giải pháp xử lý nước thải: nghiên cứu lựa chọn ứng dụng công nghệ xử lý nước thải sinh hoạt đơn giản, phù hợp với quy mô dân số vùng quy hoạch.

+ Về kết cấu kiến trúc và công nghệ làm nhà ở: nghiên cứu lựa chọn ứng dụng một số mẫu nhà ở phù hợp với điều kiện tự nhiên, ứng phó với BĐKH và tập quán sinh hoạt của người dân. Nhà được xây dựng có kiến trúc và kết cấu phù hợp như cách mép sông từ 5-10m; phía trước giáp đường, phía sau giáp sông, không gian sống trong nhà phù hợp tập quán.

Kết quả nghiên cứu góp phần thực hiện xây dựng khu dân cư làng chài ven biển đạt chuẩn NMT bền vững thích ứng BĐKH phù hợp với điều kiện tự nhiên và điều kiện văn hóa xã hội.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 19928/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

N.P.D (NASATI)