Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia QCVN 04:2009/BCT đã được Bộ Công Thương ban hành theo Thông tư số 20/2009/TT-BCT ngày 07/07/2009 quy định các biện pháp bảo đảm an toàn cho người, thiết bị, bảo vệ môi trường trong công tác khảo sát thăm dò, quy hoạch, thiết kế, thi công, quản lý kỹ thuật sản xuất, tổ chức chỉ đạo hoạt động khai thác khoáng sản bằng phương pháp lộ thiên. Từ khi ban hành, các quy định an toàn trong khai thác mỏ lộ thiên QCVN 04:2009/BCT đã được các cơ sở khai thác mỏ nghiêm túc thực hiện. Điều đó đã góp phần vào giảm thiểu tai nạn, sự cố lao động và hoàn thành kế hoạch, tăng hiệu quả sản xuất. Tuy nhiên, khi khai thác xuống sâu, một số yếu tố tự nhiên - kỹ thuật tại các mỏ đã thay đổi so với thời điểm ban hành QCVN 04:2009/BCT, cụ thể: Điều kiện địa chất, địa chất thủy văn - công trình phức tạp, bãi thải cao, tình trạng biến đổi khí hậu bất thường gây ra hiện tượng xói lở bãi thải, một số khu vực áp dụng hình thức khai thác hỗn hợp lộ thiên - hầm lò, thiết bị khai thác xu hướng công suất ngày càng lớn... đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác an toàn trong khai thác mỏ.

Do đó, các quy định về an toàn về khoan nổ mìn; đổ thải bãi thải trong mỏ lộ thiên; các thông số bãi thải và thoát nước mỏ khi có điều kiện khí hậu biến đổi bất thường; các quy định về công tác vận tải phối hợp cần được bổ sung, hiệu chỉnh cho phù hợp. Vì vậy, nhóm nghiên cứu do ThS. Phạm Xuân Tráng, Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - Vinacomin đứng đầu đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện một số nội dung trong quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong khai thác mỏ lộ thiên QCVN 04:2009/BCT”. Nghiên cứu này là cần thiết và là cơ sở để Bộ Công Thương nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về An toàn trong khai thác mỏ lộ thiên.

Các nội dung nghiên cứu theo nhiệm vụ gồm: Hoàn thiện quy phạm an toàn về khoan nổ mìn: An toàn trong công tác khoan nổ mìn trên moong lộ thiên khi có các công trình hầm lò phía dưới (Điều 12); Hoàn thiện các quy phạm an toàn cho công tác đổ thải tại các bãi thải trong moong lộ thiên có khai thác hầm lò phía dưới (Điều 13); Hoàn thiện các quy phạm an toàn về thông số và kỹ thuật an toàn bãi thải; Thoát nước bãi thải (Điều 14, Điều 15); Hoàn thiện các quy phạm an toàn trong công tác thoát nước mỏ; Các công trình thoát nước và tháo khô (Điều 19 và Điều 20); Hoàn thiện các quy phạm an toàn trong công tác vận tải phối hợp (Điều 49).

Qua công tác nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số nội dung của Quy chuẩn quốc gia QCVN 04:2009/BCT, đề tài rút ra một số kết luận và kiến nghị như sau:

1. Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia về an toàn trong khai thác mỏ lộ thiên được ban hành năm 2009 là tương đối đầy đủ và khá chi tiết đối với mỗi một công đoạn sản xuất trên mỏ lộ thiên. Tuy nhiên, hiện nay trong quá trình hoạt động sản xuất đã xuất hiện những thay đổi ảnh hưởng đến công tác an toàn như: điều kiện biến đổi khí hậu, khai thác hỗn hợp lộ thiên - hầm lò, đổ thải moong lộ thiên có khai thác hầm lò phía dưới, hệ thống vận tải phối hợp ô tô - băng tải,... Vì vậy, cần thiết phải nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện.

2. Trên cơ sở QCVN 04:2009/BCT, thực tế sản xuất và Quy định an toàn của một số nước trên thế giới, đề tài đã nghiên cứu trên cơ sở điều kiện hiện trạng các mỏ, các công trình khoa học đã công bố,... và đề xuất hoàn thiện một số điều bao gồm: Quy định về khoan nổ mìn; Quy định về đổ thải; Quy định về thoát nước ở bãi thải; Quy định về thông số về kỹ thuật an toàn bãi thải; Quy định về thoát nước mỏ; Quy định về các công trình thoát nước và tháo khô mỏ; Quy định về vận tải phối hợp. Để đảm bảo yêu cầu về công tác an toàn trong khai thác mỏ lộ thiên trong điều kiện hiện nay.

Nhóm nghiên cứu kính đề nghị Bộ Công Thương tiếp tục cho nghiên cứu và tiến hành sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về An toàn trong khai thác mỏ lộ thiên QCVN 04:2009/BCT.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu của Đề tài (Mã số 15456/2018) tại Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia.

P.T.T (NASATI)